Teveel mestnitraat in het milieu: Brussel dreigt met ingrijpen

Een trekker met aanhanger
Een trekker met aanhanger © RTV Noord
De boeren in Nederland kunnen de borst natmaken. Het kabinet kondigt 'vergaande maatregelen' aan om de nitraatvervuiling van het grond- en oppervlaktewater aan te pakken. Gebeurt dat niet, dan grijpt de Europese Commissie in.
Dat schrijven minister Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) in een brief aan de Tweede Kamer. Er komt teveel nitraat via mest van boeren in de natuur terecht, constateert Brussel.

Ontheffing

Tot nu toe had Nederlandse boeren toestemming meer dierlijke mest uit te rijden dan volgens de standaard EU-normen is toegestaan. de zogeheten 'derogatie.' Brussel heeft de verlenging van deze derogatie in de ijskast gezet en verwacht dat Nederland op korte termijn met maatregelen komt. Zo niet, dan dreigen juridische procedures. Andere landen hebben hier overigens al mee te maken.

Haast

In het coalitieakkoord van het nieuwe kabinet zijn al maatregelen aangekondigd om de kwaliteit van het grondwater en oppervlakte water te verbeteren. Deze maatregelen zijn niet alleen nodig om de natuur te beschermen, maar ook om de kwaliteit van drinkwatervoorziening op orde te houden. Nu is duidelijk dat er meer moet gebeuren. En er is haast bij, schrijven de bewindslieden:
'Op dit moment ligt er dus een grote opgave om te komen tot aanvullende maatregelen waarmee we de waterkwaliteitsdoelen halen en daarmee ook de onderbouwing te leveren aan de Europese Commissie om derogatie van de Nitraatrichtlijn aan Nederland te verstrekken. Wij pakken deze opgave met urgentie op.'

Gedwongen uitkoop

Welke extra maatregelen de boeren precies kunnen verwachten, is nog onduidelijk. Te denken valt bijvoorbeeld aan (gedwongen) uitkoop van boerenbedrijven die in de nabijheid van natuurgebieden liggen. Het staat vast dat het om veel geld gaat. Mede daarom mikt het kabinet op maatwerk, 'gebiedsgerichte aanpak' in Haags jargon. De bedoeling is dat de kosten voor de hervorming van de Nederlandse landbouw worden betaald uit een nog in te stellen 'transitiefonds'.
Voorzitter Dirk Bruins van LTO Noord is van mening dat het kabinet veel beter moeten uitleggen aan de Europese Commissie waar Nederland mee bezig is.

'Overtuig de Europese Commissie'
'Dus wat gaat er in Nederland gebeuren om de waterkwaliteit nog verder te verbeteren? Het kabinet heeft daarvoor miljarden uitgetrokken, denk alleen al aan het stikstofprogramma. Er is veel ambitie en er liggen veel plannen waarmee aan de slag gegaan moet worden. Met die plannen moet Nederland de Europese Commissie overtuigen.'

'Onuitlegbare situatie'
Lukt dat niet, dan dreigt volgens Bruins een onuitlegbare situatie voor boeren. Bruins, zelf melkveehouder, geeft een voorbeeld van die vergaande maatregelen.

'Wij hebben een melkveebedrijf met 150 koeien. We hebben bijna 100 hectare grond: we kunnen onze mest prima kwijt. Maar in mijn geval zou het betekenen dat ik een paar duizenden kubieke meter mest moet gaan afvoeren en vervolgens mag ik 25.000 kilo extra kunstmest aanvoeren om alsnog die bodem te voeren. U zult begrijpen dat dit niet uitlegbaar is', doelt Bruins onder meer op het feit dat kunstmest veel energie vraagt om te produceren.

Minder opbrengst

Niet alleen veel boeren vrezen de gevolgen van de nieuwe nitraatrichtlijnen. Bedrijven als Suikerproducent Cosun Beet Company en aardappelconcern Avebe gaven al eerder aan bang te zijn dat ze veel minder kunnen gaan produceren, als de boeren minder gewassen mogen telen.