Zuidbroeksters zetten zich in voor opvang Oekraïners: 'Zonder goede coördinatie lukt het niet'

Toen de eerste indringende beelden van de oorlog in Oekraïne in de media verschenen, hoefden ze niet lang na te denken, vertelt Jolanda Penning: 'We keken elkaar aan en zeiden: wat kunnen we doen? Vluchtelingen onderdak bieden in ons eigen huis vonden we geen optie. Privacy is heel belangrijk, zowel voor hen als voor ons. Ze moeten zich kunnen terugtrekken in een eigen ruimte, met eigen sanitaire voorzieningen, zonder dat je elkaar de hele dag in huis tegenkomt.'

Daarom besloten de Pennings het over een andere boeg te gooien. Organiseren en improviseren zit de Zuidbroeksters in het bloed. Dat talent hebben ze als oprichters van, en vrijwilligers bij het plaatselijke Noord-Nederlands Trein- en Trammuseum ontwikkeld. Ook hun beroepsmatige skills komen van pas: zij is directiesecretaresse, hij is werkzaam in de ICT.

In korte tijd werd de website 'Thuis voor Oekraïne' uit de grond gestampt. Het doel: het organiseren van vervoer voor vluchtelingen die vanaf de Poolse grens naar Nederland willen en het vinden van geschikte opvangadressen.

Daar komt heel wat bij kijken, legt Penning uit: 'Inmiddels hebben we een database met meer dan duizend particuliere adressen, van Zeeland tot Friesland. Deze mensen moeten nog wel worden gescreend door onze coördinatoren. Ze moeten bijvoorbeeld een 'Verklaring Omtrent het Gedrag' (VOG) overleggen.'

'Daarnaast stellen we een aantal vragen om zaken te checken en om ze een beetje een spiegel voor te houden. Als je vreemde mensen in je huis toelaat, is dat anders dan dat een paar vrienden even op bezoek komen. Je zit er echt wel een tijd aan vast.'

De bedoelingen mogen nog zo goed zijn, mensen moeten wel weten waar ze aan beginnen, wil Penning maar zeggen.

Van veel kanten wordt inmiddels hulp aangeboden, zoals door een man uit de buurt van Den Haag. Penning: 'Die heeft zich spontaan bij ons gemeld. Hij reist binnenkort met een Oekraïense tolk naar Polen. Hij heeft vier laptops bij zich om een hotspot op te zetten, zodat we via hem zo vroeg mogelijk informatie over de vluchtelingen kunnen krijgen.'

Eerst moet duidelijk worden of de vluchtelingen überhaupt naar Nederland willen. Dat is lang niet altijd het geval, weet Penning: 'Het gaat vooral om vrouwen met kinderen; hun mannen blijven achter om te vechten. Zij zullen terug willen naar hun eigen land, als de oorlog voorbij is. Dan ligt Nederland een stuk verder weg, vergeleken met Polen. Bovendien zijn veel van hen angstig. Eerst moeten we hun vertrouwen winnen, zodat ze weten dat we niets kwaads in de zin hebben.'

Voor het vinden van een geschikt opvangadres is het verstandig dat de vluchtelingen vooraf worden gescreend. Penning geeft een voorbeeld: 'Stel dat iemand bang is voor honden. Dan is het niet handig als je op een adres belandt waar ze een paar grote honden hebben.'

De Zuidbroeksters hopen dit soort situaties en andere misverstanden zo veel mogelijk op voorhand uit te sluiten, met hulp van de hotspot in Polen: 'We hopen dat de vluchtelingen bijvoorbeeld via Zoom alvast kennis kunnen maken met de mensen in Nederland, bij wie ze kunnen verblijven.'

Voor het vervoer van de vluchtelingen stellen onder meer een touringcarbedrijf, een rijschool en een reisorganisatie bussen beschikbaar. De bedoeling is dat de touringcars volgende week donderdag naar Polen rijden. De vluchtelingen die ze mee terug nemen, zullen dus verspreid over Nederland worden ondergebracht.

Al met al een een flinke klus, waarvan de mate van succes niet bij voorbaat vaststaat. Penning wil anderen waarschuwen niet lichtzinnig te werk te gaan: 'Het is daar aan de Pools-Oekraïense grens een chaos. Ga er niet zo maar op eigen houtje heen. Je kunt alleen resultaat bereiken, als je een goed gecoördineerde organisatie achter je hebt staan.'

Hoe zit het eigenlijk met de financiën? 'We krijgen hulp van sponsoren, waar we blij mee zijn. We zijn particulieren. We willen geen giften; al helemaal niet op onze eigen rekening', benadrukt Penning. 'Maar ja, we beginnen nu wel kosten te maken. Dus we zeiden onlangs tegen elkaar: misschien moeten we toch maar een stichting oprichten.'