Waterbedrijf Groningen: ‘Het gaat spannend worden of we nog voldoende water kunnen innemen uit de Drentsche Aa’

‘Vijf!', roept Anko Mertens van Waterbedrijf Groningen naar zijn collega Sjoerd Rijpkema. Beiden staan in de volle zon op een brug over de Drentsche Aa bij Schipborg.

Die ‘vijf’ geeft de snelheid van de stroming aan in het water. Die stroming wordt op verschillende dieptes en posities vanaf de brug gemeten. Na een uurtje meten kunnen de mannen bepalen hoeveel water er per uur door de Drentsche Aa stroomt. Die Drentsche Aa is een belangrijke leverancier van water, dat in de zuiveringsinstallatie in Glimmen wordt omgezet in drinkwater. Per jaar gaat het om 7 miljoen kubieke meter water, dat wordt gebruikt door huishoudens in Stad en in Haren.

Nu het warm en droog is, zakt het waterpeil in de rivier in rap tempo. