Alles mag weer, maar niet iedereen is in 'hosannastemming'

Zo mag de horeca vanaf aanstaande vrijdag weer open tot 01.00 uur en vanaf 25 februari weer onbeperkt. Toch is er niet louter blijdschap bij Jair Stellingwerf, bedrijfsleider van feestcafé 'Het Feest' in Stad: 'Ik ben nog een beetje voorzichtig met de hosannastemming.'

'Ik heb in de afgelopen twee jaar meerdere malen met mijn ziel onder mijn arm gelopen van 'wat moeten we hier in vredesnaam mee', zegt Stellingwerf. 'Het zijn politieke keuzes die gemaakt worden, maar die worden makkelijk afgeschoven op 'het kan niet anders', maar daar ben ik het niet mee eens. Ik wil niet té vroeg juichen, het is al een paar keer gebeurd en dan kregen we toch weer het deksel op de neus. Misschien een stukje zelfbescherming.'

Het besef dat het café volgende week vrijdag weer volledig open kan, is al wel ingedaald bij Stellingwerf. 'Volgens mij is het al vier maanden geleden dat we open waren, dat zie ik nog wel voor me. Ik denk ook dat mensen hun weg wel weer gaan vinden, want van 20.00 uur tot 01.00 uur kunnen we toch een mooi feestje bouwen', vindt Stellingwerf van 'stap twee', waarbij geldt dat horeca dus tot 01.00 uur open mag zijn.

Hij heeft er vertrouwen in dat het toch mogelijk is om de stapavond iets eerder te laten beginnen. De openingstijden van vóór de pandemie staan voor hem niet vast. 'We gingen altijd om 23.00 uur open en dan tot 05.00 uur, maar dat hoeft van mij niet altijd zo laat te worden. Groningse nachten staan wel bekend dat ze laat beginnen en laat eindigen, dus ik ben benieuwd wanneer het weer om 01.00 uur op gang komt en om 04.30 uur weer een beetje leegloopt.'

'De grote getalen houdt je niet tegen', denkt Stellingwerf, 'dat is logisch als je mensen zo'n lange tijd uit het normale leven houdt. Ik denk dat je meer moet inzetten op dat mensen lief zijn voor elkaar.'

Vooral werving van nieuw personeel staat hoog op het prioriteitenlijstje van Stellingwerf. 'Ik denk dat alle nachthoreca daar mee bezig zijn. We hebben op dit moment drie vaste mensen kunnen behouden, maar in Groningen is het veel flexwerken. Als je daar genoeg van hebt dan kom je een heel eind. Maar die mensen gaan elders kijken naar vastigheid en dat kunnen wij op dit moment niet geven. Dat is lastig aannemen.'

Volledig optimisme is er wel bij Marjolein Knoester, arts-microbioloog van het UMCG. 'Het kan! De dingen die Ernst Kuipers heeft laten zien, die kloppen natuurlijk. We zien inderdaad de getallen dalen in heel Nederland, ook in Noord-Nederland. We lopen net iets achter, maar we lopen ook altijd iets achter als de getallen omhoog gaan. Maar er is wel een topje te zien ook in Groningen, Friesland en Drenthe samen.'

De belangrijkste factor is volgens Knoester dat de bedden in de zorg niet te veel belast worden. 'En ondanks dat we zulke gigantische aantallen besmettingen hebben, valt het nog steeds mee met het aantal corona patiënten in Nederland en ook in Noord-Nederland. Voorheen waren de ic's natuurlijk druk bezet en daar is nu al helemaal geen sprake meer van, die aantallen blijven maar dalen.'

Dat de omikronvariant mee lijkt te vallen, is volgens Knoester geen reden om de afgelopen lockdown 'overdreven' te noemen: 'Ik denk dat die heel goed was, en ik weet natuurlijk dat heel veel mensen er last van hebben gehad. Maar vanuit het virologisch perspectief was het heel goed, omdat we voor de lockdown een heel hoog aantal zieke mensen in de ziekenhuizen hadden. Het lag helemaal vol en als we op dat moment niet in lockdown waren gegaan, waren we in een versnelling geraakt en ik kan me voorstellen dat dat tot een rampscenario had geleid.'

'Het enige probleem waar we nu last van hebben zijn al die positief geteste medewerkers die in isolatie moeten', noemt Knoester. 'Maar die isolatietijd is nu teruggebracht van zeven naar vijf dagen.'

