Corre Energy start charmeoffensief voor perslucht in zoutcavernes Zoutwending: wat behelst het?

Impressie van de installatie van Corre Energy en de zoutcavernes
Impressie van de installatie van Corre Energy en de zoutcavernes © Corre Energy
Na ruim een jaar lang radiostilte start Corre Energy met een informatiecampagne waarmee het bedrijf de buurt op de hoogte wil brengen van de plannen voor de opslag van perslucht.
Het Britse bedrijf Corre Energy Storage wil bij Zuidwending installaties bouwen voor de ondergrondse opslag van perslucht in zoutholtes. Die samengeperste lucht gebruikt Corre Energy om stroom op te wekken op momenten dat er een elektriciteitstekort is.
Deze week ontvangen omwonenden een brief waarin ze worden uitgenodigd voor informatiebijeenkomsten over onder meer een proefboring in 2023 die Corre Energy ter voorbereiding op de uiteindelijke bouw wil doen. De onderneming zegt omwonenden niet alleen nauw bij de realisatie te willen betrekken, ze moeten op de een of andere manier ook profijt hebben van het Brits-Nederlandse Corre-project.

Zeer hoge druk in zoutcavernes

Eind 2020 presenteerde Corre Energy de plannen voor de opslag van lucht onder zeer hoge druk (90 tot 190 bar) in vaktaal: Compressed Air Energy Storage (CAES). Die lucht wordt gepompt in lege holtes, of cavernes, die door Nobian (het voormalige Akzo Nobel) zijn gebruikt om zout uit te winnen.
Zo leveren we een bijdrage aan de ambities van de regio in de energietransitie
Arnold Frinks - directeur Corre Energy
Vijf van die cavernes zijn momenteel in gebruik door Gasunie-dochter Energystock, dat er aardgas in opslaat. Corre Energy wil twee andere benutten voor lucht. De persluchtinstallatie werkt dan als een buffervat. Wordt er teveel stroom geproduceerd, dan kan met de overtollige stroom lucht in de holtes worden gepompt. Is er een tekort, dan kan de perslucht worden gebruikt om er weer elektriciteit mee te produceren.
Met het oog op de vele zonne- en windparken, die nogal onregelmatig stroom leveren, is aanwezigheid van zo’n buffer voor de balans op het elektriciteitsnet een belangrijke voorziening, stelt projectdirecteur Arnold Frinks van Corre Energy. ‘Zo leveren we een bijdrage aan de ambities van de regio in de energietransitie’, aldus Frinks.
Nu steeds meer bedrijven van het gas af gaan en processen op stroom laten draaien, denkt Corre bij deze elektrificatie van de industrie ook een rol te kunnen spelen.

Groningen geldt als model en loopt voorop

Voor Corre Energy is de bouw van de opslaginstallaties bij Zuidwending een ‘prestigeproject’, stelt directeur Frinks. Corre Energy werkt op meer plaatsen in de EU aan persluchtopslag, maar het project in Groningen geldt als model en loopt voorop.
We willen niet de fouten maken die in het verleden zijn gemaakt
Arnold Frinks - directeur Corre Energy
Om het project te laten slagen, wil Corre Energy de omgeving en de omwonenden erbij betrekken. Hoe dit ‘sociaal dividend’ zoals Corre Energy het noemt, wordt ingevuld, dat wil het bedrijf eerst met de bewoners zelf bespreken, zegt Frinks: ‘Het belangrijkste is dat ze erachter staan. We willen geen mensen blij maken met een dode mus. We hopen dat de bijeenkomsten in de buurthuizen hier wat opleveren.’
Een optie die Corre Energy eerder schetste was dat het de energierekening van een paar duizend huishoudens voor zijn rekening zou kunnen nemen. Ook zou de buurt of omwonenden een aandeel in het project kunnen krijgen en zou Corre Energy sociale projecten kunnen steunen. Corre wil dit financieren door een deel van de winst hiervoor te bestemmen.
Ook de verhouding landeigenaren en omwonenden zal gespreksonderwerp zijn. ‘We willen niet de fouten maken die in het verleden zijn gemaakt’, zegt Frinks hierover. Hij verwijst naar de bouw van windmolens waar de vergoeding die eigenaren van grond waarop de molens gebouwd worden en de wijze waarop de omgeving wordt gecompenseerd tot tweespalt heeft geleid.
De caverne kan wat bewegen, maar andere effecten zijn er niet
Arnold Frinks - directeur Corre Energy

Bodemeffecten?

