Willem Groeneveld ziet journalistieke klimaat verruwen: 'Ik voel me nu wel weer vrij'

Journalist Willem Groeneveld in gesprek met Leonie Albers
Journalist Willem Groeneveld in gesprek met Leonie Albers © RTV Noord
Journalist Willem Groeneveld werd augustus vorig jaar opeens ongevraagd zelf landelijk nieuws, toen er bij hem en zijn vriendin thuis twee molotovcocktails naar binnen werden gegooid. 'Het is de nagel aan de doodskist van de journalistiek als wij ons de mond laten snoeren.'
Nog nooit stond Nederland zo laag op de wereldranglijst voor de persvrijheid. Nederland daalt van de zesde naar de 28ste plek op de jaarlijkse index van Reporters Sans Frontières. De aanslag op Groeneveld staat niet op zichzelf. Ook de moord op misdaadjournalist Peter R. de Vries staat iedereen vers in de herinnering. En in Gelderland werd een persfotograaf met auto en al in de greppel geduwd.

'Klimaat verhardt'

Een breed maatschappelijk probleem, en dat ligt volgens Groeneveld ten grondslag aan de steeds lastiger wordende werkomstandigheden voor journalisten in Nederland. 'Het is een soort terrorisme, waarvoor je niet moet bezwijken. Het klimaat verhardt en verruwt, maar dat is breder dan de journalistiek. Dat is een groot probleem', aldus de journalist die schrijft voor onder meer Sikkom en Dagblad van het Noorden.
Veel mensen weten niet meer hoe belangrijk de journalistiek is
Willem Groeneveld
Groeneveld deinst er niet voor terug om te blijven schrijven over louche makelaars en huisjesmelkers, stikstofacties van boeren en discussies over het klimaat. Een ander thema waar hij regelmatig over schrijft is corona, dat - zoals het nu lijkt - reden was voor de twee daders een brandbom bij hem naar binnen te gooien.
'Veel mensen weten niet meer hoe belangrijk journalistiek is, wij hebben als taak de macht te controleren. Wij controleren de gemeentelijke, regionale en landelijke overheden, bijvoorbeeld in het gasdossier. Dat is belangrijk.'

Overheid en journalistiek kunnen ook iets doen

Volgens Groeneveld kunnen journalisten zelf ook bijdragen aan een beter klimaat. 'De journalistiek moet misschien wat transparanter zijn over hoe het tot verhalen komt. Wat vaker een kijkje achter de schermen geven.'
Hij vindt dat de overheid ook een rol heeft in het slechter wordende journalistieke klimaat in het land. 'Het wordt bijvoorbeeld alleen maar moeilijker en moeilijker om een WOB-verzoek gedaan te krijgen.'

'Onder de huid'

Sinds de aanslag ziet het leven voor Groeneveld er anders uit. 'Mijn wereld stond op z'n kop, mijn vrijheid werd beperkt. Ik heb een tijdje ondergedoken gezeten; ik kon een tijdje zelfs niet meer m'n eigen huis in. En als ik bijvoorbeeld ging racefietsen, moest ik over m'n veiligheid nadenken. Wat hielp was dat in corona iedereen z'n vrijheid kwijt was', vertelt de journalist eerlijk. 'De kroegen waren toch dicht.'
De vrijheid was wel een tijdje weg
Willem Groeneveld
Bevrijdingsdag heeft niet opeens een heel andere betekenis gekregen voor Groeneveld. 'Zo symbolisch sta ik niet in het leven. Ik vier het dit jaar vrij ingetogen, een paar biertjes en dan ga ik naar huis.'
Maar de aanslag speelt nog altijd een rol in z'n leven, soms op de voorgrond, soms op de achtergrond. 'Ik word nog wel elke dag met de aanslag geconfronteerd. De vrijheid was wel een tijdje weg, maar ik voel me nu wel weer vrij. Maar het zit nog wel onder de huid.'
Journalist Willem Groeneveld: 'We moeten ons niet de mond laten snoeren'

Verdachten op 4 juli voor de rechter

De verdachten van de aanslag met molotovcocktails op Groeneveld staan op 4 juli voor de rechter. Dan is de inhoudelijke behandeling van de zaak tegen de Stadjers Jaimy John W. en Tjeerd P., die tot aanvang van de zaak vast blijven zitten.