Wat betekent het mogelijke nieuwe linkse college voor Groningen?

De partijen gaven in de informatie aan onderling met elkaar aan de slag te willen. Volgens lijsttrekker Kirsten de Wrede van nieuwkomer Partij voor de Dieren vonden de partijen elkaar in de wens voor minder marktwerking, een nieuwe bestuurscultuur en 'nieuwe bezieling'.

In de beoogde coalitie heeft GroenLinks het grootste aandeel met 9 zetels. PvdA heeft er 6, Partij voor de Dieren en SP elk 4, en ChristenUnie brengt met 2 zetels het totaalaantal op 25 van de 45 zetels voor de beoogde coalitie in de gemeenteraad.

Welke thema's en veranderingen zullen in het coalitieakkoord, waar de formateur na woensdagavond mee aan de slag gaat, zeker aan bod komen?

Wordt het 20, 30 of 40 procent? De ene partij is er voorzichtiger mee dan de ander, maar vaststaat dat alle vijf de partijen flink willen inzetten op het aandeel sociale huurwoningen bij nieuwbouw. PvdA is nog voorzichtig; de partij mikt de komende vier jaar op 6000 nieuwbouwwoningen, waarvan er 1200 in de sociale huur moeten vallen: 20 procent dus. ChristenUnie doet er 10 procent bovenop; GroenLinks, SP en PvdD zetten in op 40 procent.

Hoe ze dat willen bereiken in de bouwsector die kampt met personeelstekorten en dure materialen, wordt door de partijen verschillend ingevuld. GroenLinks wil projectontwikkelaars geen bouwvergunning geven als ze weigeren afspraken te maken over de maximale huur. De SP ziet liever dat de gemeente zelf een eigen woningbouwvereniging opzet.

In ieder geval zijn de partijen het erover eens dat woningcorporaties geen sociale huurwoningen meer mogen afstoten aan de markt. Dat betekent dat de corporaties flink zullen moeten investeren om het bestaande woningaanbod te verbeteren en te vernieuwen.

Op het laatste vlak zet de SP al fanatiek in bij bestaande woningen. De partij wil werk maken van het aanpakken van huurwoningen met achterstallig onderhoud, tocht en schimmel.

De PvdA wil daarnaast ook sociale koopwoningen bouwen; woningen waarbij de grond eigendom blijft van de gemeente, waardoor de koper maar 65% van de prijs hoeft te betalen. De grond kan dan na tien jaar alsnog worden overgekocht.

Als huiseigenaar of huurder ontkom je er de komende jaren niet aan: huizen moeten worden verduurzaamd, of het nou met zonnepanelen op het dak is, het isoleren van de woning, of door van het gas af te gaan.

GroenLinks wil de collectieve warmte van Warmtestad voor meer huishoudens beschikbaar stellen, maar repte de afgelopen jaren nog weinig over de betaalbaarheid van verduurzaming voor bewoners. PvdA heeft de oplossing ook nog niet. Net als de SP wil de partij wil dat de gemeente eigenaar wordt van energieprojecten en zelf investeert in het isoleren van huizen, maar PvdA zegt daarbij ook dat er nog geen geld voor is; daarvoor wil de partij lobbyen bij het Rijk.

Concretere ideeën zijn er ook: PvdA wil een energietransitiefonds voor huishoudens met een kleine beurs. SP wil verder op alle daken van corporatiewoningen zonnepanelen hebben, zonder dat de huren worden verhoogd. Met SP als deelnemer in het college lijkt er de komende tijd meer aandacht te komen voor (energie)armoede en duurzaamheid.

Het is een van de speerpunten van Partij voor de Dieren, die het coalitieakkoord zomaar eens zou kunnen halen: bij alle plannen die de gemeente maakt, moet er rekening worden gehouden met het effect op de flora, fauna, de luchtkwaliteit en het klimaat. Zo wil de partij bijvoorbeeld een puntensysteem voor diervriendelijk en natuurinclusief bouwen. Haalt een plan voor een wijk, woning, of bedrijf niet genoeg punten, dan moet het terug naar de tekentafel.

Ook ChristenUnie wil dat projectontwikkelaars een bepaald aantal 'klimaatadaptie-punten' behalen bij hun bouwplannen - maar PvdD gaat nog een stap verder: 'Bouwplannen krijgen een CO2-budget: er wordt een limiet gesteld aan de hoeveelheid uit te stoten broeikasgassen.'

In hoeverre deze plannen de komende vier jaar worden uitgevoerd, valt te bezien. PvdA hecht waarde aan groen bouwen, maar wil vooral ook vaart maken. CO2-budgetten en klimaatadaptiepunten zouden een remmende factor kunnen zijn.

Tot nu toe vind je geen windparken in gemeente Groningen, maar dat kan de komende periode wel eens veranderen. Hoewel de SP zich uitspreekt tegen zes beoogde windturbines bij bedrijventerrein Roodehaan omdat ze eerst alle andere vormen van groene energie willen benutten, zien de andere partijen een noodzaak in windenergie.

GroenLinks wil als grootste partij 'samen met inwoners kijken hoe we windmolens het best kunnen plaatsen', en dat wil de gemeente actief investeert in windturbines en zonneparken. Ook PvdD is uitgesproken voorstander. De partij wil geen turbines bij Roodehaan vanwege de ligging naast natuurgebieden, maar wíl wel windmolens.

En dan is er nog de kwestie over de nieuwe Oosterpoort. Waar de meeste partijen amper kanttekeningen zetten bij het prijskaartje van 268 miljoen euro, stuit de bouw op een nieuwe locatie de SP tegen de borst. 'De nieuwe Oosterpoort moet geen Ziggo Dome worden. Hier gaan we geen honderden miljoenen aan uitgeven', valt er letterlijk te lezen in het verkiezingsprogramma van de partij. Lijsttrekker Jimmy Dijk vindt de plannen 'megalomaan' en pleitte eerder dit jaar nog voor een referendum over de poptempel. Ook van PvdD mag het wel een tandje minder. Dat kan roet in het eten gooien van de bouwplannen.

Zo eenduidig als partijen zijn op gebied van woningbouw en duurzaamheid, zo spannend kan het worden op het gebied van de wegen en parkeren in de gemeente. Zo wil GroenLinks zo snel mogelijk een zero-emissiezone in de binnenstad, waardoor dieselauto's er niet meer welkom zijn.

Partij voor de Dieren doet er opnieuw een schep bovenop. Het wil behalve het centrum ook recreatie- en natuurgebieden autovrij zien, en vindt milieuzones ook buiten het stadscentrum geen gek idee. Daarin vinden de partijen een ferme tegenstander in SP, dat het opneemt voor minderbedeelde huishoudens met vaak meer vervuilende, oudere auto's. De partij wil dat Stadjers parkeren op een vergunning, maar dan wel tegen lagere tarieven dan nu. PvdA wil parkeren in de straat verminderen, door te kijken of bewoners 's avonds vaker in parkeergarages kunnen parkeren.

Weinig verrassend voor linkse partijen ligt de nadruk in de plannen meer op de fiets en het openbaar vervoer. Een nieuw treinstation bij Hoogkerk en de Suikerzijde lijkt een hamerstuk en P+R-plekken en dorpskernen moeten (meer) deelfietsen, scooters en bakfietsen krijgen. Of de tram het coalitieakkoord haalt valt te bezien, maar aangezien GroenLinks en PvdD het vervoersmiddel niet uitsluiten, zullen we ook daar de komende vier jaar vast nog over horen. Sommige dingen veranderen niet.