RUG-onderzoeker op Poolexpeditie: ‘De Noordpool zoals wij die kenden, bestaat niet meer'

‘Je zou me een stamgast kunnen noemen’, lacht Loonen. ‘Sinds 1988 ben ik daar iedere zomer twee maanden. Ik zit in een klein dorpje, waar allerlei onderzoek plaatsvindt. Er komen onderzoekers uit de hele wereld en ik kom daar met de trekvogels. Ik kijk voornamelijk naar de brandganzen en noordse sternen die daar broeden.’

In juli gaat Loonen op cruise, maar dat is wel een iets andere cruise dan je nu waarschijnlijk in gedachten hebt. ‘We varen naar de totale wildernis aan de oostkant van Spitsbergen, waar de klimaatverandering keihard toeslaat. In 2015 hebben we dat ook gedaan. De afgelopen 25 jaar is de temperatuur daar met zes graden gestegen.’

Volgens Loonen bestaat de Noordpool zoals wij die vroeger kenden, niet meer. ‘De zomerseizoenen zijn langer, het ijs is veel minder en er is veel meer neerslag. Gletsjers zijn aan het afkalven. En zelfs de vallei verschuift, omdat de bevroren bodem minder stabiel is en de neerslag is toegenomen. Plekken die in 1977 door Nederlanders zijn onderzocht, liggen nu dertig meter verderop.’

Toch is Loonen niet alleen maar pessimistisch. ‘Ik hoop dat we zien dat er aanpassingen zijn van dieren. We kunnen nieuwe soorten tegenkomen. In 2015 hebben we drie insecten gevonden die daar niet eerder waren. De trekvogels kunnen een grote rol spelen bij het overbrengen van insecten en plantenzaden.’

Wat gaat er eigenlijk in de koffer van Loonen? Daar hoeft de wetenschapper niet lang over na te denken. ‘Mijn telescoop. Dan kan ik die ijsbeer wat eerder aan zien komen. En ik sta dan werkelijk oog in oog met de beesten die ik aan het bestuderen ben.’