Zij kreeg de parlementaire enquêtecommissie op bezoek: ‘We moeten het voelbaar maken’

Geestelijk verzorger Marjo van Bergen in gesprek met CDA-Kamerlid Anne Kuik
Geestelijk verzorger Marjo van Bergen in gesprek met CDA-Kamerlid Anne Kuik © Tristan Braakman/RTV Noord
Even dacht Marjo van Bergen dat het allemaal niet meer door zou gaan. Al voor de kerst zouden zij en haar collega-geestelijk verzorgers in het bevingsgebied de parlementaire enquêtecommissie op bezoek krijgen. Corona gooide roet in het eten. Nu is het toch gelukt. ‘Het was heel intens, maar we zijn heel tevreden en blij dat het is gelukt.’
De Tweede Kamerleden verzamelen zich voor het gebouw van de hervormde kerk in Loppersum. Op het grasveld voor de kerk staat een oude Volkswagen LT geparkeerd. Het is de Proatbus van Geestelijke Verzorging Aardbevingsgebied (GVA). Een medewerker heeft stoeltjes en een tafeltje neergezet, een vlag met de tekst ‘Wat is jouw verhaal?’ wappert in de wind.

Proatbus

De bus trekt het oog en zorgt ook voor landelijke herkenning, vertelt Van Bergen. Maar zij en haar collega’s zitten er ook een beetje mee in de maag. Want de afgelopen tijd heeft de bus vooral stilgestaan. In coronatijd nodigden ze geen mensen uit in de kleine bus om een gesprek te voeren. Een ongebruikte, geparkeerde bus is niet bepaald promotie. ‘En volgens mij hebben sommige mensen ook wel het idee van: wat denk je nou, dat ik mijn verhaal ga zitten doen in zo’n bus?’
Commissievoorzitter Tom van der Lee in gesprek met geestelijk verzorgers
Commissievoorzitter Tom van der Lee in gesprek met geestelijk verzorgers © Tristan Braakman/RTV Noord

Weggenomen en verscheurd

Maar in de gesprekken met de zich verzamelende Kamerleden is de bus een goede gespreksopener voordat iedereen - met een half uurtje vertraging - naar binnen gaat. Daar wacht ze een oefening, vertelt Van Bergen. De Kamerleden moeten op briefjes dingen schrijven die ze aan het hart gaan. En vervolgens worden die weggenomen en verscheurd.
Mensen maken vaak hele series verliezen mee en dat wilden we ze even laten voelen
Marjo van Bergen - geestelijk verzorger
‘En dat levert dan even dat gevoel op van: auw, dit was belangrijk voor me’, legt Van Bergen uit. ‘En dat staat symbool voor dingen die mensen verliezen in het gebied: dat je een partner of kind verliest, of de veiligheid van je huis. Mensen maken vaak hele series verliezen mee en dat wilden we ze even laten voelen. Het werd daarna een heel intens gesprek.’

Levensvreugde kwijt

‘Wat betekent het nou als je de levensvreugde kwijtraakt, wat betekent het als je gevangen raakt in het heden en niet meer in de toekomst kunt kijken? En wat betekent het als je denkt dat je kinderen tekort gekomen zijn omdat jij zo gevangen zat in de aardbevingsstress?’, noemt Van Bergen als voorbeelden van gevoelens die leven bij mensen in het gebied.

Half uurtje te laat, half uurtje gerekt

Na een twee uur durende besloten bijeenkomst schudden Marjo van Bergen en haar collega’s elkaar de hand. Ze zijn tevreden. ‘Volgens mij is de boodschap overgekomen’, vertelt ze. Omdat de bijeenkomst een half uurtje later begon stond Van Bergen erop dat ze ook langer doorgingen. Met succes: ‘Halverwege kwam de secretaris naar mij toe en fluisterde: we hebben het geregeld, een half uur extra’, vertelt Van Bergen lachend. ‘Ik denk ook wel dat het voor hen voelbaar was dat we het moesten afmaken, dat dit belangrijk is.'
De commissieleden bij de stikstoffabriek in Zuidbroek
De commissieleden bij de stikstoffabriek in Zuidbroek © Tristan Braakman/RTV Noord

Tweedaags bezoek

De zeven Kamerleden en hun onderzoeksteam die samen de parlementaire enquêtecommissie Groningen vormen bezoeken maandag en dinsdag de provincie. Ze nemen een kijkje bij de stikstoffabriek in Zuidbroek, die op dit moment wordt gebouwd. Ze spreken met bewoners, GasTerra en met de Nationaal Coördinator Groningen praten ze over de versterkingsoperatie.

Laatste loodjes voor openbare verhoren

De commissie heeft de afgelopen maanden besloten voorgesprekken gehouden met betrokkenen in het dossier. Nu maken ze zich op voor de wekenlange openbare verhoren. Met een bezoek aan de provincie hoopt voorzitter Tom van der Lee (GroenLinks) de commissie uit de papieren werkelijkheid te halen.
Het is heel fijn om ook ter plekke te kunnen zijn
Tom van der Lee - Voorzitter parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen
‘Het is waardevol om veel persoonlijke ervaringen te horen. Papier is abstract en je wil de complexe gebeurtenissen van verschillende perspectieven bekijken. Je wil mensen spreken die misschien bepaalde ervaringen hebben maar niet altijd weten vanuit welke werkelijkheid degene opereert met wie ze te maken hebben gehad’, zegt Van der Lee.
Om uiteindelijke de puzzel te leggen is hij blij in Groningen te zijn. ‘Het is heel fijn om ook ter plekke te kunnen zijn en niet alleen maar in Den Haag mensen te ontvangen en alleen een gesprek te hebben.’

Aan de tand voelen

Eind juni begint de commissie met een week lang openbare verhoren in de bekende enquêtezaal op het Binnenhof in Den Haag. Vervolgens gaat de commissie met zomervakantie. Bij terugkomst hoort de commissie zes weken lang (oud-)betrokkenen in het dossier. Van der Lee: ‘We gaan dan de belangrijkste getuigen aan de tand voelen. We kunnen niet iedereen openbaar horen, dus we hebben een selectie moeten maken.’
Van der Lee: We gaan getuigen aan de tand voelen