Eerste beelden James Webb ruimtetelescoop zorgen voor 'wauw-factor' in DOT

De rand van stervormingsgebied NGC 3324 in de Carinanevel, vastgelegd door de ruimtetelescoop James Webb
De rand van stervormingsgebied NGC 3324 in de Carinanevel, vastgelegd door de ruimtetelescoop James Webb © Abaca Press
Harten van veel astronomieliefhebbers hebben dinsdag ongetwijfeld een sprongetje gemaakt nu de NASA beelden van de James Webb ruimtetelescoop heeft vrijgegeven. Best uitzonderlijk, want nog nooit eerder was ons sterrenstelsel zó scherp te zien. In DOT in de stad Groningen konden zo'n 125 bezoekers zich vergapen aan de beelden.
Een van de meest opzienbarende capaciteiten van de telescoop sterrenstelsels laat zien, waardoor er dertien miljard jaar terug in de tijd kan worden gekeken. Het is bijna vanzelfsprekend te noemen dat astronoom Peter Roelfsema, die zowel verbonden is aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) als Stichting Ruimteonderzoek Nederland (SRON), tijdens de presentatie van de beelden ook in het 3D-koepeltheater te vinden is.

Een pannenkoek met miljarden sterren

'Wat we hier zien zijn de melkwegen', zegt Roelfsema, terwijl hij naar de grote schermen van de panoramabioscoop wijst, waarop de foto's zijn afgebeeld. 'Als je in de zomer naar de hemel kijkt, zie je weleens een streep. Dat is de melkweg, als het ware een pannenkoek met miljarden sterren. En wij denken altijd dat we uniek zijn, maar dat is een misvatting, want er zijn miljarden melkwegstelsels en die zie je hier. Het is maar een heel klein stukje van het heelal, maar dat is dus met de nieuwe telescoop gemeten', legt de astronoom uit.
De telescoop waar het allemaal om te doen is, is een gevaarte van ongeveer acht meter, dat op anderhalf miljoen kilometer van ons vandaan door de ruimte zweeft. 'Maar we kunnen 'm controleren en dit soort foto's maken, waarmee we kunnen zien hoe het universum ontstaan en ontwikkeld is.'
Melkwegcluster SMACS 0723, vastgelegd door de James Webb ruimtetelescoop
Melkwegcluster SMACS 0723, vastgelegd door de James Webb ruimtetelescoop © SIPA USA

'Waarom zijn we hier?'

De 'wauw-factor' bleef ook niet bij Roelfsema achterwege toen de eerste beelden door DOT schoten. 'Dat hadden we nog niet zo gezien', beschrijft hij zijn eerste reactie bij de foto's die werden gepubliceerd. Al snel maakte de verbazing bij de astronoom plaats voor zijn wetenschappelijke kijk erop. 'Nu kunnen we precies dat detailtje zien. We hadden hiervoor de Hubble-telescoop, daar kon je al hele mooie foto's mee maken. Maar met deze nieuwe ruimtetelescoop zien we nóg meer details en kunnen we nóg verder kijken.'
'We weten al wat, maar nu kunnen we de volgende stap maken en precies bekijken hoe het universum ontstaat, hoe planeten ontstaan en hoe ónze planeet is ontstaan', legt hij uit. 'Waarom zijn wij hier? Dat gaan we nu leren', klinkt de astronoom opgetogen. 'Ik weet niet of ik antwoord op die vraag krijg zolang ik leef, maar met zulke instrumenten als deze telescoop gaan we daar uiteindelijk achter komen.'
Eerste beelden James Webb ruimtetelescoop zorgen voor 'wauw-factor' in DOT