Drie ondernemers na 22 maanden corona-onzekerheid: ‘De maat is vol’

Siedo de Jong (30) opende in september 2020 Lilos Vintage. Een winkel in vintage kleding. Hij droomde al jaren van een eigen zaak, maar er stond altijd wel iets in de weg waardoor het niet doorging. ‘Ik werkte op een school en was er eigenlijk wel klaar mee. Ik stond al met vintagekleding op de markt als een soort tussenstap.’

Via connecties kwam De Jong bij een winkel in de Oude Kijk in ’t Jatstraat terecht. ‘Voor een mooie huurprijs kon ik instappen. Laten we ervoor gaan riep ik toen.’ Maar amper twee maanden later moest de winkel voor een eerste keer dicht. ‘Zonder enige vorm van steun.’

Hilde Bolks (39) nam in 2016 samen met haar vriend Emil edelstenenwinkel en juwelier LiAtelier aan de Vismarkt over. Het is één van haar dromen die ze ging najagen nadat ze in 2014 een heftig fietsongeluk kreeg. Bolks reed op Bali bijna een ravijn in en kan het gelukkig nog navertellen. Ze had onder andere 59 hechtingen in haar gezicht.

Bolks is van oorsprong organisatiepsycholoog. Dat werk kon ze vanwege het ongeluk niet meer doen en ze voelde haar passie voor edelstenen. Ze was klant bij LiAtelier en had al een bedrijfsplan klaar om stappen te zetten als ondernemer toen een makelaar belde dat de zaak waar ze zo graag kwam te koop stond. ‘We zagen er veel potentie in en er was een stabiele klantenstroom.’

Via een lening van de vorige eigenaren en een bedrag van de ouders kwam het benodigde startkapitaal bij elkaar. Het plan was om de eerste lening in vijf jaar af te lossen, maar dat liep door de diverse lockdowns anders.

‘We kwamen in een heel andere dynamiek terecht en konden gelukkig een regeling treffen met de verhuurder. Een deel is kwijtgescholden, maar de rest moet later wel terugbetaald worden’, geeft Bolks aan. ‘Onze totale kosten tijdens de verplichte sluiting bedragen, exclusief inkoop, bijna 80.000 euro. Tot nu toe hebben we ruim 12.000 euro aan steun gehad, dus reken maar uit.’

De Jong had nog een baan in het begeleiden van kinderen met een beperking. ‘Daar kon ik mijn vaste lasten van betalen en ik had via eerdere banen goed kunnen sparen, maar je mist gewoon de support om door te gaan.’

Baire (49) nam in juli 2017 de zaak van haar vader Erminio over. Hij was op 18-jarige leeftijd als gastarbeider vanaf Sardinië naar Groningen gekomen en opende in 1976 Pizzeria Italia in de Kleine Pelsterstraat. ‘Ik ben samen met mijn zus ongeveer geboren in het bedrijf.’

Ze bleef niet hangen bij pa en ging eerst wat anders doen. Het ondernemende zat er in en jaren later na onder meer een studie bedrijfseconomie nam ze de zaak over, omdat Baire haar vader het eens was met de voorwaarde. ‘Ik wilde niet voor hem werken, maar zelf de baas zijn. Daar ging hij mee akkoord.’

Erminio begon klein en breidde langzaam uit. De zaak heeft nu 175 zitplekken en na een veelbelovend begin is het feit dat Baire van de afgelopen 22 maanden er vijftien gesloten was. ‘Het is net als je werkgever tegen je zegt vanaf morgen ben je niet meer welkom en je krijgt ook geen salaris meer. We krijgen wel steun, maar als ondernemer zelf krijg je niks.’

‘Mensen zeggen dan wel dat het eigen risico is om in corona voor jezelf te beginnen en dat het mijn eigen schuld is, maar je kunt ook een been breken terwijl je net open bent. Dan kun je ook niet werken’, zegt De Jong ter nuancering. ‘In combinatie met een lage huur kan ik het nog redelijk volhouden, maar ik bouw als ik dicht moet geen reserves voor later op. Dat telt natuurlijk ook.’

