Hoge aantal corona-overlijdens zorgt voor drukte bij Groningse uitvaartcentra

Een uitvaart tijdens de eerste lockdown: de kist afgezet met lint
Een uitvaart tijdens de eerste lockdown: de kist afgezet met lint © Ramon Mangold/ANP
Door het hoge aantal overlijdens is het al wekenlang druk bij uitvaartverzorgers. Mede door het coronavirus overlijden meer mensen dan normaal deze periode, ook in onze provincie.
Bij Groningse uitvaartcentra was het soms passen en meten om alles goed in te plannen. Dat lukte niet altijd.

Probleem met Kerst

Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden was er op Eerste Kerstdag een probleem bij Monuta Dalmolen in Groningen. De uitvaartorganisatie kon die dag namelijk geen nieuwe uitvaarten aannemen in onze regio.
'Naast de drukte zien we dat corona ook op een andere manier impact heeft. Zo kampen we soms met ziekte van uitvaartverzorgers of moeten verzorgers getest worden, waardoor ze niet inzetbaar zijn', zegt een woordvoerder.
Door de drukte elders in het land was het ook niet mogelijk om medewerkers uit een andere regio naar Groningen te halen. Daardoor kon Monuta 24 uur geen uitvaarten aannemen. Het probleem speelde alleen op Eerste Kerstdag. Sinds zondag kan Monuta alles weer inplannen.
Wij helpen nu in het zuiden van het land mee
Klaas Kroezen, DELA

Soms dubbel zoveel overlijdens

Uitvaartorganisatie Algemeen Belang DELA, met een uitvaartcentrum in de Groningse wijk Selwerd, had het vooral in november erg druk. Die noteerde op sommige dagen dubbel zoveel overlijdens dan normaal.
'Gelukkig is het de laatste week weer iets minder druk in Noord-Nederland', zegt regiomanager Klaas Kroezen. 'Wij helpen nu in het zuiden van het land mee.'
De Telegraaf meldde eind vorige week dat er in Gelderland, Brabant en Limburg extra koelruimtes worden ingezet, omdat de mortuaria overvol zijn. In het Noorden is daar tot nu toe geen sprake van geweest.
Oversterfte door corona
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat er sprake is van oversterfte. In de laatste dagen van november en de eerste dagen van december zijn in onze provincie 155 mensen overleden. Zonder corona zouden dat er zo'n 113 zijn.

'De oversterfte in Nederland loopt parallel met het aantal besmettingen', zegt demograaf Ruben van Gaalen van het CBS tegen RTV Noord. 'Deze pieken zijn in het verleden verklaarbaar door een toename van coronasterfte en door de pandemie ligt dat nu ook voor de hand.'

Volgens de onderzoeker kan er nóg een reden zijn voor het grotere aantal overlijdens: 'Vorig jaar is er nauwelijks griep gemeten in Nederland. Het kan zo zijn dat een deel van de 90+'ers - dat al op de laatste benen liep - nu aan ouderdom overlijdt.'

In totaal zijn er in provincie Groningen minstens 319 personen overleden aan corona, houdt de Rijksoverheid bij. Het werkelijke aantal kan hoger liggen, omdat corona niet opgegeven hoeft te worden als oorzaak van overlijden.

Zorgen om afstand bij uitvaarten

Het coronavirus zorgt ook tijdens een uitvaart voor de nodige aanpassingen. In het begin van de pandemie mochten maximaal dertig mensen bij een afscheid aanwezig zijn. Nu zijn dat er maximaal honderd, als de ruimte dat toelaat.
Ik hou me aan de regels, maar ik ga de mensen bij de ingang niet tellen
Marij Jonkmans, uitvaartondernemer
'Bij ons houden we maximaal 75 aan, want alleen zo kunnen we anderhalve meter afstand houden', zegt manager Gert de Wal van Uitvaartcentrum Oost-Groningen.
'Ik maak me daar overigens wel eens zorgen over. Ons personeel probeert zoveel mogelijk afstand te bewaren. We vragen daarvoor begrip. Meestal gaat het goed, maar de uitzondering bevestigt de regel.'
Daarbij komt dat de begeleiders geen politieagent willen spelen. Zelfstandig uitvaartondernemer Marij Jonkmans uit Groningen zegt: 'Ik hou me aan de regels, maar ik ga de mensen niet tellen bij de ingang. Die één of twee die er extra meekomen, ga ik niet weigeren. Je moet de kerk in het midden van het dorp laten.'

Geen coronapas nodig

Lockdown of geen lockdown, de uitvaartwereld draait door. Waar mensen samenkomen, kan het virus zich verspreiden. Mensen die afscheid willen nemen van een dierbare hoeven daarbij geen QR-code te laten zien, als bewijs dat ze negatief zijn getest, gevaccineerd of genezen van corona.
'Ik snap de achterliggende gedachte wel', zegt Jonkmans. 'Iedereen moet welkom zijn bij een uitvaart om afscheid te kunnen nemen.' De Wal: 'Het is ook haast niet te realiseren. Je zou extra mensen moeten inhuren om te kunnen controleren.'