Directeur Frinks zegt rekening te houden met de zorg onder bewoners over de activiteiten in de bodem. Hij stelt dat in- en uitpompen van lucht weinig tot geen bodemdaling tot gevolg heeft en ook geen bevingen veroorzaakt. ‘De caverne kan wat bewegen, maar andere effecten zijn er niet.’
Dat is overigens niet in lijn met wat de ministeries van Economische Zaken en van Infrastructuur stellen. Zij schrijven in de Structuurvisie Ondergrond dat bij opslag ‘geringe bodemstijging kan plaatsvinden’.
Die stijging kan volgens de ministeries effect van bodemdaling door eerdere (zout)winning compenseren. Buffering kan ook geringe bodemdaling tot gevolg hebben. Opslag in zoutcavernes leidt ’in de regel’ niet tot bevingen, stelt het ministerie.

Provincie steunt het project

Het benodigde geld, rond de 320 miljoen euro, is volgens Corre Energy-adviseur Patrick Brouns binnen. De oud-gedeputeerde economische zaken van de provincie Groningen begeleidt het project voor Corre Energy.
De beoogde persluchtlocaties aan de Zuidwending
De beoogde persluchtlocaties aan de Zuidwending © Corre Energy
De 320 miljoen is nodig voor de eerste fase van het project, Zuidwending I. Slaagt die, dan volgt mogelijk nog de bouw van twee vergelijkbare installaties, ook nabij Zuidwending. Daarmee zou de totale investering groeien naar een miljard euro.
De afgelopen twee jaar heeft Corre Energy gewerkt aan de voorbereiding van de plannen, de technische uitwerking door onder meer Siemens en aanvraag van vergunningen.
Die engineering is nu gereed en de vergunningaanvraag voor de proefboring gaat in januari de deur uit. De provincie staat achter de plannen. In een brief aan Corre Energy heeft de provincie steun voor het project uitgesproken.

Proefboring

De proefboring staat begin 2023 gepland en is vooral nodig om te testen of de op ongeveer een kilometer diepte gelegen caverne veilig is. Daarna wordt het zogeheten uitloogproces gestart, waarmee het laatste zout wordt weggehaald. In 2024 start de bouw van de eigenlijke installatie die in 2026 gereed moet zijn, waarna de perslucht de bodem in kan.
De bouw van de installaties is goed voor zo’n zeshonderd banen, aldus Corre. Wanneer de zaak in bedrijf is, moet dat een man of veertig werk opleveren. Financiering van het project gebeurt grotendeels door de twee internationale investeringsmaatschappijen Infracapital en FIEE, die daarbij wordt ondersteund door de Europese Investering Bank (EIB).
Wat je ook moet weten over het luchtopslag-project
De persluchtinstallatie die het Britse Corre Energy Storage bij Zuidwending wil bouwen kan 320 MW aan vermogen leveren. Binnen enkele minuten kan die lucht onder druk worden ingezet om turbines aan te drijven en zo een stroomtekort op te vangen. De installatie kan circa tachtig uur stroom leveren voor huishoudens en bedrijven. Voor het vullen van de holtes wil Corre Energy groene duurzame stroom inzetten.

Nog niet met groene stroom
In groene vorm is die stroom nu nog niet voorhanden. Volgens adviseur Patrick Brouns van Corre Energy is gebruik van regulier geproduceerde energie om de lucht samen te persen weliswaar een alternatief, maar is dat alleen efficiënt wanneer er te veel wordt geproduceerd en het net overbelast is.

Geen ervaring met persluchtbuffers
Ook al worden al tientallen jaren stoffen in de grond opgeslagen, ervaring met buffers van perslucht heeft Nederland niet. Wel zijn er acht locaties voor buffers van aardgas, stikstof en gasolie. Bij Heiligerlee wordt bijvoorbeeld stikstof in cavernes opgeslagen door Gasunie. Dat bedrijf gebruikt ook zoutholtes voor gasopslag.
In Duitsland en Amerika worden op twee plekken al wel cavernes voor perslucht als stroombuffer gebruikt. De installatie in Duitsland is al sinds 1978 in gebruik.