De Jong kreeg na de eerste lockdown enige media-aandacht. Dat zorgde voor positivisme en naamsbekendheid, waarna de zaak weer dicht moest. En hij weer niet in aanmerking kwam voor steun. ‘In Groningen zijn veel lokale kleine ondernemers wat de stad kleurrijk maakt, maar die het nu allemaal financieel heel zwaar hebben.’

De Jong beschrijft zijn veranderde gemoedstoestand. ‘Teleurstelling heeft plaatsgemaakt voor irritatie en frustratie. Helemaal als je kijkt naar de landen om ons heen. Het is tijd om met elkaar de schouders eronder te zetten. De maat is vol.’

Ondanks dat hij nu weer deels open mag is De Jong niet uitbundig. ‘Ik vind het jammer dat we na het werk niet een biertje kunnen drinken in de kroeg. Voor mezelf ben ik blij, maar voor mij en heel Nederland is het beter als de horeca open is. Dan is het echt veel drukker in de stad.’

Terwijl Bolks druk is om alles voor de opening klaar te maken heeft ze wel een maar. ‘Ik ben blij, maar dat de horeca niet open mag is niet fijn en tot vijf uur open scheelt nog steeds een flinke hap uit de omzet. We willen nu echt nooit meer dicht. Dat kunnen we niet meer dragen.’

Baire mag nog niet open en doet mee aan de demonstratie door de zaak tegen de regels in zaterdag open te doen. ‘Er is geen sprake meer van gelijkwaardigheid. Dat stuit me echt enorm tegen de borst.’ Ze gaat van twaalf tot zes uur open. ‘Ik heb alleen op het social media platform LinkedIn al tweehonderd reacties. Echt niet normaal hoe mensen meeleven. Gelukkig vergeten ze ons niet.’

Bolks ziet een hele andere systematiek voor zich. ‘De compensatie moet bestaan uit het vergoeden van daadwerkelijke kosten. Als ze willen dat ondernemers als wij de klappen opvangen dan gewoon alles vergoeden. Niet gemaakte omzet heb ik het dan nog niet eens over.’

Om te vervolgen. ‘Het is een zware periode geweest. We zijn in totaal met elf mensen in de zaak. Daar draag je de verantwoordelijkheid voor. De enige manier om schuldenvrij te worden is om ons huis met overwaarde te verkopen, want we zijn technisch failliet.’

Als één van de partijen waar Bolks en haar vriend zaken mee doen hun geld opeisen is het gebeurt en dreigt de schuldsanering. ‘Maar dat doen die bedrijven niet, want dan krijgen ze helemaal geen geld. Ik denk ook dat dit de reden is waarom er relatief zo weinig faillissementen zijn.’

Baire heeft 35 medewerkers in dienst en staat er nog redelijk voor. ‘Mijn man heeft een goede baan en ik had eigen vermogen. Dat is mijn geluk. Toen we in maart 2020 dichtgingen heb ik direct een liquiditeitsbegroting gemaakt en de kosten zover mogelijk naar beneden gebracht. Gelukkig heb ik geen hijgende bank in mijn nek.’

Verder is ze optimistisch ingesteld. ‘Ik heb een positief ingesteld brein. Zo werk ik me uit deze situatie. Het komt aan op je ondernemers-skills. Ik denk dat dit aardig gelukt is ondanks dat ik geen horecaverleden heb.’

Alles overziend voelt Baire zich zeker het kind van de rekening. ‘Wij als horeca gaan steeds als eerste dicht en als laatste weer open. Het belangrijkste is dat alles in evenredigheid open gaat. In de rest van Europa is alles open. We hebben perspectief nodig. Daarom sta ik vierkant achter de actie.’

Bolks gaat kijken of ze kan regelen dat er Kamervragen gesteld worden over het oplossen van de ontstane schuldenlast. ‘Het is een grof schandaal dat de overheid ondernemers in de schuld laat zakken. Dat heeft met het virus niks te maken. Er is veel meer leed veroorzaakt dan wat bekend is.’