'Vaccinatie tegen vogelgriep is de enige uitweg'

Kippen die binnen zitten door de ophokplicht
Kippen die binnen zitten door de ophokplicht © Steven Radersma/RTV Noord
Het vaccineren van pluimvee is de enige manier om uit de vogelgriepcrisis te komen. Dat zegt regiobestuurder Lammert Westerhuis van LTO Noord.
De afgelopen twee weken stak het virus de kop op bij drie pluimveebedrijven in onze provincie: twee in Woltersum en een in Uithuizen. Als gevolg daarvan moesten tienduizenden kippen en kalkoenen worden geruimd.

Gevaar van alle kanten

Het einde van de crisis is nog lang niet in zicht, vreest Westerhuis. Hij wijst erop dat wilde vogels het virus verspreiden, onder meer via hun uitwerpselen. Die kunnen vervolgens op tal van manieren in de stal met kippen belanden.
'Door ongedierte, bijvoorbeeld. Boeren doen er alles aan om in hun bedrijf zo hygiënisch mogelijk te werken, maar een muis heeft maar een klein gaatje zo groot als een pen nodig om doorheen te kruipen.'
Je hebt geen dieren om ze af te laten maken
Lammert Westerhuis - Regiobestuurder LTO Noord
Het gevaar kan volgens Westerhuis ook van boven komen, want veel pluimveebedrijven hebben kokers op het dak voor de luchtinlaat. Daar kunnen de uitwerpselen van zieke vogels ook in belanden.
Pluimveehouders doen volgens Westerhuis wat ze kunnen om hun stallen af te schermen. 'Zo komen er alleen mensen in de stal die er echt moeten zijn. En medicatie, zoals antibiotica, worden nog maar heel weinig gebruikt. Pluimveehouder hebben dat goed onder controle.'

Ruiming heeft grote impact op pluimveehouders

Het ruimen van de dieren heeft grote impact op de betreffende pluimveehouders. Willem en Klaaske Lalkens, die twee weken geleden getroffen werden door een uitbraak, spraken over de meest verschrikkelijke dag ooit. 'De grond zakt letterlijk onder onze voeten vandaan. De kippen waren nog zó gezond. Dat kan letterlijk in één dag omslaan.’
Dat gevoel begrijpt Westerhuis volkomen. 'Hoewel de dieren voor de slacht gehouden worden, zal het me veel zeer doen als er zoveel geruimd worden. Veel meer dan wanneer ik ze aflever bij de slachterij. Dat is het boer-zijn. Je hebt geen dieren om ze af te laten maken.'
Ruiming van kippen bij een pluimveehouder in Woltersum, twee weken geleden
Ruiming van kippen bij een pluimveehouder in Woltersum, twee weken geleden © Noordernieuws

'Dit is een zinloze weg'

Voor Westerhuis is het duidelijk: vogelgriep is een structureel probleem. De huidige aanpak voelt voor hem als vechten tegen de bierkaai. 'Het baart me heel veel zorgen.' Met alleen een ophokplicht en een transportverbod komt Nederland niet van het virus af, denkt hij. 'Dit is een zinloze weg.'

Alle hoop gericht op vaccinatie

Welke weg er dan wel bewandeld moet worden? LTO dringt bij de Tweede Kamer aan op vaccinatie van pluimvee, om zo ook voor de lange termijn een oplossing te hebben.
'Ik ben daar een groot voorstander van', zegt Westerhuis. 'Op dit moment wordt een hele stal geruimd, terwijl niet het hele hok ziek is. Dan krijg je als pluimveehouder alleen de waarde van de geruimde dieren vergoed. Dat geld komt uit een fonds waar wij zelf aan bijdragen.'
Momenteel wordt er in een lab al getest met een vaccin tegen de vogelgriep.

Antistoffen van het virus of het vaccin?

Bij de ontwikkeling van zo'n vaccin is het volgens LTO belangrijk dat er internationaal samengewerkt wordt. 'Anders loop je met de export in de knoei', zegt Westerhuis.
'Een vaccin zorgt namelijk, net als het virus zelf, voor antistoffen in de kip. Maar op dit moment mag je vleesproducten of eieren die antistoffen bevatten niet afleveren. Je moet dus kunnen achterhalen of die stoffen afkomstig zijn van het vaccin of van het virus.'
Minister van landbouw Henk Staghouwer
Minister van landbouw Henk Staghouwer © Martijn Beekman/Rijksoverheid

Minister Staghouwer denkt aan extra maatregelen

Westerhuis richt zijn hoop op de politiek, zoals dat ook in Frankrijk gebeurt. 'Daar zag je vorig jaar en ook dit jaar een kaalslag bij pluimveehouders. Wij roepen de minister dan ook op meer vaart te maken met de productie van een vaccin.'
Landbouwminister Henk Staghouwer liet woensdag weten dat de eerste resultaten van de labtest op zijn vroegst deze zomer worden verwacht. Hij denkt ook aan extra maatregelen om de bioveiligheid in stallen te verbeteren, zoals een verplichte hygiënecheck.
De Tweede Kamer debatteert donderdagavond over dierziekten, waaronder de vogelgriep.