Van der Schaaf neemt na 10 jaar afscheid: 'Veel lol gehad in het mannencollege, maar nu was de mix gezonder'

Het interview kan dan ook niet toepasselijker beginnen dan in de regen. Van der Schaaf zal zich in zijn nieuwe baan als dijkgraaf van Noorderzijlvest dikwijls gaan bezighouden met neerslag. 'In mijn nieuwe baan zal ik blij zijn met regen', zegt hij grappend. 'Het is te droog, dus het is goed dat het regent, haha!'

Het zal een hele andere tak van sport worden voor de geboren Leeuwarder en afgestudeerd historicus. Het grootste deel van zijn carrière hield hij zich bezig met woningen. Dat deed hij als ambtenaar bij de gemeente Smallingerland, maar ook als manager bij woningcorporatie Accolade. Als wethouder was hij ook verantwoordelijk voor alles wat met bouwen en gebouwen te maken had.

Geruime tijd voor de gemeenteraadsverkiezingen liet hij aan zijn partij weten dat hij beschikbaar was voor een verlenging van zijn wethouderschap, mocht de verkiezingsuitslag dat mogelijk maken. De PvdA ging dan ook met hem als wethouderskandidaat de verkiezingen in. De uitslag was voor zijn partij dermate goed dat een verlenging van zijn baan in het verschiet lag.

Toch kwam hij enige tijd na die verkiezingen met de boodschap dat hij een andere baan had gevonden. Iets wat voor velen toch wel als een verrassing kwam. 'Het kwam tussendoor voorbij', zegt Van der Schaaf er zelf over. Veel kennis van het waterschap had hij niet, maar hij las zich in en toen besloot hij om toch in de pen te klimmen en het erop te wagen. Met succes.

Van der Schaaf blikt terug op zijn carrière vanaf een bankje op de kade naast de onlangs geopende Kattenbrug. Die plek staat voor hem om meerdere redenen symbool voor zijn tienjarig wethouderschap. 'De brug en de omgeving staan voor iets waar ik mij erg voor heb ingezet; het herwinnen van de openbare ruimte. Dus dat die ruimte niet alleen maar commercieel wordt gebruikt, maar dat iedereen kan zitten op een bankje en kan genieten van de stad.'

Daarnaast vierde hij zijn vrijgezellenfeest op het naastgelegen Pannekoekschip. Maar voor hem is dat niet de reden om de Kattenbrug te kiezen als belangrijk ankerpunt in zijn wethouderschap. 'Er is heel veel gedoe om die brug geweest. Aan de andere kant hebben wij wél volgehouden. Niet om koppig te zijn als gemeente, maar omdat de brug staat voor de opvatting dat we permanent aan de binnenstad willen werken.'

De scheidend wethouder staat voor een bestuursstijl die laat zien waar je voor staat, maar ook voor het vermogen om vol te houden. 'Je ziet het Forum achter mij en dat is ook iets dat een lange adem nodig had. Ik sta wel voor zo'n type bestuur; verbinding zoeken en geloven in wat je doet en volhouden.'

Het gezin van Van der Schaaf is na al die jaren gewend aan de tijd die een baan zoals het wethouderschap in beslag neemt. Want volgens de hoofdrolspeler zelf is zo'n functie niet altijd even leuk voor het gezin. 'Het lukte mij vaak nog wel om 's avonds thuis te eten, maar je bent vaak weg. Wethouder ben je 24 uur per dag, dus je bent altijd bezig.'

En dat altijd bezig zijn zorgde weleens voor gefronste wenkbrauwen. 'Dan zit je thuis te appen op momenten dat het gezin belangrijk is en ik probeerde er wel op te letten om dat niet te doen, maar het lukte niet altijd. Politiek gaat altijd voor en is altijd urgent. Je kunt niet zeggen dat je het morgen wel doet, want dan kan het je de kop kosten.'

Hobby's werden er de afgelopen jaren dan ook niet uitgeoefend. De tijd die over was wilde hij besteden aan zijn gezin. Vaste prik was het bezoek aan de voetbalwedstrijden van zijn kinderen. Hij was dan ook regelmatig in actie te zien als vlagger of scheidsrechter. 'Ik ga dan niet zeggen dat ik een drukke baan heb en dan wil uitslapen op zaterdag. Ook wat betreft de school van mijn kinderen, ik ben daar altijd geweest voor hen. Het feit dat zo'n baan toch wel impact heeft, dat raakt mijn gezin natuurlijk wel. Daarom is het ook wel tijd om wat anders te doen.'

