Analyse: De ongelijkheid in Groningen wordt keer op keer verergerd door de overheid

En dan hebben we het nog niet eens over de honderden mensen die in onder meer Winsum, Scheemda en Hoogezand urenlang in de kou in de rij stonden. Een 83-jarige hartpatiënt had een stoel meegenomen, want het kon wel eens lang gaan duren.

Dit allemaal in de wetenschap dat er maar geld is voor ruim 22.000 aanvragen. Duizenden Groningers weten bij voorbaat al dat de kans groot is dat ze met lege handen achterblijven. En de kans is groot dat dat de mensen zijn die het geld het hardst nodig hebben. Want het doet er bij de aanvraag niet toe hoe beschadigd je huis is of hoe achterstallig het onderhoud, het is simpelweg: wie het eerst komt, het eerst maalt.

Waar zijn we met z’n allen mee bezig? Mensen die een dag vrij moeten nemen om achter een computer te zitten. Ouderen die in de kou staan te wachten voor de deur van een gemeentehuis. De overheid gooit een stel bankbiljetten op de grond en Groningen mag het vervolgens uitvechten.

Er is veel te weinig geld beschikbaar voor het aantal mensen dat daar aanspraak op maakt. Maar dat is bij een subsidie toch wel vaker zo? Dat klopt. Maar deze subsidieregeling is aan Groningen verkocht als een vorm van compensatie voor de bevingsproblematiek. Iedereen die in het aardbevingsgebied te maken heeft met waardedaling maar wiens huis niet in de versterkingsoperatie zit, komt in aanmerking voor de subsidie.

Mensen die vanwege de onduidelijkheid jarenlang amper onderhoud hebben gepleegd aan hun huis, worden zo tegemoet gekomen. Zo is het gepresenteerd. Maar wat hier nu gebeurt, is dat de overheid een grotere ongelijkheid faciliteert. En dat is niet voor het eerst. Groningers hebben dag in dag uit te maken met ongelijkheid die de overheid veroorzaakt.

Kijk naar de versterkingsoperatie: de ene buurman krijgt een compleet nieuw huis, de ander moet het doen met een steunbalk. En wat te denken van de totale willekeur in de schadeafhandeling: één scheur in één muur van een rijtjeswoning. Bij de ene bewoner beoordeeld als bevingsschade, bij de ander niet. Of de ten onrechte uitgekeerde waardedalingsvergoeding, waarbij buren in hetzelfde schuitje zaten maar de een plots 20.000 euro kreeg en de ander met lege handen achterbleef. Foutje, bedankt.

Deze subsidie is het zoveelste voorbeeld van hoe Groningers slachtoffer waren van de gaswinning, maar steeds vaker slachtoffer zijn van de overheid. Het is niet de schuld van SNN, dat moet deze onmogelijke opdracht slechts uitvoeren. De schuld ligt bij Rijk, provincie en gemeenten. Die hebben dit met elkaar bedacht. Zij hebben hier samen voor getekend.

Bestuurders uit de bevingsregio die nu verontwaardigd naar het Rijk wijzen en de regeling een loterij noemen, moeten bij zichzelf te rade gaan. Ja, het is inderdaad een loterij. Maar diezelfde bestuurders zijn hier mede voor verantwoordelijk. Zij sloten met het Rijk trots een bestuursakkoord, want dit was wat Groningen nodig had. Maar toen al was duidelijk dat er niet genoeg geld was voor iedereen. Dat werd weggewuifd, want vast niet iedereen zou die 10.000 euro aanvragen.

Als je de subsidie verkoopt als compensatie, dan moet je zorgen dat er voldoende geld beschikbaar is. Voor iedereen. Een totaalbedrag van 300 miljoen op 53.000 huishoudens á 10.000 euro is dat niet. Die rekensom kan iedereen maken. En zelfs als het bedrag echt niet hoger zou kunnen - wat moeilijk te geloven is - dan had een lager bedrag per huishouden in ieder geval voor meer gelijkheid gezorgd.

Als het nieuwe kabinet iets van deze valse start goed wil maken, dan begint het met extra geld voor gedupeerde Groningers. Te beginnen bij de mensen die nu achter het net vissen. Misschien met het geld dat de extra gaswinning in Groningen oplevert?