Miljoenen aan zorggeld naar eigenaar MartiniZorg
3 mei 2022, 06:00 • 6 minuten leestijd
Ruud Slot, de hoofdeigenaar van MartiniZorg, heeft de afgelopen jaren ruim twee miljoen euro zorggeld aan zijn eigen bedrijf uitgekeerd. Dat blijkt uit onderzoek van RTV Noord, naar aanleiding van gesprekken met betrokkenen. Deskundigen noemen Slots handelswijze legaal, maar vinden dat het moreel gezien knelt.
Sinds MartiniZorg in januari van dit jaar failliet ging hebben tientallen betrokkenen zich bij RTV Noord gemeld. Met verhalen over zorg die niet deugde, angst op de werkvloer, nauwe familiebanden in de top van het bedrijf en geld dat op slinkse wijze in de zakken van eigenaren Ruud Slot en Mohn Baldew zou zijn beland.
RTV Noord deed de afgelopen maanden onderzoek naar de financiën van MartiniZorg en de overige bv’s rond de zorginstelling. In dit artikel staan de belangrijkste uitkomsten. Wil je meer weten? Lees dan het uitgebreide onderzoeksverslag.
Waar wordt MartiniZorg van beschuldigd?
Veel (ex-)werknemers klagen over hoe er bij MartiniZorg met personeel en cliënten werd omgegaan. MartiniZorg nam vooral cliënten aan met een hoge zorgindicatie, zodat er veel geld in het laatje kwam. Maar er was te weinig gekwalificeerd personeel om deze cliënten op de juiste manier te begeleiden.
Die situatie zorgde voor een hoge werkdruk en incidenten op de werkvloer. Werknemers voelden zich onveilig. Zo liepen bij locatie Oosterparkheem in de stad Groningen dealers in en uit om verslaafde cliënten te voorzien van drugs. De leiding deed hier volgens de (ex-)werknemers weinig tot niets tegen.
Ook zou er te veel zorggeld zijn geclaimd, en was MartiniZorg 'een melkkoe' voor onder meer eigenaar Ruud Slot. Slot zou het deskundige personeel hebben ‘weggebonjourd’. De leiding zou niet gedreven zijn door de kwaliteit van de zorg, maar door het verdienen van geld.
Mensen die grote winsten met zorggeld maken zijn eigenlijk allemaal types als Sywert van Lienden
Opvallend hoge bedragen
Dat er tonnen aan zorggeld zou zijn weggesluisd is de meest hardnekkige beschuldiging aan het adres van eigenaar Ruud Slot. Maar klopt het ook dat zorggeld bij hemzelf terechtkwam?
Slot is via een ingewikkelde bedrijfsconstructie hoofdeigenaar van MartiniZorg. Die constructie bestond tot begin dit jaar. Slot is tot dat moment zowel aandeelhouder als bestuurder van De Zorgzaak, het moederbedrijf van MartiniZorg. Als bestuurder bedraagt zijn salaris in 2020 161.000 euro en in de jaren daarvoor zo’n 130.000 euro. Die bedragen vallen binnen de wettelijke normen.
Maar los van dat loon keert Slot ook winst (dividend) uit. In een notendop gaat er tussen 2014 en 2020 zo'n 2,1 miljoen euro aan dividend naar de persoonlijke onderneming van Slot. Dat bedrag is volgens deskundigen opvallend hoog, als je kijkt naar hoeveel Slot aanvankelijk in de bedrijven investeert. Als we de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) hiernaar vragen, zegt een woordvoerder: 'Dat is precies waar het knelt; een bestuurder die naast zijn salaris ook dividend laat uitkeren aan de BV waar hij aandeelhouder van is.’ De investeringen van Slot en Mohn Baldew en het uitgekeerde dividend lijken volgens de inspectie niet in verhouding.
Jeroen Suijs, hoogleraar Financial Accounting (Erasmus Universiteit), noemt de 2,1 miljoen euro ‘een riant rendement’ voor de investering die Slot heeft gedaan. Hoe dit precies in elkaar zit, wordt uitgebreider uitgelegd in onze reconstructie.
Slot profiteert van marktwerking: ‘Om moedeloos van te worden’
Harrie Verbon, emeritus-hoogleraar openbare financiën, keek op verzoek van RTV Noord mee met dit onderzoek. Voor hem is het hoge rendement dat Slot uit MartiniZorg haalt het zoveelste voorbeeld van mensen die zichzelf met zorggeld verrijken. ‘Dit is het bekende verhaal dat we in Nederland heel vaak zien. Wat hier gebeurt mag gewoon, er is niets illegaals aan. De wetgever staat dit allemaal toe.’
Harrie Verbon, emeritus-hoogleraar openbare financiën, keek op verzoek van RTV Noord mee met dit onderzoek. Voor hem is het hoge rendement dat Slot uit MartiniZorg haalt het zoveelste voorbeeld van mensen die zichzelf met zorggeld verrijken. ‘Dit is het bekende verhaal dat we in Nederland heel vaak zien. Wat hier gebeurt mag gewoon, er is niets illegaals aan. De wetgever staat dit allemaal toe.’
Slot maakt volgens Verbon gebruik van de marktwerking in de zorg, waardoor bv’s hun aandeelhouders kunnen ‘belonen’. Maar daarmee houdt het begrip van Verbon wel op. ‘Mensen die grote winsten met zorggeld maken zijn eigenlijk allemaal types als Sywert van Lienden.’
Van Lienden kwam in opspraak doordat hij tijdens de coronacrisis miljoenen verdiende met de handel in mondkapjes. Daar was in de samenleving veel verontwaardiging over. Diezelfde verontwaardiging heeft Verbon ook als het gaat om zorgondernemers als Slot. ‘Ze suggereren dat ze de maatschappij dienen door zorg te verlenen, maar zij willen alleen zichzelf verrijken.’
Het zorggeld dat zij aan zichzelf toekennen loopt volgens hem in de miljarden. ‘Het verschil met Sywert van Lienden is dat door al die bv’tjes die deze zorgondernemers optuigen, je moeilijk kunt zien dat zorggeld wegsijpelt. En de wet staat het gewoon toe. Het is om moedeloos van te worden.’
Geld MartiniZorg niet altijd naar patiëntenzorg
Ook op de kwaliteit van de zorg bij MartiniZorg is dus veel kritiek. De gemeente Groningen concludeert in oktober 2021 dat ‘gebrek aan kwaliteit vaak samengaat met zorgen rondom rechtmatige bestedingen’. Met andere woorden: geld vanuit de gemeente wordt door MartiniZorg niet altijd uitgegeven aan patiëntenzorg. Tussen 2018 en 2020 declareert MartiniZorg bijvoorbeeld te veel zorgkosten en moet de zorginstelling de gemeente 400.000 euro terugbetalen.
Ex-werknemers zeggen dat MartiniZorg beknibbelde op het aantal medewerkers. Die zouden bovendien laaggeschoold en dus goedkoper zijn. Volgens hoogleraar Jeroen Suijs geven zorgbedrijven in deze sector gemiddeld 67 procent van alle inkomsten uit aan personeel. ‘Als dit percentage veel lager ligt, kun je je afvragen of er met het geld dat binnenkomt wel genoeg zorg wordt geleverd’, stelt Suijs.
Slot stuurde bewust aan op een faillissement
In 2017 en 2018 ging zo’n 55 procent van de omzet van MartiniZorg naar personeelskosten. Een stuk minder dan het gemiddelde. In de jaren daarna groeide dat naar 84 procent in 2020. MartiniZorg gaf de laatste jaren dus meer geld uit aan personeel, waarbij ook de kosten voor ingehuurd personeel toenamen.
Dat valt volgens meerdere bronnen te verklaren doordat Slot de bezem door het aantal leidinggevenden haalde. Ze zouden vervangen zijn door personeel dat werd ingehuurd via externe bureaus, vaak tegen een veel hoger salaris. ‘Hij stuurde hiermee bewust aan op een faillissement’, zegt een ex-werknemer.
In de reconstructie lees je hier een uitgebreidere uitleg over.
Op z’n minst bestaat er de schijn van belangenverstrengeling, concludeerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in 2021 al in een kritisch rapport. De inspectie valt vooral over de ingewikkelde bedrijfsstructuur. Tot begin dit jaar bestaan er naast MartiniZorg allerlei bedrijfjes die De Zorgzaak als moederbedrijf hebben. Die bedrijfjes leveren onderling diensten aan elkaar, waarbij onduidelijk is of dat volgens een prijs gebeurde die past bij wat in de markt gangbaar is.