In tien jaar tijd nam de PvdA'er zitting in meerdere colleges. Hij deed zijn intrede nadat het toenmalige college was gevallen naar aanleiding van de bestuurscrisis rondom de tram. Volgens Van der Schaaf heeft elk college - het waren er drie - zijn leuke dingen, maar de meeste lol heeft hij beleefd tussen 2014 en 2018. Het college van Burgemeester en Wethouders bestond toen uitsluitend uit mannen, hij benoemt het dan ook als het 'mannencollege'.

'Daarin had ik niet de meeste lol omdat het alleen maar mannen waren, maar tussen ons allen was een soort chemie die vrij uniek was. We hadden aan heel weinig woorden genoeg. Ook al hielden een aantal wethouders, waaronder ik, er wel van om lange betogen te houden. Maar er was een natuurlijke chemie, waardoor er heel veel lol en plezier was.'

Toch kan hij niet zeggen dat het 'mannencollege' waarin Ton Schoor (D66), Mattias Gijsbertsen (GroenLinks), Paul de Rook (D66) en Joost van Keulen (VVD) zaten ook het beste college was. 'Dat weet ik niet. Het college dat we nu hadden heeft een veel betere en gezondere mix tussen persoonlijkheden, waardoor dat college op een bepaalde manier ook weer heel erg leuk was.'

Toch waren er ook twee momenten waarop de wethouder dacht aan het einde van zijn carrière. 'Het ene moment was ten tijde van de discussie rondom het Pepergasthuis. We hadden toen de raad verkeerd geïnformeerd. Dat deden we met de beste bedoelingen en niet vanuit kwaadheid.'

Het college, onder aanvoering van Van der Schaaf, deed het voorstel om een opperhoofd aan te stellen rondom de verkoop van het hofje. Later bleek dat de gemeente die mogelijkheid dertig jaar geleden zelf had afgeschaft. De raad was niet tevreden over het 'onjuiste raadsvoorstel'.

'Ik heb mij er toen geen zorgen over gemaakt omdat de raad wel zag dat het niet de bedoeling was om de boel te misleiden. Maar als ik minder krediet had gehad, dan was het lastig geweest.'

Naar eigen zeggen had hij ook zijn baan kunnen verliezen toen bleek dat er 2,5 miljoen euro afgeboekt moest worden op het toen net nieuwe Infoversum. 'Dat zijn wel momenten waarop een wethouder zijn baan kan verliezen.'

Dieptepunten in Van der Schaafs wethouderschap zijn de confrontaties geweest die speelden rondom de opvang voor verslaafden in de Barkmolenstraat, maar ook de opvang van Skeave Huse in Harkstede. 'Ik denk nog steeds dat ik het goede doe voor een deel van de bevolking, maar een ander deel van de bevolking is daar heel erg op tegen. Niet zozeer op mij persoonlijk, maar op de gemeente. Dan verliest men een stuk vertrouwen in de overheid en dat vind ik een dieptepunt.'

De discussie rondom met name de situatie in Harkstede zorgde bij hem dan ook voor een aantal slapeloze nachten. 'Er zijn momenten geweest dat ik slecht kon slapen. Omdat ik dan dacht; wat moet ik doen? Het ene of het andere? Het gaat over mensen. Het raakt mensen in kwetsbare posities en het roept maatschappelijke tegenstellingen op, waarin mensen zich niet gehoord voelen door de overheid en daar ben ik verantwoordelijk voor.'

Al met al neemt Van der Schaaf met een opgeheven hoofd afscheid van zijn huidige baan. 'Ik neem met een dankbaar gevoel afscheid. Als bestuurder moet je altijd blij zijn dat je het werk mag doen voor zo'n mooie gemeente. Je moet nooit andersom denken; dus dat de gemeente blij moet zijn dat jij het werk doet. Als je dat gevoel hebt, dan zit je er te lang, maar dat gevoel heb ik nooit gehad en ik denk ook niet dat ik het ooit zal krijgen. Het is zo fijn om dit te doen.'