Raad bepaalt koers in Midden-Groningen: 'Er moet plaats zijn voor goede ideeën'

Het huis van Cultuur en Bestuur in Hoogezand
Het huis van Cultuur en Bestuur in Hoogezand © RTV Noord \ Jeroen Willems
GemeenteBelangen Midden-Groningen (GBMG), de grote winnaar van de gemeenteraadsverkiezingen in Midden-Groningen, gaat het deze bestuursperiode helemaal anders aanpakken. Lijsttrekker Markus Ploeger van GBMG heeft alle partijen in de raad weten te overtuigen van het nut van een raadsakkoord, dat door de gehele raad en met de bewoners van Midden-Groningen wordt opgesteld.
Deze nieuwe manier van besturen, met een raadsakkoord, komt mede voort uit frustratie van Ploeger over de afgelopen raadsperiode. Als grootste oppositiepartij had hij het gevoel dat hij maar heel weinig inspraak had in de raad.
'Wij hadden vaak het idee dat we ontzettend veel werk hadden gedaan bij amendementen of alternatieve voorstellen en dat we geen gehoor kregen. Dat zal een gevoel zijn geweest, maar dat was er wel en dan ben je wel eens teleurgesteld', zei Ploeger tijdens de duidingsbijeenkomst een dag na de verkiezingen.
Fractievoorzitter Markus Ploeger van GemeenteBelangen Midden-Groningen
Fractievoorzitter Markus Ploeger van GemeenteBelangen Midden-Groningen © Gemeentebelangen Midden-Groningen

Meer vertrouwen, maar ook dualisme

Hoewel GMBG nu veruit de grootste partij is, is Ploeger van mening dat ook de kleine partijen betrokken moeten worden bij plan- en besluitvorming. In het raadsakkoord wil hij daarom met alle andere partijen een stuk of vijf thema's opnemen waarin de raad het voortouw neemt en dus niet een wethouder die is afgevaardigd door een van de coalitiepartijen. Als voorbeeld noemt hij het onderwerp energietransitie.
'Die thema's worden met de hele raad opgesteld en wij vinden burgerpartcipatie daarbij ook nog eens heel belangrijk. Wij willen die thema's daarom vervolgens voorleggen aan de burgers in onze gemeente', zegt Ploeger.
Ploeger hoopt dat het werken met een raadsakkoord zorgt voor meer onderling vertrouwen in de raad. Bovendien hoopt hij dat het dualisme terugkeert doordat er gewerkt kan worden met wisselende meerderheden. 'Er moet plaats zijn voor goeie ideeën en amendementen van de oppositie in de raad.'
Het raadsakkoord
In het raadsakkoord staan belangrijke onderwerpen waar de raad van de gemeente Midden-Groningen het over eens is om de komende vier jaar mee aan de slag te gaan. Daarnaast bevat het raadsakkoord spelregels over de wijze waarop de raadsleden met elkaar en samen met het college gaan samenwerken om de maatschappelijke onderwerpen op te pakken.
In een raadsakkoord bepalen niet alleen de coalitiepartijen de beleidsagenda voor de collegeperiode, maar de gemeenteraad als geheel. Aan het college van burgemeester en wethouders is het vervolgens om die agenda uit te voeren.

Achterliggende gedachte
De achterliggende gedachte is dat er tijdens het werken met een raadsakkoord niet twee vaste kampen zijn, maar dat de gehele raad betrokken is. Er is niet een vaste groep partijen die én de wethouders levert én de agenda voor de komende jaren heeft bepaald in een coalitieakkoord.
In plaats daarvan is er ruimte voor wisselende meerderheden en zoeken raadsleden per onderwerp gaandeweg naar oplossingen voor de problemen en komen ze daarvoor tot wisselende meerderheden. Daarmee is er per onderwerp een coalitie en een oppositie.

Steeds vaker een raadsakkoord

Uit onderzoek van universitair docent Lianne van Kalken, die tevens raadslid is in de gemeente Vlaardingen, blijkt dat steeds meer gemeenten werken met een raadsakkoord. In 2014 werkten 22 gemeenten met een raadsakkoord. In 2018 was dat meer dan verdubbeld naar 56 gemeenten.
In de laatste periode van de zelfstandige gemeente Loppersum werd er ook gewerkt met een raadsakkoord. Nadat het de winnaar van de verkiezingen, Loppersum Vooruit, niet lukte om een coalitie te smeden, ging Bé Schollema namens de lijstverbinding PvdA/GroenLinks daar mee aan de gang.
'Ik weet nog goed dat we zo'n sticky wall hadden geregeld. Daar konden alle partijen, onder enige regie, één voor één hun wensen met een papiertje opplakken. Iedereen was gelijk heel enthousiast. Uiteindelijk hebben we ook nog een tweede ronde gedaan waarbij partijen papiertjes weg konden halen. Daarna zijn we een raadsakkoord gaan schrijven', zegt Schollema.
Een verkiezingsfilmpje van de lokale partij Loppersum Vooruit uit 2018
Schollema besloot tot een raadsakkoord omdat hij Loppersum Vooruit als grootste partij betrokken wilde houden. Verder was er bij Schollema de overtuiging dat de partijen in Loppersum dit met elkaar zouden kunnen.
'Het pastte bij de dynamiek en het tijdgewricht. Er was al veel consensus binnen de raad over belangrijke thema's en op deze manier heeft iedereen een stem. Iedereen stapt toch in de politiek om iets te bereiken. Dat kan op deze manier', zegt Schollema.

Kunstgras voor Loppersum

Fractievoorzitter Geert-Jan Reinders van destijds Loppersum Vooruit onderschrijft het succes van het raadsakkoord in Loppersum. Destijds had de partij een hele grote wens en dat was een kunstgrasveld in de gemeente. Die is er ondanks twijfel bij een aantal coalitiepartijen wel gekomen.
Ik had heel erg het gevoel van het samen doen
Geert-Jan Reinders over het fenomeen
'Ik had heel erg het gevoel van het samen doen. Er was nog wel oppositie, maar wél op een andere manier en op een andere toon. Meer begrip over en weer', zegt Reinders.
Ook Bert-Jan Huizing van de VVD is positief als hij terugdenkt aan die bestuursperiode. 'Wij zaten met Loppersum Vooruit in de oppositie, maar hebben aan de voorkant toch een aantal zaken weten te realiseren', zegt Huizing.
Schollema twijfelt wel over de naam van een dergelijk document. 'Als je ook het dualisme wil bevorderen moet je niet alle details vastleggen. Je kunt beter afspraken maken op hoofdlijnen zodat er wel discussie blijft. De naam raadsprogramma vind ik daarom beter', zegt Schollema.

Meepraten door inwoners en belanghebbenden

Naast het raadsprogramma wordt er nog wel gewerkt met een traditionele coalitie en een coalitieprogramma in Midden-Groningen. Toch denkt Ploeger dat er veel zal veranderen en dat is volgens hem nodig ook.
Volgende week wordt de raad door een expert voorgelicht over het werken met een raadsakkoord. Een week later gaat de raad samen met de inwoners en belanghebbenden de meest belangrijke onderwerpen voor de aankomende vier jaar bepalen.
Belangstellenden kunnen op 14 april vanaf 19.30 uur terecht in de raadszaal van het Huis van Cultuur en Bestuur.