Schuiling over situatie azc Ter Apel: 'Wij tonen ons geen beschaafd land'
Koen Schuiling van Veiligheidsregio Groningen doet nogmaals een beroep op de andere voorzitters om gemeenten te overtuigen zo snel mogelijk statushouders en asielzoekers op te nemen. Dat deed Schuiling maandagavond na afloop van het Veiligheidsberaad, het overleg van de voorzitters van de 25 veiligheidsregio's in Utrecht.
De veiligheidsregio's maakten maandag bekend tweeduizend extra opvangplekken voor asielzoekers te regelen, maar voor Schuiling geldt: eerst zien dan geloven.
'Dat biedt enige verlichting. Maar we moeten het afwachten, want die toezeggingen hebben we eerder gehad. En het gaat ook over de langere termijn, dan hebben we het over duizenden plaatsen extra. Dit is geen oplossing voor de problemen waar we al maanden mee te maken hebben in Ter Apel', aldus Schuiling in het tv-programma Nieuwsuur.
Vier extra azc's
Schuiling vindt dat er een paar dingen moeten gebeuren. Er moeten meer opvanglocaties voor statushouders komen, asielzoekers moeten doorstromen en er moeten vier extra aanmeldcentra komen. Ook vindt hij, hoewel het volgens de staatssecretaris juridisch niet kan, dat of het Veiligheidsberaad of het Rijk een aanwijsbevoegdheid moet krijgen.
'Als gemeenten niet willen meewerken, hebben we een stok achter de deur. Ter Apel loopt over. Elke dag zijn er vijfhonderd mensen te veel, met alle risico's zoals gezondheidsproblemen van dien. Er is een achterstand van 12.000 plekken voor statushouders. De doorstroming moet op gang komen. Dan lost het probleem vanzelf weer op', aldus Schuiling.
Die maatregelen kan elke gemeente vandaag, morgen of overmorgen nemen, maar dat doen ze niet
Ondanks de extra vluchtelingen uit Oekraïne is het geen probleem van vandaag of gisteren, benadrukt Schuiling. En de gemeenten kunnen helpen: 'Die crisis hebben we al; we zien dat het met de pet in de hand rondgaan is bij de gemeenten, terwijl de plekken er wel zijn. Die maatregelen kan elke gemeente vandaag, morgen of overmorgen nemen, dat doen ze niet. Er zijn gemeenten waar honderden plekken beschikbaar zijn, maar die niet worden benut. Wij tonen ons geen beschaafd land.'
Rijk kan gemeenten (nog) niet dwingen
Schuiling pleit voor dwang vanuit het Rijk omdat er 'gemeenten zijn die keer op keer dwarsliggen'. 'De situatie in Ter Apel is erbarmelijk. En dan blijkt vervolgens dat er wel degelijk ruimte is. Gemeenten moeten wel bereid zijn.'
Maar het Rijk kan gemeenten niet dwingen om reguliere asielzoekers uit Ter Apel opvang te bieden. Het gaat namelijk niet om een acuut probleem, waardoor er geen noodwetgeving kan komen. 'Dwang kan op dit moment niet, maar ik ga ervan uit dat gemeenten samen hun verantwoordelijkheid zien', zegt staatssecretaris Eric van der Burg voor Asiel en Migratie.
Bij Oekraïners kan dit eventueel wel, omdat het hier om een acute oorlogssituatie gaat. 'Ik pleit voor opvang voor beide groepen. Ter Apel vraagt terecht nu om hulp', aldus de staatssecretaris voorafgaand aan het Veiligheidsberaad.
Onder meer Utrecht en Amsterdam doen toezegging
Utrecht, Amsterdam, Haarlemmermeer en nog een aantal gemeenten hebben toegezegd al deze week mensen op te vangen zodat vluchtelingen niet meer in een tent in Ter Apel hoeven te slapen. De tent wordt donderdag afgebroken.
Wij willen dat het Rijk dwang gaat gebruiken, want zo kan het niet langer
Ook de voorzitter van het Veiligheidsberaad Hubert Bruls dringt aan op dwang: 'Wij hebben bij de staatssecretaris aangegeven dat dit de zoveelste keer is dat mensen in Ter Apel onder mensonterende omstandigheden moeten verblijven. Wij willen dat het Rijk dwang gaat gebruiken, want zo kan het niet langer. Er zijn echt meer plekken nodig.'
Volgens de burgemeester van Nijmegen is de opvang van asielzoekers Rijksbeleid en moet Den Haag zijn verantwoordelijkheid nemen. 'De nood is hoog.'
Pleiten voor dwang is 'buitengewoon jammer'
Staatssecretaris Van der Burg noemt het 'buitengewoon jammer' dat de burgemeesters in het beraad unaniem vinden dat hij dwang moet gaan gebruiken. Hij vindt dat niet nodig als iedereen zijn schouders eronder zet.
Joeri Kapteijns van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers geeft aan dat het acute probleem door de tweeduizend plekken 'voor nu is opgelost'. Volgens hem gaat het niet alleen om Ter Apel. Ook in de opvang voor Oekraïners in Harskamp zitten mensen die asiel hebben aangevraagd maar die daar niet horen omdat zij uit heel andere landen komen. Zij kunnen doorstromen naar die extra plekken.
Wat is crisisnoodopvang?
Crisisnoodopvang wordt ingezet als het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) geen onderdak meer kan bieden aan asielzoeker door een tekort aan reguliere- en noodopvangplekken.
Het is het uiterste scenario dat door de opvangorganisatie en het ministerie van Justitie en Veiligheid wordt geactiveerd. Wanneer ze dat doen gaan gemeente op zoek naar crisisnoodopvangplekken, die vaak al bekend zijn omdat ze worden ingezet voor rampen, crises en incidenten. Het zijn bijvoorbeeld sporthallen.
De crisisnoodopvang is voor het laatst in 2015 ingezet, tijdens de vluchtelingencrisis van 7 jaar geleden.
