Zorgen om schade aan woningen in Pekela: ‘Kan er net zo goed een shovel doorheen jagen’

‘Trek een cirkel van tien kilometer rondom Pekela vanuit het centrum en je vindt alle soorten mijnbouw die je maar kunt bedenken: gaswinning, zandwinning, zoutwinning, er wordt van alles opgeslagen in cavernes…’, zegt Arthur van Dooren. Hij is lid van de werkgroep bodemdaling en mijnbouwschade Pekela. Van Dooren is ook fractievoorzitter van de PVV, maar benadrukt dat de werkgroep los van de politiek staat.

‘Ik heb schade aan mijn huis, mijn buren hebben schade aan het huis. Maar waar moeten we heen met onze schade? Dat is de vraag en daarom hebben we nu een werkgroep.’

De schade aan de huizen loopt uiteen. Sommigen hebben wat scheuren en trekken de schouders erover op, anderen zijn bezorgd om verzakkingen en grote meterslange scheuren. Het huis van Van Dooren is in beweging. ‘De achterkant komt los. Eerst dacht ik dat het wel meeviel, ik heb de scheurtjes gerepareerd. Maar het blijft maar doorgaan, opnieuw scheuren en het wordt steeds erger.’

En hoe ernstig en vervelend die schade is, het is nog niets vergeleken met de schade van zijn buren, vertelt Van Dooren. Martine van Burk laat op een telefoon foto’s en filmpjes zien van de schade aan haar huis. Grote scheuren lopen door de muren. Het huis verzakt en drukt kozijnen en deuren uit het verband. ‘Ramen kunnen niet meer open of dicht. We hebben de achterdeur maar vastgeschroefd en dichtgekit, daar was geen houden meer aan’, vertelt Van Burk. ‘En het dak verzakt ook, er zit een heel dal in. Dat scheelt wel zestig centimeter.’

De grote vraag voor Van Burk is: wat veroorzaakt de schade aan hun woning? Zij en haar man dachten dat het de gaswinning in het Groningenveld zou zijn. Buren hebben namelijk toegekende schade van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG).

‘Wij hebben in dezelfde periode melding gedaan als de buren. Maar er is nog nooit iemand komen kijken en we worden afgewezen. We krijgen een coulanceregeling van duizend euro, terwijl we tonnen schade hebben. We kunnen er net zo goed een shovel doorheen jagen’, vertelt Van Burk. ‘Dus er ontstaat ook nog ongelijkheid in de buurt.’

Donderdagavond heeft de werkgroep een bewonersavond georganiseerd om vragen te beantwoorden. Het waterschap en het IMG komen er informatie geven. Een van de prangende vragen van de tientallen verzamelde bewoners: waarom kende het IMG eerst wel schade toe, en nu niet meer?

In de gemeente Pekela heeft het IMG eerder 11 miljoen euro uitgekeerd bij zo’n 1400 gevallen. Ongeveer 600 werden afgewezen en nog eens 680 meldingen staan open.

Dat komt door nieuwe kennis, legt IMG Bas Kortmann van het IMG uit. Toen de voorganger van het IMG in 2018 begon was er nog weinig kennis. Uit nieuw onderzoek blijkt dat de gaswinning vrijwel nooit schade kan veroorzaken in Pekela. ‘Kort gezegd: met de kennis van nu hadden we de schade die we hebben vergoed, niet toegekend. Een aantal mensen heeft geboft.’

De bestuursvoorzitter legt uit dat hij met handen gebonden is. ‘Wij vinden dat het moet worden opgelost, maar dat is aan de politiek. Die moeten ervoor zorgen dat er een knelpuntenpot komt om de sociale vrede te bewaren in wijken en straten - waar de ene buurman een vergoeding heeft gekregen en de ander niets. De NCG heeft daar 100 miljoen voor, wij nul.’

‘Maar er komt heel veel op ons af hier’, zegt een man uit de zaal. ‘Wij maken ons gewoon zorgen.’ Kortmann: ‘Ik zou mij ook zorgen maken als ik u was. Het is een kwetsbaar gebied, een verandering in de waterstand brengt vanwege het veen al snel schade met zich mee.'

'Ik bepleit in Den Haag dat er één loket moet zijn voor schade. Het is onverstandig van het Rijk om al die verschillende problemen ook op te laten lossen door verschillende organisaties', aldus Kortmann.

Dat is waar de bewoners nu hun zinnen op zetten. ‘Alles wat te maken met bodemdaling - of dat nou komt door gas- zout- of zandwinning, het vullen van cavernes of veenoxidatie - moet bij één loket worden afgehandeld. Daar meld je de schade als particulier. Dan zoeken ze daar maar uit wiens pakkie an dat is’, zegt Arthur van Dooren. ‘Maar niet de particulier zelf allerlei dure procedures tegen misschien wel landsadvocaten, want dat win je van je leven niet.’