Sauwerd is binnenkort een slotgracht rijker rond verdwenen Onstaborg

Opgravingen op het terrein van de voormalige borg in Sauwerd
Opgravingen op het terrein van de voormalige borg in Sauwerd © RTV Noord/Elwin Baas
Op het terrein van de voormalige Onstaborg in Sauwerd is maandag begonnen met het verbreden van de sloot op het terrein tot een slotgracht van acht meter breed. Bij voldoende ijs kan er vanaf komende winter worden geschaatst en volgend jaar zomer kunnen recreanten met een kano er varen op een plek met een hoge cultuurhistorische waarde.
De Onstaborg in Sauwerd was het 'stamslot' van de familie Onsta. Het gebouw ontstond vanuit een zeer sterk steenhuis, dat in de loop der tijd meerdere malen werd verwoest. Begin zeventiende eeuw werd het gebouw herbouwd als borg, maar een eeuw later definitief afgebroken. Tegenwoordig resteert alleen nog de borgstee.
Bekijk hier de werkzaamheden aan de slotgracht:
Sauwerd is binnenkort een slotgracht rijker rond verdwenen Onstaborg

Schaatsen en varen

'De bedoeling is om de oude gracht min of meer in ere te herstellen', vertelt Jan de Groot van de Historische Kring Ubbega. 'De vroegere slotgracht was waarschijnlijk iets van 26 meter. Hij wordt nu verbreed tot acht meter, zodat het hele borgterrein beter zichtbaar wordt en geschikt om te schaatsen en in de zomer over de gracht te varen met een kano. Daardoor is er wat meer beleving mogelijk op het oude borgterrein.'
De dorpsgemeenschap graaft mee naar sporen uit het verleden die tijdens deze werkzaamheden naar boven komen.
Een tekening van de Onstaborg omstreeks 1669
Een tekening van de Onstaborg omstreeks 1669 © Groninger Archieven
Het project Onstaborg Herbeleven komt voort uit Kansrijk Groningen, waarin verschillende overheden en organisaties (onder begeleiding van Landschapsbeheer Groningen) in allerlei programma’s werken aan de leefbaarheid in Groningen. Dit programma biedt mogelijkheden voor dorpen en bewoners om hun woonomgeving te verrijken. Het project wordt gesteund door de gemeente Het Hogeland, de Provincie Groningen en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Betrokkenheid en enthousiasme

Ook Dorpsbelangen Sauwerd-Wetsinge is nauw bij dit project betrokken. 'We hebben de bewoners uit onze dorpen opgeroepen om te komen helpen met het zoeken, bergen en het wassen van vondsten. Op deze manier vergroten we de betrokkenheid en het enthousiasme van onze gemeenschap bij de geschiedenis van de Onstaborg en ons dorp, die teruggaat tot de veertiende eeuw. Het opgravingsbedrijf MUG uit Leek en de Archeologische Werkgemeenschap Noord-Nederland zorgen voor instructie en begeleiding tijdens de werkzaamheden. Ook zullen de kinderen van de beide basisscholen in Sauwerd en Adorp een kijkje nemen tijdens de graafwerkzaamheden', zegt De Groot.
Archeoloog Andre Pleszynski (l) en Jan de Groot van de Historische Kring Ubbega
Archeoloog Andre Pleszynski (l) en Jan de Groot van de Historische Kring Ubbega © RTV Noord/Elwin Baas

Eeuwenoude schatten opgegraven

André Pleszynski is een van de opgravers. 'We gaan de nieuwe schaatsbaan realiseren en dat doen we door laagsgewijs iedere keer een stuk af te graven. Dan gaan we er met een metaaldetector overheen. We kijken visueel of we nog andere vondsten vinden, zoals glas-, bot- en aardewerk of bouwelementen zoals leistenen dakpannen.'
Een gevonden voorwerp uit de bodem bij de voormalige Onstaborg
Een gevonden voorwerp uit de bodem bij de voormalige Onstaborg © RTV Noord/Elwin Baas
Na een halfuurtje graven laat Pleszynski de eerste vondsten zien. 'Scherven uit de Middeleeuwen, metaalvondsten, een pot, botten van een koe, flessen en ijzertijdscherven. Die zijn heel oud, van voor de jaartelling. Ik hoop dat we straks dingen gaan vinden van de borg zelf, zoals versierselen als ornamenten of familiewapenstukken.'
MUG houdt op hun website bij welke archeologische opgravingen zijn gedaan en licht er elke dag een voorwerp uit.
Tekening van de Onstaborg tussen 1600 en 1700
Tekening van de Onstaborg tussen 1600 en 1700 © Groninger Archieven