Ouderen de oorzaak van de woonproblematiek? ‘Ik heb geen alternatief!’

De reacties van oudere huisbezitters komen na de peiling van regionale omroepen en de NOS onder 191 gemeenten. Daarin kwam naar voren dat gemeenten ouderen die niet doorstromen naar kleinere woningen, als grootste oorzaak van de woonproblematiek zien.

‘Ga de schuld van het woningtekort niet op ouderen afschuiven. Dan zoek je gewoon een zondebok, terwijl je dondersgoed weet dat dit het woningtekort niet oplost’, reageert een inwoner van Het Hogeland op de uitspraak van de gemeenten. Een andere inwoner noemt het ‘schandalig waar de gemeenten nu de schuld aan geven’, waardoor ze indruk wekken dat de verantwoordelijkheid enkel bij ouderen ligt.

Ook ouderenbond ANBO kaatst de bal terug na het horen van deze woorden. ‘Gemeenten moeten de hand in eigen boezem steken. Zij hebben vaak geen visie op de veranderende demografische ontwikkelingen in ons land.’ Volgens de belangenorganisatie is er bij ouderen geen sprake van onwil om te verhuizen, maar juist onmacht om dat te doen door een gebrek aan mogelijkheden.

Iemand die dat maar al te goed weet, is de 73-jarige Harry de Munck uit Bedum. Hij woont naar eigen zeggen in een ‘veel te groot huis’ en wil dolgraag verhuizen. Hij zoekt zich een ongeluk naar een kleinere woning, maar die is nergens beschikbaar.

Samen met zijn vrouw liet De Munck dit vrijstaande huis bouwen, inclusief voorzieningen op de begane grond, zodat ze er ook na het uitvliegen van de kinderen allebei comfortabel konden wonen. Door de ziekte van Alzheimer belandde zijn vrouw twee jaar geleden in een verpleeghuis. Hij gaat nog elke dag bij haar langs. Sinds hij er alleen woont, is de ruimte veel te groot: ‘Ik trek het niet meer dit te onderhouden.’

Doorstromen naar een kleinere woning zou De Munck niet alleen uit eigenbelang doen. Hij zou juist willen bijdragen aan de doorstroom op de woningmarkt. ‘Er zou hier prima een gezin met drie of vier kinderen kunnen wonen, die hebben hier alle ruimte om te spelen. Maar het probleem is: ik heb geen alternatief.’

Ook Jan Kenter, gemeenteraadslid in Oldambt, herkent die situatie. Hij en zijn vrouw willen wel verhuizen, maar zouden niet weten waar ze naartoe kunnen. ‘Persoonlijk voelen wij ons wel opgesloten in ons koophuis met vijf slaapkamers en een ruime tuin. Het zou een ideale starterswoning zijn voor een jong gezin, maar de vraag blijft: Waar moeten wij heen?’

Kenter ziet dat het tekort aan geschikte seniorenwoningen zich voordoet in zijn hele gemeente. Als de bereidheid om te verhuizen er is, ontbreekt vaak een goed alternatief. ‘Koophuizen kunnen veel ouderen niet betalen en in de huursector is het aanbod nihil. Maar ook voor starters ligt de prijs van nieuwbouwhuizen veel te hoog.’

Om de doorstroom van ouderen op gang te laten komen, moeten er meer geschikte seniorenwoningen bij komen. Daar zijn ouderen en gemeenten het over eens. Zo komt er ruimte voor andere woningzoekenden, zoals alleenstaanden of gezinnen, en het laat ouderen passender wonen. Maar daarmee lost het woonprobleem zich niet volledig op. De vraag naar huizen ligt nog altijd hoger dan het daadwerkelijke aanbod.

Gemeenten laten weten meer te willen bouwen. Om betaalbare alternatieven te kunnen bieden, willen ze onder meer af van de verhuurdersheffing. Ook pleiten ze voor lagere bouwkosten, meer bouwgrond en meer bevoegdheden voor de gemeente.