Politie heeft nog steeds medewerkers te veel: 'We gaan verder vooruit plannen'

Agenten op straat
Agenten op straat © ANP
De politie in het Noorden zegt kritischer te moeten zijn op de inzet van politie bij evenementen of andere gebeurtenissen. Het afbouwen van de overbezetting aan personeel dwingt de eenheid tot dit besluit.
Minder mensen maar een gelijke hoeveelheid werk leidt tot het maken van keuzes. Dat laat de politie weten in reactie op politiecijfers die op verzoek van de NOS en de regionale omroepen zijn vrijgegeven. Om te voorkomen dat de werkdruk nog verder oploopt, besluit de eenheid Noord-Nederland daarom te werken op basis van ‘planbare capaciteit’.

Planbare capaciteit

Die planbare capaciteit houdt in dat de politie tijdens het maken van de roosters verder in de toekomst gaat kijken. Zo hoopt de eenheid in een vroeg stadium te ontdekken waar knelpunten zitten en eerder te beslissen waar wél en waar juist geen agenten worden ingezet.
‘Het kan dus zijn dat we zeggen: Over twee maanden is er een evenement en we zien nu al dat we daar onvoldoende capaciteit voor hebben. Dan gaan we dus keuzes maken’, licht Marieke Nell, Hoofd Bedrijfsvoering Politie Noord-Nederland, toe. ‘Zo proberen we te voorkomen dat, op het moment dat het zich voordoet, onze medewerkers geconfronteerd worden met ‘Ik moet dit, maar ik moet nu ook ineens dat.’
Gebrek aan capaciteit noopt politie tot keuzes

Moeten evenementen vaker particuliere beveiligers inhuren?

Op momenten waarop de politie te weinig capaciteit heeft, kan het dus voorkomen dat een organisator van een evenement niet op extra inzet van de politie kan rekenen. Dat maakt het denkbaar dat organisatoren vaker particuliere bedrijven voor beveiliging moeten inschakelen, wanneer de politie daar qua bezetting niet zelf toe in staat is.
De precieze invloed op evenementen en andere gebeurtenissen is momenteel nog lastig te bepalen. Dat heeft ermee te maken dat voor een hoop geplande evenementen nog onzeker is of ze überhaupt mogen doorgaan vanwege de huidige coronamaatregelen.

400 banen meer dan er budget is

De keuzes over politie-inzet zijn het directe gevolg van een overbezetting die de politie moet afbouwen. Al jaren kampt de politie Noord-Nederland met het probleem dat er op papier 400 fulltime banen méér zijn dan de hoeveelheid banen die het budget voorschrijft. Die overbezetting is echter vooral theoretisch, in de praktijk wordt het overschot nauwelijks gevoeld.
Hoe komt de politie aan 400 medewerkers te veel?
In 2013 ontstaat de Nationale Politie, waarbij de korpsen in Groningen, Friesland en Drenthe worden omgevormd tot de eenheid Noord-Nederland. Het landelijke beleid bepaalt hoeveel fte er per eenheid is toegestaan. Volgens die richtlijnen is in Noord-Nederland sprake van een flinke overbezetting, met als gevolg dat de politie een overschot van maar liefst 400 fte’s moet wegwerken.

Geen nieuwe agenten in het noorden

Om de overbezetting weg te werken, voerde de noordelijke eenheid in 2019 nog een twee jaar durende aspirantenstop in. Gedurende die periode lag de instroom van nieuwe agenten compleet stil, terwijl de uitstroom doorliep. Wie zich in die periode geroepen voelde om bij de politie te gaan, kon niet terecht in Groningen, Friesland en Drenthe.
Wie toch in het Noorden wilde werken, had een lange adem nodig. Óf aanpassingsvermogen, want landelijk bleef het aantal opleidingsplekken gelijk. Iemand uit Groningen die als agent aan de slag wilde gaan, kon toen terecht bij andere politieregio’s waar juist wel ruimte was voor aspiranten, zoals Rotterdam.

Werkdruk ligt hoog

Dat het verminderen van personeel een vervelende keuze is die niet in verhouding staat tot de gevoelsmatige werkdruk, zegt ook de leiding. ‘Wij waren gewend het werk te doen met 400 mensen meer. Voor het gevoel waren die extra mensen hard nodig. Het gevolg is dat de politie keuzes moet maken en het werk anders moet organiseren omdat je met minder mensen hetzelfde werk aan het doen bent’, aldus Marieke Nell.
Ook landelijk voelen veel politieregio’s de hoge werkdruk en het tekort aan mankracht. De verwachting is zelfs dat die werkdruk alleen nog maar toeneemt onder invloed van een stijgend aantal coronaprotesten, andere demonstraties en een verhardende samenleving. Agenten uit verschillende politieregio’s worden op die momenten ingezet om te voorkomen dat situaties escaleren. De politiebezetting staat op die momenten extra onder druk. Het werk dat er al lag, ondervindt de gevolgen.

Verkorte opleiding

Om in te spelen op de maatschappelijke ontwikkelingen, is de politie-opleiding in 2021 volledig op de schop gegaan. Aspirant-agenten gaan nu al na twee jaar ‘startbekwaam’ het werkveld in, voorheen duurde dat drie jaar. Dit om ervoor te zorgen dat er de komende jaren meer blauw op straat bij komt.
Sinds vorig jaar kunnen aspiranten ook weer in het Noorden terecht. Ieder jaar hebben honderd mensen de mogelijkheid om in te stromen, verspreid over vier verschillende momenten.
Alles wat niet werkt, roest toch een beetje
Marieke Nell - Hoofd Bedrijfsvoering Politie Noord-Nederland
Door de aspirantenstop stond het onderwijs twee jaar lang stil. Het voorkwam gedwongen ontslagen, maar de leiding ziet dat er ook nadelen kleven aan het besluit om twee jaar lang geen nieuwe agenten op te leiden en te laten instromen.
‘Geen nieuwe instroom is altijd een verlies’, zegt Marieke Nell, Hoofd Bedrijfsvoering Eenheid Noord-Nederland. ‘Buiten dat je geen nieuwe instroom krijgt, leid je niet op en daardoor staat het systeem van opleiden ook twee jaar stil. Alles wat niet werkt, roest toch een beetje.’
En ook binnen de opleiding moeten docenten een tandje bijzetten. Zo moet er worden ‘bijgeschoold en omgeschoold’, volgens Kirsten Liebe, Hoofd Realisatie Politie-Onderwijs 21.

Einde overbezetting in zicht

Eind 2022 verwacht de eenheid Noord-Nederland in balans te komen met het afbouwen van de overbezetting. Hoe dat uitpakt voor de werkdruk en de uiteindelijke capaciteitskeuzes, zal dan blijken.