Hoe reageert eigenaar Ruud Slot?
Inmiddels zijn al die kleine dochterondernemingen van De ZorgZaak samengevoegd in één nieuwe onderneming. Volgens Ruud Slot gebeurde dit naar aanleiding van het contact met de Inspectie. 'Niet omdat het niet goed was, maar om het voor de buitenwereld begrijpelijker te maken. Dat hierbij sprake zou zijn van het bewust creëren van ongewenste zaken is niet aan de orde. Ik vind het spijtig dat het voortdurend zo geframed wordt.'
Van het wegsijpelen van zorggeld is volgens Slot eveneens geen sprake. 'De gelden die via dividend naar boven gehaald worden, zijn wederom aangewend ten bate van de zorg. Het is onder andere gegaan naar de opzet van een gezondheidscentrum in Hoogeveen, waar het accent ligt op preventie en waar nu een symposium wordt georganiseerd rondom positieve gezondheid', zegt hij.
'En er is geïnvesteerd in het Vitaliteitsoord in Frederiksoord, voortbordurend op het gedachtegoed van Johannes van den Bosch, grondlegger van de Maatschappij van Weldadigheid', voegt Slot toe.
Op het verzoek van RTV Noord om documenten in te zien die deze uitspraken onderbouwen, gaat Slot niet in.
'Manke vergelijking'
De vergelijking die emeritus-hoogleraar Verbon maakt met de mondkapjesdeal van Sywert van Lienden gaat volgens Slot mank. 'De afspraken die zijn gemaakt met opdrachtgevers gaan via Europese aanbestedingen. Het tarief wordt niet door MartiniZorg bepaald, maar door de opdrachtgevers. Hierover zijn ook geen tussentijdse onderhandelingen te voeren. Er is een gelijk speelveld voor alle aanbieders.'
Slot: 'Bij het vergelijken van de spelregels die bij het zorgsysteem horen en de totstandkoming van de enkelvoudige deal, door de betrokken deskundige, ontgaat me de informatie waarop dit tot stand komt. De algehele noemer van zorggeld in zijn totaliteit en regelgeving terugbrengen naar een vergelijk tussen een persoonlijke deal zoals de mondkapjes en de totstandkoming van de contractafspraken en toezicht van een zorgpartij als de onze gaat echt mank. Alleen al hoe de communicatie is verlopen tussen partijen.'
Verder geeft Slot aan dat de hoogte van zijn salaris wordt teruggebracht. 'Dit is omdat de organisatie na het faillissement is afgeschaald en derhalve ook de rest van de structuur en dus ook bezoldiging en omvang van de directie.'
Curator MartiniZorg wil eigen onderzoek ‘onbevooroordeeld’ doen
Voor antwoorden op gedetailleerde vragen van RTV Noord verwijst Slot naar de Inspectie en de curator van MartiniZorg. De curator, Hans Silvius, wil op dit moment nog niet reageren op de conclusies van ons onderzoek. Hij start zelf een onderzoek naar de financiële gang van zaken bij MartiniZorg, en schat in daar in elk geval een half jaar voor nodig te hebben. Dat onderzoek wil hij 'onbevooroordeeld' doen, waarbij hij conclusies eerst met betrokkenen wil bespreken. 'Daar heb ik tijd voor nodig.’
Voor antwoorden op gedetailleerde vragen van RTV Noord verwijst Slot naar de Inspectie en de curator van MartiniZorg. De curator, Hans Silvius, wil op dit moment nog niet reageren op de conclusies van ons onderzoek. Hij start zelf een onderzoek naar de financiële gang van zaken bij MartiniZorg, en schat in daar in elk geval een half jaar voor nodig te hebben. Dat onderzoek wil hij 'onbevooroordeeld' doen, waarbij hij conclusies eerst met betrokkenen wil bespreken. 'Daar heb ik tijd voor nodig.’
Wil je meer de diepte in? Lees dan het uitgebreide onderzoeksverslag.
Heb je meer tips over MartiniZorg? Deel ze met ons door een mail te sturen naar eminnema@rtvnoord.nl.
