Kamer worstelt met noodplan: wanneer komt Gronings gas toch in beeld?

De druk om gas te winnen in Groningen neemt de afgelopen weken nationaal en internationaal steeds meer toe. Toen Rusland deze week stopte met gasleveringen aan Nederland kwam daar nog een schepje bovenop. Sommige energie-experts vinden extra winning in Groningen de beste manier om een energiecrisis te beteugelen.

Als er tijdelijk een fysiek gastekort is treedt een noodplan in werking. Dan wordt er eerst ingezet op besparen, vergroenen, extra gasbelastingen en uiteindelijk het afsluiten van niet beschermde gasgebruikers, zoals de industrie.

Pas als al die stappen zijn doorlopen, komt Gronings gas voorzichtig in beeld. Want hoe lang kun je bedrijven afsluiten tot er nieuwe grote problemen ontstaan? Vijlbrief schetst zijn dilemma.

‘Je moet dan bijvoorbeeld raffinaderijen gaan afsluiten waar brandstof wordt gemaakt. En die brandstof heb je ook nodig voor je politieauto’s. Daar komen dus allerlei hele moeilijke keuzes bij kijken. Op de korte termijn kun je best zonder, maar als dat langer gaat duren dan heb je een groot probleem.’ De staatssecretaris benadrukte donderdag bij herhaling zo’n situatie niet te verwachten.

Partijen JA21 en BVNL zijn het niet eens met Vijlbrief. Zij willen niet dat de gaswinning wordt gestopt maar juist opgeschroefd. Met verouderde informatie claimen ze dat dat veilig kan. ‘Gaswinnen is niet veilig’, antwoord de staatssecretaris.

Wat dat betreft vindt hij de rest van de Kamer aan zijn zijde. De Partij van de Arbeid en GroenLinks vinden het volstrekt logisch om eerst bedrijven af te koppelen, voordat er naar Groningen wordt gekeken.

PvdA-Kamerlid Henk Nijboer denkt dan bijvoorbeeld aan kunstmestfabrieken en de glastuinbouw: ‘Het is een politieke afweging om in Groningen te boren. Ik snap het financiële belang, maar ik zou niet weten waarom een paprika belangrijker is dan de veiligheid van Groningen.’

Suzanne Kröger van GroenLinks is het daarmee eens. ‘Van alle kanten wordt de druk opgevoerd. Mensen in Groningen worden daar onrustig van. Maar het kan toch niet zo zijn dat we gewoon met gas bloemen telen, die vervolgens per vliegtuig naar Moskou worden vervoerd, en ondertussen dreigen te gaan boren in Groningen.’

De PVV vindt echter dat er ook andere mogelijkheden zijn voordat bedrijven worden afgesloten: het volledig inzetten van de kolencentrales. Die draaien nu op 35 procent van hun capaciteit om de uitstoot van CO2 te verminderen.’ Maar dat betekent volgens de PVV dat er onnodig gas wordt gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. ‘Meer kolen scheelt 2,6 miljard kuub aan gas en is onmiddellijk te regelen’, zegt PVV’er Alexander Kops.

Vijlbrief gaat daar niet in mee en wil die afweging pas maken op het moment dat die keuze voorligt. ‘Wat de heer Kops schetst is een wat-als-situatie. Dan moeten we een nieuwe afweging maken en is Groningen het allerlaatste redmiddel.’ Maar Vijlbrief benadrukt nogmaals dat hij verwacht dat zo’n langdurig tekort aan gas er niet komt.