Uitval personeel verhoogt druk op thuiszorg: ‘Het piept en het kraakt’

‘Goedemorgen!’, roept wijkverpleegkundige Tjitske Buma terwijl ze bij haar derde cliënt in een uur tijd naar binnen stapt. Ze is opgewekt, maar onderhuids ervaart ze een hoge druk. Ze herkent de drukte in de thuiszorg maar al te goed. Van de normaal gesproken zestien medewerkers in haar team, zit een derde nu thuis.

‘We hebben gewoon veel minder personeel, soms zijn er routes waar we gewoon echt geen personeel hebben. Dan moeten we die routes opdelen. Dat betekent dat collega’s die aan het werk zijn die mensen erbij krijgen. Dan moeten ze dus veel harder werken en moeten andere cliënten langer wachten’, vertelt Buma.

Voor Buma en haar collega’s is de druk duidelijk voelbaar. Door de situatie haast ze zich van de ene naar de andere cliënt. Tijd voor een praatje is er eigenlijk niet. ‘Voorheen had je nog wel tijd voor een praatje. Nu raus je eigenlijk door je route heen. Natuurlijk doe je alles wat je moet doen, maar net dat beetje extra schiet er nu wel eens bij in.’

De drukte eist zijn tol bij haar collega’s, ziet Buma. Ze vertelt het verhaal van een collega die moest worden geopereerd aan haar heup. ‘Eigenlijk had zij allang in de ziektewet moeten zitten, maar omdat ze wist dat er bijna geen personeel is, is ze veel langer blijven doorwerken dan ze anders had gedaan.’

Voor veel andere thuiszorginstanties in de regio is het een herkenbaar beeld: de planning is elke dag weer een uitdaging doordat personeel ziek thuis zit of in quarantaine moet. Personeel dat snel kan bijspringen, is schaars. Als gevolg van de krapte in de roosters, wordt er onderling geschoven en bijgesprongen. De onderbezetting vraagt het uiterste en de druk ligt voortdurend hoog.

Jort Schuringa, bestuurder bij Thuiszorg Dichtbij, overlegt regelmatig met alle wijkteams in de provincie en ziet dat vrijwel overal sprake is van krapte in de roosters. Het ene team heeft daar volgens hem meer last van dan het andere team. ‘De ene helft zegt: Het is prima, maar zorgelijk. De andere helft zegt: Het is beheersbaar, maar zorgelijk’, aldus Schuringa.

‘Er wordt in goed overleg gekeken naar mogelijkheden om zorgmomenten te verplaatsen, anders in te vullen en eventueel (verantwoord) uit te stellen. Er wordt ook gekeken naar de mogelijkheid dat mantelzorgers tijdelijk zorg overnemen’, zegt Eline Wagteveld van Icare.

Bij zorginstantie Dignis is de situatie niet anders. ‘De diensten zijn maar moeilijk rond te krijgen, het lukt nog net’, zegt woordvoerder Siets Nobel. ‘Ideaal is het niet’, maar helemaal nieuw is de situatie ook niet. ‘We zitten nooit ruim in personeel, het geeft vaker problemen. Niet alleen nu met corona, maar ook tijdens vakantieperiodes.’

De personeelstekorten zijn ook merkbaar voor de cliënten van de thuiszorg. Zij krijgen regelmatig nieuwe gezichten over de vloer als gevolg van het wisselende personeel. ‘Vraag me niet naar de namen, ik zie tegenwoordig te veel gezichten’, vertelt de 76-jarige Ria Dijkema.

De drukte heeft meer impact. De wijkverpleging komt niet altijd meer op vaste tijden en soms wordt een douchebeurt een dag verzet.

Ondanks de hoge werkdruk, lijken Buma’s cliënten er niet heel veel van mee te krijgen. Ze vertellen dat ze het juist op prijs stellen dat ze elke dag geholpen worden en hebben niet het gevoel dat er nu minder tijd is dan normaal. Dijkema: ‘We mogen niet klagen hoor.’

Tot opluchting van Buma. Maar onderhuids voelt ze de druk. ‘Voor mij voelt het niet prettig. We voelen ons heel verantwoordelijk voor onze cliënten, zij moeten de zorg krijgen die ze gewend zijn.’