'Dure' warmtepomp moet cv-ketel vervangen: 'De kosten van niks doen zijn hoger'

De buitenunit van een warmtepomp
De buitenunit van een warmtepomp © Henk Jansen
Is je cv-ketel kapot of toe aan vervanging? Vanaf 2026 krijg je dan standaard minstens een hybride warmtepomp geïnstalleerd. Dat heeft minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Hugo de Jonge dinsdag bekend gemaakt. Energiedeskundige Machiel Mulder van de Rijksuniversiteit Groningen is blij met deze maatregel.
'Het geeft duidelijkheid aan installateurs en aan mensen. Iedereen twijfelt nog als je ketel oud is', legt hij uit. 'Wat ga ik doen, ga ik de ketel vervangen of neem ik een warmtepomp?' Installateurs zullen het ook eerder gaan adviseren, dat doen ze nu niet. Bedrijven kunnen hier nu ook rekening houden mee bij het aannemen en opleiden van nieuw personeel.'
'We moeten meer vaart maken met de vervanging van aardgas door hernieuwbare bronnen', vervolgt Mulder. 'Een warmtepomp gebruikt stroom, het liefst nog met een windturbine of een zonnepaneel, dat is duurzaam en daar moeten we heen. Het moet echt veel sneller en door zo'n norm op te leggen, zoiets aan te kondigen vier jaar van tevoren, weet iedereen waar we aan toe zijn.'

Overheid kan het niet afdwingen

Het besluit roept ook vragen op, want lang niet elk huis is berekend op een warmtepomp. 'Ik heb zelf ook een huis uit de jaren '30, daar kan ook geen warmtepomp in', legt Mulder uit. 'Daarom is er ook een uitzondering voor huizen waar het echt niet kan. Maar voor de meeste huizen kan het wel in combinatie met een boiler, een cv-ketel. Dat is een hybride-warmtepomp, dan heb je de warmtepomp voor het voor- en najaar. Als het dan echt koud is heb je de ketel, dan heb je toch een beetje gas nog.' Volgens Mulder kan dit ook in de oudere huizen die minder goed geïsoleerd zijn.
De elektriciteitsnetwerken zijn hier niet voor ontworpen
Machiel Mulder, energiedeskundige RUG
De overheid kan het niet afdwingen. 'Als je huis echt oud is en slecht geïsoleerd is, dan krijgt zo'n warmtepomp het niet warm tijdens koude winterdagen', zegt Mulder. 'Dan heb je wel steun nodig en zal je de cv-ketel moeten blijven gebruiken.' Hij is wel van mening dat de maatregel een stimulans is om dergelijke huizen beter te isoleren.
Er is nog een ander nadeel aan de warmtepomp: hij is flink duurder in vergelijking met een cv-ketel. 'Er komt een ondersteuningsmaatregel voor mensen met een kleine beurs, dat zullen mensen ook wel nodig hebben. Het is niet de bedoeling denk ik, om iedereen op hoge kosten te jagen. Maar we moeten die kant wel op.'

'Omgekeerde airco'

Marcel Duursema is installateur en heeft ervaring met het installeren van een warmtepomp. 'Het is een soort omgekeerde airco. Hij onttrekt warmte aan de lucht en die stuurt die naar binnen. Dat scheelt gas.' Hij installeerde onder andere een warmtepomp bij Marten Sikkema: 'Ik wilde mijn energieprijzen graag naar beneden hebben en de vaste kosten ook, dan kun je hier iets mee. De overheid wil graag dat we minder gas verbruiken met elkaar, die stimuleert dat met subsidie. Dat is mooi meegenomen.'
Duursema heeft het druk: 'Veel mensen zijn er mee bezig.' Hij installeert vaak warmtepompen tegenwoordig, 'maar ook nog weleens een keteltje.'

'Het vergt wel iets'

Een huishouden met een warmtepomp gebruikt weliswaar minder gas, maar wel meer stroom. 'En als je een elektrische auto hebt, die gebruikt ook veel stroom. De netwerken zijn hiervoor niet ontworpen, de kabels in de grond moeten worden verdubbeld. Dat kost tijd. Tot dat moment lopen we tegen grenzen aan, te weinig capaciteit op het netwerk', vertelt Machiel Mulder.
Hij heeft wel een tip voor netwerkbeheerders die tegen die problemen aan gaan lopen: 'Je moet mensen prikkelen, een financiële prikkel. Maak het dat het soms goedkoper is om het netwerk te gebruiken en andere keren duurder. Door dat te doen vormt dat een businesscase voor een investering van een batterij.'
'Het vergt wel iets', erkent Mulder ook. 'Maar de overheid komt met subsidies. We moeten het wel doen. We kunnen wel steeds zeggen 'we gaan niks doen want het is duur', maar de kosten van het niet doen zijn hoger. We moeten die transitie sneller gaan realiseren.'
Kijk hier het gesprek in Noord Vandaag terug:
Warmtepomp moet cv-ketel gaan vervangen