Onderzoekers willen Groningse duisternis in kaart brengen: 'Tel sterren in plaats van schaapjes'

Het sterrenbeeld Orion is hier te zien vanaf de kust langs de Waddenzee
Het sterrenbeeld Orion is hier te zien vanaf de kust langs de Waddenzee © Buiten-Beeld/ANP
Hoe donker is het eigenlijk in onze provincie? Om daar achter te komen roepen onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) mensen op om 's avonds naar buiten te gaan en de sterren te tellen die ze zien binnen het sterrenbeeld Orion.
'Het is een mooi sterrenbeeld, dat eigenlijk iedereen wel kan vinden. Vandaar', legt sterrenkundige Theo Jurriens van de RUG uit.

Hoe kun je Orion aan de hemel vinden?

'Als je 's avonds het zuiden weet te vinden en je kijkt naar buiten, zie je drie heldere sterren op een rijtje. Je ziet ook twee erboven en twee eronder, die vormen een denkbeeldige rechthoek. Dat is Orion. We gaan het aantal sterren binnen die rechthoek tellen.'
Die waarnemingen samen, geven een beeld van de duisternis. 'Als je ergens woont en je hebt geen vergelijkingsmateriaal, heb je vaak geen idee hoe donker het er nou eigenlijk is. En door dit trucje, het tellen van de sterren, heb je dat wel. Want je kan het ook met anderen vergelijken.'

Het weer moet wel meewerken

Er is wel een aantal voorwaarden. Zo mag er geen maanlicht zijn, terwijl ook bewolking uit den boze is. Vorig jaar was er ook al een telling gepland, maar toen zat het weer tegen. Of, in de woorden van Jurriens: 'Het was knudde, dus we gaan het beleven hoe het nu wordt.'
Als we de stad niet meerekenen, is het zo slecht nog niet in Groningen
Theo Jurriens, RUG

Het belang van duisternis

Duisternis is van belang voor mens en dier, betogen de onderzoekers. Jurriens: 'We moeten terug naar de basis: waarom hebben we eigenlijk zoveel licht nodig? Kijk naar de westkant van Groningen, daar gaan ze lichtreclames plaatsen langs de grens van een groot natuurgebied. Is dat nodig? In straten staat nog om de honderd meter een lantaarnpaal, maar iedere bewoner heeft zo'n lamp die aan gaat als er iemand langs komt. Het zal allemaal best een beetje slimmer kunnen. Daar moeten we wel over nadenken.'

'Een mieters plekje in Westerwolde'

'Als we de stad niet meerekenen, is het zo slecht nog niet in Groningen', vindt Jurriens. 'We hebben de Waddenkust en het Dark Sky Park Lauwersmeer, maar wat ook een mieters plekje is: het zuidoosten van Groningen, in het mooie Westerwolde.'
De bedoeling is dat de telling jaarlijks plaatsvindt. 'In plaats van schaapjes tellen, ga je sterren tellen', zegt Jurriens.

Waarnemingen kan je online doorgeven

Het onderzoek is onderdeel van het RUG-programma De donkerte van de Wadden, dat in samenwerking met Natuur en Milieufederaties Noord-Holland, Friesland en Groningen, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer tot stand is gekomen.
De telperiode is vastgesteld op 20 januari tot en met 2 februari en 19 februari tot en met 3 maart. Mensen die willen meedoen, kunnen hun waarnemingen doorgeven via de website van de onderzoekers.