Analyse: Een kersverse gemeente is even wennen

Honger? Krampjes? Of wil ze gewoon vermaakt worden? Door goed naar haar te kijken en luisteren weten we wat onze dochter van ons verwacht en zo leren we haar elke dag beter kennen.

Zo ging dat ook bij de kersverse gemeente Het Hogeland. Inwoners en gemeentebestuur wisten vier jaar geleden nog niet wat ze aan elkaar hadden.

In 2019 fuseren de voormalige gemeenten Bedum, De Marne, Winsum en Eemsmond. Er zijn speciale verkiezingen en precies een maand later gaat een coalitie van Gemeentebelangen, CDA, ChristenUnie en PvdA aan de slag. In Den Haag kunnen ze aan zo'n tempo een voorbeeld nemen.

Eah, aay, né. Probeer daar maar eens chocola van te maken. Het geluid van een pasgeborene maakt het vrij lastig communiceren met haar ouders. Daar heeft de nieuwe fusiegemeente in het begin ook last van. Zowel intern, tussen college en raad, als extern richting inwoners.

In het eerste jaar staan boze autocrossliefhebbers met hun auto op de stoep van het gemeentehuis in Uithuizen. Ze demonstreren omdat de autocross in Winsum niet door dreigt te gaan vanwege gedoe met een vergunning. Er is geen goed overleg geweest met de gemeente. Het is direct een eerste les voor het college en na overleg kan er alsnog worden geracet.

Dat communiceren met inwoners lastig is, blijkt ook uit de vierhonderd telefoontjes die de gemeente per dag kreeg. Inwoners hadden veel vragen over de nieuwe manier van afval inzamelen en niet iedereen kreeg even snel antwoord. De ambtenaren hadden het druk om van vier organisaties één te maken, en vanwege bezuinigingen moest dat ook nog met minder mensen.

Ook de communicatie richting besturen van dorpshuizen en jeugdsozen ging niet goed. Die voelden zich overvallen door bezuinigingen op subsidies. En bij sportliefhebbers in Bedum viel het rauw op hun dak toen de bouw van een multifunctionele accommodatie niet doorging. Ook daarover was niet goed overlegd.

Dan de communicatie intern.

Elke ouder zal het tegengekomen. Een poepluier die eigenlijk te vies is voor woorden en waarbij alles wordt onder gesmeerd. Met zo'n vies zaakje dat je zo snel mogelijk wil vergeten krijgt ook de nieuwe gemeente Het Hogeland te maken.

De bouw van het scholen- en zorgcomplex de Tirrel valt miljoenen euro's duurder uit dan begroot. Het college heeft de raad niet goed geïnformeerd en erkent deze fout. Eén wethouder treedt af, maar de bouw gaat gewoon door, met goedkeuring van de raad.

Gaan we nou wel of geen fopspeen geven? Daarover hadden we thuis discussie. Uitgebreid hebben we de voors en tegens afgewogen. Zo hoort dat ook in een gemeenteraad. Maar in Het Hogeland werden vaak besluiten genomen zonder dat er eerst argumenten werden uitgewisseld. Daar was het vaak: 'We doen de fopspeen', zonder dat partijen van elkaar wisten waarom. Een SP-raadslid vond dat zelfs onwerkbaar en stapte op.

De partijen hebben nu besloten een extra vergadering te houden waarin ze overleggen en van gedachten wisselen voordat ze een standpunt innemen. Het zogeheten raadsoverleg.

Wat niet hielp bij de communicatie met de inwoners was de coronacrisis. Grote fysieke bijeenkomsten over nieuwbouw, de aanleg van nieuwe wegen of de aanpak van een sportpark waren niet mogelijk. Het enthousiasme om met inwoners in contact te komen was na de versoepelingen dan ook groot. Bij voetbalvereniging Bedum stortten de gemeentebestuurders zich op een potje walking football als blaarkoppen die voor het eerst de wei in mogen.

Net zoals bij de opvoeding van een kind waren de eerste drie jaren voor Het Hogeland niet zonder vallen en opstaan. Het was even wennen, maar inmiddels lijkt er verbetering te zitten in de communicatie. Zo wordt er samen met inwoners gewerkt aan de verbouwing van de centra in Bedum, Winsum, Leens en Uithuizen. Verder zijn scholen versterkt in goede samenspraak en is het afvalbeleid nu helder.

Ouders met kinderen zullen het begrijpen: communicatie is belangrijk. Je moet uitleggen waarom je iets doet en wat daar belangrijk aan is. Hoe worden de huizen aardbevingsbestendig gemaakt? Hoe wordt de woningnood aangepakt? Wat gaat er gebeuren in de Eemshaven? Daar mogen een nieuwe gemeenteraad en college hun tanden in zetten.

En over communiceren gesproken: Ik heb mijn dochter duidelijk gemaakt dat een fopspeen voor nu een goed idee is om haar te kalmeren. Maar niet te vaak en ze mag er niet verslaafd aan raken. Of ze het begrijpt? Ik heb het in ieder geval uitgelegd.