UMCG-baas: desnoods naar de rechter om kinderhartchirurgie te redden
30 december 2021, 17:00 • 4 minuten leestijd
Bestuursvoorzitter Ate van der Zee hoopt samen met zijn medewerkers dat 'Den Haag' tot inkeer komt en alsnog afziet van het opheffen van de afdeling kinderhartchirurgie van het UMCG. Desnoods via de rechter, als het niet anders kan.
Het recente besluit van minister De Jonge om operaties bij kinderen met een aangeboren hartafwijking alleen nog toe te staan aan het Erasmus MC en het UMC Utrecht, is het UMCG en de rest van Noord-Nederland rauw op het dak gevallen. Inmiddels draait de noordelijke tegenlobby op volle toeren.
Ate van der Zee: 'Desnoods naar de rechter'
Hoe staat het ervoor?
'Onze insteek is via de politiek het besluit terug te laten draaien. We hebben inmiddels gesproken met alle zorgwoordvoerders in de Tweede Kamer. Dat heeft ertoe geleid dat er in januari een procedureel overleg gepland is tussen deze Kamerleden. Zij hebben de minister inmiddels gevraagd geen onomkeerbare besluiten te nemen.
Verder is het heel mooi dat onze petitie al meer dan 210.000 keer is getekend. Wij voelen ons daardoor gesteund. Als dat niet helpt, dan zijn we in het uiterste geval bereid juridische stappen te zetten. Maar ik hoop van harte dat het niet zover hoeft te komen. Het is sowieso al heel bijzonder dat een demissionair minister zo'n ingrijpend besluit neemt.'
Tot nu toe hebben vier universitaire medische centra in ons land een afdeling voor complexe kinderhartchirurgie. Naast het UMCG zijn dat het Erasmus MC in Rotterdam, het UMC Leiden en het UMC Utrecht. Dat is minstens één UMC te veel, zeggen deskundigen. Om de kwaliteit in de toekomst te waarborgen, moet deze zeer gespecialiseerde zorg worden geconcentreerd op twee of drie locaties. Het UMCG, het Erasmus MC Rotterdam en het UMC Leiden dienden eerder dit jaar hierover een gezamenlijk voorstel in. Maar De Jonge besloot dus anders.
Heeft u enig idee waarom?
'Nee, het is een onbegrijpelijk besluit. Op basis van kwaliteit val er geen onderscheid te maken tussen de vier umc's. Dat stelt de minister ook vast in zijn brief aan de Kamer. Vervolgens noemt hij een aantal argumenten, waarbij hij totaal voorbij gaat aan het belang van kinderhartzorg in het UMCG voor Noord-Nederland. Het getuigt van een Randstedelijke en Haagse visie op de zorg.'
We zijn kinderoncologie al kwijt in het Noorden
Maar als je kijkt naar de kaart van Nederland, is het dan niet logisch dat Utrecht erbij betrokken wordt? Dus bijvoorbeeld Groningen-Utrecht Rotterdam in plaats van Rotterdam-Leiden-Groningen?
'Nee, Utrecht heeft al veel hoogcomplexe kindergeneeskunde, bijvoorbeeld het Prinses Máxima Centrum, dat gespecialiseerd is kinderoncologie. Het is voor de kwaliteit van de kindergeneeskunde in het algemeen voor een regio belangrijk dat elk umc een aantal specialisaties heeft en houdt. Wij zijn in het Noorden kinderoncologie al kwijt. Als we dit ook kwijtraken, dan brokkelt het UMCG en dus de kwaliteit van kindergeneeskunde in het algemeen in het Noorden steeds meer af.'
Over de reorganisatie van de complexe kinderhartchirurgie in ons land wordt al ruim twintig jaar gesproken, zonder dat het tot een breed gedragen oplossing heeft geleid. De zaak kwam in een stroomversnelling nadat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd concludeerde dat de huidige kwaliteit van de zorg voor patiënten met een aangeboren hartafwijking onder druk staat. Een commissie onder leiding van de Rotterdamse kindercardioloog Beatrijs Bartelds zette vervolgens de voor- en nadelen van mogelijke oplossingen op een rij.
De commissie Bartelds spreekt in haar rapport geen voorkeur uit voor één van de varianten. Maar in de kantlijn wordt wel vastgesteld dat de bevolkingsgroei in Noord-Nederland afneemt, terwijl die in het westen en het midden van het land juist toeneemt. Daaruit zou je kunnen afleiden dat het beter is deze complexe zorg daar te concentreren.
'Ik heb dat ook gelezen en begrepen dat hierover binnen de commissie uitvoerig is gediscussieerd. Als je zo redeneert, dan komt straks alle specialistische zorg op één plek terecht en kan iedereen maar beter in de Randstad gaan wonen. Maar of we daar nu als Nederland beter van worden...
Het getuigt van meer visie, dat je dergelijke complexe zorg en niet alleen voor kinderen, over Nederland spreidt om op die manier van de inzet en unieke kwaliteiten van het hele land gebruik te maken. Het UMCG is bijvoorbeeld het enige centrum dat kinderlongtransplantaties in Nederland verricht. Wij willen die expertise behouden om op die manier voor het hele land van meerwaarde te zijn en dat geldt ook nog voor een heel aantal andere dossiers.’
De voorzitter van die commissie werkt bij het Erasmus MC. Zou dat wat uitmaken?
'Nee, dat kan ik me niet voorstellen. Ik vertrouw op de deskundigheid en integriteit van deze mensen. Zij hebben, naar ik aanneem, dat rapport naar eer en geweten opgesteld. Het is de ambtelijke commissie op het ministerie die volstrekt onbegrijpelijke conclusies heeft getrokken, waarop de minister zijn besluit heeft gebaseerd.'
Wat betreft het Erasmus MC: heeft u daar momenteel contact mee om uw gezamenlijk voorstel te redden?
‘We spreken op dit moment met diverse partijen en zijn vooral bezig onze eigen positie te bepalen.'
Als we niet oppassen, komt de kwaliteit van de kindergeneeskunde in het gedrang
Een woordvoerder namens de Hartstichting zei tegen mij het te betreuren dat de kwestie tot ongerustheid heeft geleid bij ouders van hartpatiëntjes.
'Dat kan ik me goed voorstellen.'
Daarover gesproken: het hoofd van de kinder-ic van het UMCG zei deze week dat dit besluit zal leiden tot onnodige sterfgevallen. Was dat niet over-the-top?
'Hij zei dat vanuit zijn betrokkenheid en in zijn emotionaliteit. Ik had wellicht andere woorden gekozen. Maar in het licht van de strijd begrijp ik hem heel goed. Kinderoncologie zijn we al kwijt; nu staat de kinderhartchirurgie op het spel.
En daarna? Voordat je het weet, is ook de gespecialiseerde zorg voor kinderen met ernstige longproblemen weg. En daarna de kinder-ic. Als we niet oppassen, dan komt daardoor de kwaliteit van de kindergeneeskunde in heel Noord-Nederland in het gedrang.’
