‘Stikstof? Wanneer raketten vallen heb je wel andere zorgen’
28 juni 2022, 19:00 • 5 minuten leestijd
Na een tijdje van elkaar gescheiden te hebben geleefd is het gezin Huizinga weer compleet. Kees, zijn vrouw Emmeke en hun twee kinderen zijn terug op het Oekraïense platteland, waar ze zich na twintig jaar boeren het meest thuis voelen.
Op de vlucht voor de oorlog verbleven Emmeke en de kinderen en Kees zelf afwisselend ook, in een vakantiehuisje nabij Emmen. ‘Emmeke is bij me, de kinderen ook en we zijn hartstikke blij dat we hier zijn.’
De in Hellum opgegroeide Kees Huizinga werpt zich op als spreekbuis van de boeren en het volk van Oekraïne. Zo'n twintig jaar geleden trok Huizinga naar dat land om daar een bloeiend boerenbedrijf op te bouwen. RTV Noord houdt nauw contact met hem.
Terwijl Kees en Emmeke zich bezighouden met boerenzaken en de afwikkeling van hulptransporten, vieren de kinderen hun lange, lome Oekraïense schoolvakantie met vriendjes en vriendinnetjes uit het dorp. ‘Lekker ouderwets vervelen’, zegt Kees.
Dat luie en lome vakantiegevoel vormt een schril contrast met niet alleen de gestage opmars van de Russen en de raketten die maandag neerkwamen op een winkelcentrum in het nabije Krementsjoek en zondag op een belangrijke brug bij het even verderop gelegen Tsjerkasy. Ook de zorgen over de vastgelopen verkoop van tarwe en andere granen en akkerbouwproducten houden Kees enorm bezig.
Potten verse honing
Op de akkers staat alles er uitstekend voor, op de zonnebloemen na misschien, die niet al te best opkomen. ’Verkoop en export is helaas nog steeds hopeloos en ik zie het ook niet snel veranderen’, zegt Kees telefonisch vanuit zijn kantoor op het boerenbedrijf.
Terwijl hij hierover vertelt, wandelt een groepje collega-boeren onverwacht bij Huizinga het kantoor binnen. In hun armen een doos gevuld met potten verse honing. Het zijn boeren van een kilometer dertig verderop. Nu komen ze Huizinga blij maken met honing, een andere keer staan ze met diepgevroren frambozen voor de deur.
‘Goeie jongens’, vertelt Huizinga. ‘Ze doen van alles, Ze hebben bijenkasten, ze maken worsten en hebben dertig hectare frambozen. Er is goed contact. Af en toe brengen ze wat langs en ik vertel ze over technieken die we toepassen en we verkopen gebruikte machines aan ze.’
‘Nee, hier in de Oekraïne komen we niet om van de honger’, aldus Huizinga over de vreugdevolle visite. ‘Er is honing, melk, vlees, we kunnen hier alles wel zelf maken. Ongeveer een derde van wat er hier verbouwd wordt, is voor het land zelf, de rest is export.’
Er is honing, melk, vlees, we kunnen hier alles wel zelf maken.
Daar vooral wringt nu de schoen, want de uitvoer van landbouwproducten komt maar niet op gang. Waardoor elders hongersnood dreigt of reeds is, zoals in Afrika. Het stagnerend transport zit vast op de blokkade door de Russen van zeehavens zoals die van Odessa, waardoor graan het land niet uit kan.
Maar ook de Oekraïners zelf vertragen volgens Huizinga de boel met hun bureaucratische rompslomp. Continu zijn zijn medewerkers op kantoor bezig met stapels formulieren die in veelvoud bij grensposten moeten worden ingeleverd. Ook vandaag weer.
‘Dat papierwerk zet alles stil. De belangrijkste grenspost verwerkt nu zo’n tweehonderd vrachtwagens per dag. Stel de helft ervan is gevuld met graan, honderd vrachtwagens. Een schip gevuld met graan staat gelijk aan zo’n drieduizend vrachtauto’s. Het duurt dus een maand om de hoeveelheid met vrachtauto’s te exporteren. Dat werkt dus totaal niet.’
Wat betekent dat voor jou?
‘Dat we niet verkopen en dat we weinig verdienen. Daardoor hebben we geen geld om diesel te kopen voor het oogsten en het zaaien daarna. De ene boer zal het wat langer kunnen volhouden, maar we stevenen af op een faillissement van de akkerbouw hier.’
Hoe is dat met je veehouderij-tak?
‘We hebben 1970 melkkoeien, de melk ervan raken we wel kwijt. Slachtkoeien en ook vaarzen zijn echter nauwelijks verkoopbaar. De stallen hebben we nu vol en ze worden alleen maar voller. We zijn continu op zoek en de prijs daalt verder. We missen nu een eerlijke, normale marktprijs. Dat is zonde.’
Jij bent bezig met het hoofd boven water houden. Hier in Nederland hebben boeren andere problemen en gaat het over stikstof. Hoe kijk jij naar het nieuws daarover?
‘Wees maar blij dat je over stikstof kunt ouwehoeren. Wanneer raketten vallen, heb je niet zoveel meer te ouwehoeren. Al is stikstof dan misschien klein bier vergeleken met wat mensen hier meemaken, de frustratie van Nederlandse boeren is volkomen begrijpelijk.’
‘Zoveel regels. En bij iedere nieuwe regel moet een boer voor weer een krediet naar de Rabobank. Nu wordt boeren ineens verteld dat ze misschien wel de helft van hun koeien moeten afstoten. Betaal dan maar eens die lening af.’
‘Het is het gevolg van twintig jaar de kop in het zand steken door de politiek. Wat boeren nu allemaal over zich heen krijgen, is veel en het is onterecht. Het is niet zo gek dat er problemen ontstaan wanneer je zo’n klein landje zo volpropt.’
Jij bent niet voor niks naar Oekraïne gegaan.
‘Nee, want hier is plek zat. Al die Nederlandse koeien en varkens hier had best gekund, dan hadden we hier meer werk gehad en meer verdiend.’
Zondag vielen raketten op een brug dichtbij, maandag was een winkelcentrum niet zover van jullie aan de beurt. Welk effect heeft dat op jullie?
‘Ik zie het als intimidatie van de kant van Rusland. Onder Oekraïners leidt het alleen maar tot meer boosheid en nog meer vastberadenheid. En ook het onbegrip blijft groot. In het oosten van het land schieten Russen alles kapot, ziekenhuizen, scholen, kleuterscholen en huizen. Het is 2022 en er is een soort van Eerste Wereldoorlog aan de gang in dit land.’
Fonds voor Oekraïne droogt op
Emmeke Vierhout heeft met de Stichting De Leeuw Kyiv circa zes ton aan fondsen opgehaald. Daar zijn hulpgoederen voor gekocht en ook 150 fietsen. Vrijwel al die spullen zijn inmiddels in Oekraïne. Maar waar in het begin gul werd gedoneerd droogt de fondsenstroom nu op en met een reserve van nog ongeveer zestig duizend euro raakt de bodem van de pot in zicht. Hulp is echter nog steeds hard nodig en Kees Huizinga roept daarom op te blijven doneren.
Kees zelf was betrokken bij de inzamelingsactie 4x4x4 in Hellum, zijn geboorteplaats. Dat leverde een 4x4-jeep op, die nu in Oekraïne rond rijdt.
