Warmtepompen zijn nauwelijks nog te leveren: ‘Het is een drama’

De oorzaak is een viertrapsraket, zegt een woordvoerder van de branche-organisatie Techniek Nederland.

Als eerste is daar de coronacrisis. Daardoor kwamen wereldwijd in diverse lockdowns fabrieken stil te liggen, waardoor de grondstofproductie verstoord geraakt is. Grondstoffen als lithium en nikkel zijn nodig om microchips te maken. Dergelijke chips zitten ook in warmtepompen. De hele logistiek rond die fabrieken komt inmiddels weer op gang.

Verder is sinds vorig najaar de vraag naar warmtepompen toegenomen door de stijgende energieprijzen. Vanaf begin dit jaar kan de consument bovendien meer subsidie krijgen bij het toepassen van verduurzamingsmaatregelen, zoals het kopen van een warmtepomp. Dit heeft de vraag verder opgestuwd.

Tot slot is door de oorlogssituatie in Oekraïne de vraag nog verder toegenomen, omdat vooral voor consumenten met een flexibel energiecontract de maandlasten soms meer dan verdubbeld zijn. Dit alles heeft geleid tot een exploderende vraag, waar aanbieders maar amper aan kunnen voldoen.

De vraag naar hybridepompen voor bestaande woningen is het grootst. Warmtepompen werken dan aanvullend op de cv-ketel, waarbij de centrale verwarming alleen bijspringt bij strenge vorst. Dat levert een besparing op het aardgasverbruik tot wel zeventig procent op.

‘We kunnen geen warmtepompen krijgen’, zegt directeur Henk Jansen van Technisch Centrum Jansen in Uithuizen. ‘Sommige types produceren leveranciers op dit moment denk ik niet eens. Veel fabrikanten verwachten pas in het vierde kwartaal of het eerste kwartaal volgend jaar weer te leveren.’

Het is een grote puzzel voor Jansen. ‘We hebben wel tweehonderd opdrachten in een map liggen en de zolder ligt vol met halve en delen van warmtepompen, maar compleet heb ik ze niet. We bestellen wel onderdelen om in het logistieke proces te blijven. En switchen van leverancier heeft geen zin, want iedereen heeft hetzelfde probleem.’

Bij Kloeze Installatie Techniek in Stadskanaal is het niet anders. Eigenaar Niek Kloeze. ‘We plannen nu met klanten richting de tweede helft van het jaar, maar kunnen niks garanderen. Begin dit jaar hebben we een paar warmtepompen kunnen uitleveren, sindsdien is het een drama.’

Kloeze schets de situatie. ‘Momenteel krijgen we gemiddeld veertig vragen per week binnen. Aan het begin van de herfst waren dat er twee.’ Die toename is enorm. ‘En we weten niet welke kant het met de prijs van een warmtepomp op gaat. Daarom kunnen we nu geen concrete afspraken maken met een klant.’

Ook in Bedum bij Vaatstra Installatietechniek stoeien ze met de vraagexplosie. Saskia Vaatstra: ‘Het is een groot probleem. Nieuwe woningen moeten gasloos gebouwd worden. Straks zijn woningen klaar, maar zit er geen warmtepomp in. We werken nu ook in een woning zonder warm water.’

‘En de levering van onderdelen als bijvoorbeeld compressoren is hetzelfde probleem’, weet Vaatstra. ‘Je kunt een klant niks toezeggen. Het is heel lastig. Het is een kwestie van schuiven. Tot nu toe hebben we het steeds op kunnen lossen, maar eerdaags moeten we nee verkopen ben ik bang.’

Dat is in Stadskanaal al het geval. Kloeze heeft een offertestop ingevoerd. ‘We verkopen al nee. We gaan zoals het nu lijkt op zijn vroegst in september of oktober weer beginnen met het opnemen van bestellingen. De meeste mensen willen het voor de volgende winter klaar hebben, maar dat is nu al spannend. Ik zie het graag anders, maar het is even zoals het is.’

In het bevingsgebied in Groningen versterkt de subsidieregeling Verduurzaming en Verbetering Groningen van 10.000 euro de overspannen markt nog eens extra. De begin januari ingediende aanvragen in de tweede subsidieronde, die goedgekeurd zijn worden in april uitbetaald. Ook dit zal effect op de vraag hebben.

Bij Vaatstra hebben ze de afgelopen maanden al vele aanvragen niet in behandeling genomen. ‘We krijgen nu gemiddeld twintig aanvragen per week, maar we kunnen het niet aan. Ik voorzie dat dit verduurzamingstraject ten aanzien van warmtepompen de komende tijd moeizaam verloopt.’

‘Het is nu zo dat je een warmtepomp al moet bestellen, terwijl de bouw nog niet eens begonnen is’, constateert Jansen. ‘Normaal doe je dat een dikke maand van tevoren. En er komt bij dat je als ondernemer de onderdelen voor financiert. Nu is geld momenteel niet duur, dus dat valt mee. Maar de klant betaalt pas bij plaatsing en dat moment is zeer ongewis.’

De 10.000 euro-regeling is uiteraard niet het probleem op zich zelf, stelt Jansen. ‘Het is een mondiaal probleem en veel dingen hangen aan elkaar. In Oekraïne is een onderdelenfabriek voor ketels beschadigd door de oorlog en ook dat blijft denk ik niet zonder gevolgen in de totale keten.’

Kloeze verwacht een blijvende verandering. ‘We waren verwend met snelle levering van onderdelen. Dat zal voorlopig minstens een half jaar van tevoren moeten. Dat gaan we inregelen in de bedrijfsvoering.’

Vaatstra probeert de situatie te relativeren. ‘Er zijn grotere problemen in de wereld, maar het niet kunnen leveren van warmtepompen is wel waar we hier nu mee van doen hebben.’

Bij de branchevereniging verwachten ze dat de situatie in het vierde kwartaal van dit jaar gaat stabiliseren, maar men predikt voorzichtigheid.

‘Fabrikanten zijn druk bezig de productiecapaciteit te verhogen, maar ga er niet vanuit dat dan een situatie ontstaat van vandaag bestellen en morgen leveren. We zullen voorlopig te maken houden met lange levertijden en hopen dat in 2023 vraag en aanbod weer in de pas lopen.’