In het UMCG merkt ze veel van uitvallende medewerkers. 'Dat is de stress van de dag. We hebben tachtig positieve medewerkers per dag en dat zijn allemaal mensen die het thuis oplopen bij hun kinderen, die doen geen gekke dingen. Dat is een heel groot probleem, want die zijn dan allemaal zeven dagen uit de running. Het feit dat dat terug mag naar vijf dagen gaat wel helpen. Het scheelt toch als al die mensen twee dagen eerder inzetbaar zijn.'

'Natuurlijk is het een afweging, een soort balans', duidt Knoester. 'Aan de ene kant zullen meer zorgmedewerkers positief gaan testen, maar we weten tegelijkertijd dat als je het modelleert, dat deze versoepelingen waarschijnlijk niet tot veel opnames gaan leiden. Maar het gaat natuurlijk wel leiden tot meer uitval bij zorgmedewerkers, maar daar staat tegenover dat de zorgmedewerkers weer eerder aan het werk mogen en dat is voor alle sectoren prettig, dat die ruimte wettelijk wordt gegeven.'

Tijdens de persconferentie noemde Kuipers dat hij verwacht dat over een aantal weken niet meer getest hoeft te worden bij klachten. 'Daarmee insinueert hij dat de meldplicht er misschien wel afgaat en dat zou wel heel bijzonder zijn.'

Betekent dat ook dat we straks iedereen weer mogen knuffelen? Volgens Knoester wel. 'Dat kan omdat we weten dat we elkaar kunnen besmetten, maar dat risico accepteren we. Omdat we weten dat het grootste deel van de mensen beschermd is, omdat ze het hebben doorgemaakt of omdat ze gevaccineerd zijn. We maken met zijn allen een risico-afweging waarbij het balletje nu eindelijk de kant opgaat van 'oké, het kan'.'

'Als het misgaat, dan hebben ze nog wel een goede vinger aan de pols', aldus Knoester. 'Want de plek waar het misgaat, dat zijn de ziekenhuizen. En of je nou test buiten het ziekenhuis of niet, die ziekenhuisopnames kun je altijd blijven tellen. En als we zien dat dat te ver omhoog gaat, dan kan dat het moment zijn dat de rem erop gaat. We hopen natuurlijk niet dat dat gaat gebeuren, maar je houdt het wel in de gaten.'

'Ik denk dat het kabinet moet uitleggen dat iedereen waakzaam moet blijven', zegt hoogleraar gezondheidszorg Erik Buskens. 'We hebben een aantal keren een enorme golf gehad, dat wil je ten allen tijde voorkomen.'

Vanaf 25 februari is de coronapas niet meer nodig om bijvoorbeeld de horeca of het stadion binnen te komen. Alleen voor grote evenementen buiten gaat gelden dat je een negatief testresultaat moet kunnen tonen. Dit geldt ook voor gevaccineerden en geboosterde mensen. 'De coronapas gaat voor Nederland voorlopig in de koelkast', zegt Buskens. 'Maar het kan zijn dat er reizigers vervelende varianten met zich meenemen en dat je opnieuw moet overwegen om zo'n coronatoegangsbewijs in gebruik te nemen.'

Mogelijk stopt het testen bij de GGD binnenkort, als de omikrongolf nog verder afneemt. Het Outbreak Management Team (OMT) adviseert het kabinet om het testen bij de GGD alleen voor kwetsbare mensen met coronasymptomen overeind te houden en voor mensen die met kwetsbaren in aanraking komen. Alle anderen moeten alleen een zelftest doen. Omdat je daarmee wel het zicht op de verspreiding van het virus verliest, komt er wat het OMT betreft een zogeheten zelfmeldportaal.

Volgens Buskens kan dit prima werken, maar moet het kabinet dan wel zorgen dat het loont om je positieve zelftest te melden. Je moet er bijvoorbeeld een herstelbewijs mee kunnen krijgen, waar je wat aan hebt als de coronapas toch weer van stal wordt gehaald. 'We weten dat zo'n portaal maar een bepaalde accuratesse heeft, maar diegenen die je meet is toch een afspiegeling van wat zich in de bevolking voltrekt.'

'Zo houden we nog wel een beetje zicht, niet veel meer maar dan kun je wel trends blijven volgen', licht Buskens toe. Om het toegankelijk te houden zou een zelftest bijvoorbeeld gratis kunnen worden. Het is volgens hem ook belangrijk om de urgentie te blijven benadrukken.