'Deze oorlog kan wereldwijde voedselschaarste veroorzaken'

3 maart 2022, 16:30 • 5 minuten leestijd

Boer Huizinga voor de Oekraïense vlag © Eigen foto, bewerking RTV Noord

Zo'n twintig jaar geleden trok Kees Huizinga naar Oekraïne. Hij bouwde er een bloeiend boerenbedrijf op. Sinds de Russische invasie staat zijn leven op zijn kop. RTV Noord belt hem regelmatig om te horen hoe het hem vergaat.

Als we Huizinga bellen, neemt hij monter op. Hij blijkt in de file voor een wegversperring te staan. Daarom heeft hij wel tijd voor een gesprek. Aan het begin daarvan roept hij tussendoor andere automobilisten, die proberen voor te dringen, in het Oekraïens tot de orde.

'Iedereen heeft wel een reden om snel ergens te heen te gaan, ik ook. Maar we moeten allemaal netjes wachten op onze beurt.'

Vanwaar die controles?

'Momenteel zijn veel mensen op de vlucht vanuit het oosten naar het westen van het land. De Oekraïners zijn bang dat daar Russische saboteurs tussen zitten.'

Je vangt zelf ook vluchtelingen op. Hoeveel zijn dat er tot nu toe?

'Tussen de dertig en veertig, schat ik. Zes van hen zijn permanent nu hier. Familieleden van een medewerkster, die toevallig waren overgekomen voor een verjaardag en door de oorlog nu niet terug kunnen naar huis. Anderen blijven hier voor een nacht en trekken dan weer verder. Zoals een groep hulpverleners uit het westen van het land, die op weg zijn naar het oosten om daar kinderen op te halen en in veiligheid te brengen.'

Je biedt ook Russen onderdak?

'Klopt. Dat betreft de financieel directeur van een groot internationaal Russisch graanbedrijf in Kiev. Hij had zijn ouders op bezoek. Zij hebben inmiddels ook door wat er echt aan de hand is. Als het om Poetin gaat, zijn hen de schellen wel van de ogen gevallen. In Kiev werd het te gevaarlijk en ze konden niet terug naar Rusland. Via-via zijn ze bij mij terechtgekomen. Inmiddels zijn ze op weg naar het westen en willen ze proberen daar de grens over te steken.'

Wat merk je zelf van het strijdgewoel? De Russen trekken vanuit het zuiden op, het front komt dus dichterbij.

'Nog niet zoveel. Ik woon in landelijk gebied. De kans is klein dat ze hier met raketten beginnen te schieten; dat heeft niet zoveel zin. Maar de kans dat we hier een raket op ons hoofd krijgen, is natuurlijk wel groter dan bij jullie in Groningen.'

Fel: 'Kijk, die Russische soldaten komen op de grond niet vooruit, omdat ze worden tegengehouden door het Oekraïense leger. Wat doen die lafbekken? In plaats van man tegen man te vechten, bombarderen ze burgerdoelen. Het is belangrijk dat de Oekraïners van het Westen nu wapens krijgen, waarmee ze tanks en zo kunnen tegenhouden. Maar ja, dat klinkt makkelijk. Ik ben geen militair expert.'

Maar als ze echt voor de deur staan, weet je al wat je gaat doen?

Na een korte aarzeling: 'Nee, dat weet ik nog niet.'

Je vertelde de vorige keer ook dat je voedselvoorraden naar het leger brengt. Hoe lang kun je dat volhouden, als je er geen geld voor krijgt?

'We kunnen nog wel wat hebben, maar dit kun je natuurlijk niet eeuwig volhouden. Maar ik ben niet niet de enige hoor. Alle boeren hier in de omgeving doen wat ze kunnen. We dragen allemaal ons steentje bij.'

Een van Huizinga's machines op een graanveld © Kees Huinzinga

Wat geven jullie zo al?

'Suiker, uien, wortelen. Maar we geven ook graan, zodat bakkerijen brood kunnen blijven leveren aan de bevolking. En we slachten varkens. De dorpelingen doen dat vlees in weckpotten en die gaan ook naar het leger. We hebben nog wel voorraden. Maar in de buurt van Kiev hebben we 2000 ton wortels en 1500 ton uien gekoeld opgeslagen. Daar komen we nu moeilijk bij. Tot nu toe gaat het nog goed, maar als daar de stroom uitvalt, dan hebben we een probleem.'

Het gesprek komt op de vraag hoe je een agrarisch bedrijf overeind houdt in oorlogstijd. Als de oorlog nog lang gaat duren, zijn de gevolgen waarschijnlijk groot. Niet alleen voor zijn eigen bedrijf, stelt Huizinga.

Als deze oorlog niet snel ophoudt, gaat de hele wereld dit merken

Kees Huizinga

'Eind maart, begin april moeten we gaan beginnen met zaaien. Bijvoorbeeld gerst. Als we door de oorlog daarmee een maand moeten wachten, dan is het te warm en de grond te droog. Dan ontkiemt het zaad niet meer. Je bent dan te laat. En als je niet zaait, kun je ook niet oogsten. Je bent dan een heel jaar kwijt.'

En dit geldt waarschijnlijk voor veel, zo niet alle boeren in Oekraïne. De crux is dat dit land een van de grootste graan exporterende landen ter wereld is. Oekraïne staat bekend als 'de graanschuur van Europa'.

Huizinga: 'Als de graanproductie in Oekraïne wegvalt, wordt dat een groot probleem voor de voedselvoorziening. Graan wordt dan bijna onbetaalbaar. De tarweprijs op de wereldmarkt is nu al binnen een week met dertig procent gestegen. Dat heb ik mijn hele boerenbestaan nog niet meegemaakt.'

Denk je niet dat het gat kan worden opgevuld door andere grote graan producerende landen, zoals Australië of Canada?

'Natuurlijk niet. Als bijvoorbeeld een hectare in het Oldambt tien of twaalf ton opbrengt, dan wordt dat ook niet opeens twintig ton.'

Ook voor andere landbouwproducten uit Oekraïne dreigt schaarste, benadrukt Huizinga: 'Oekraïne is bijvoorbeeld de grootste producent van zonnebloemolie ter wereld. Als deze oorlog niet snel ophoudt, gaat de hele wereld dit merken.'

Kees Huizinga groeide op in Hellum. Na een studie aan de Landbouwuniversiteit in Wageningen emigreerde hij samen met zijn vrouw naar Oekraïne. Bij het dorp Kischensi, op twee uur rijden van Kiev en ongeveer zeshonderd kilometer van de oostgrens met Rusland, bouwden ze in de loop van de jaren een agrarisch bedrijf op. Het heeft een oppervlakte van een derde van de Noordoostpolder.
Gemengd bedrijf
Huizinga verbouwt graan, suikerbieten, uien en andere gewassen. Daarnaast telt het bedrijf tweeduizend stuks melkvee en enkele honderden varkens. Op de loonlijst staan ongeveer vierhonderd medewerkers.
Alleen achtergebleven
Huizinga heeft samen met zijn vrouw twee kinderen. Zij zijn inmiddels uit voorzorg voorlopig terug naar Nederland gegaan. Huizinga zelf is gebleven om het bedrijf te blijven leiden.
Website
Meer over de situatie van Kees Huizinga is te vinden op de website die door een nichtje uit Tynaarlo en een oom van Kees wordt bijgehouden.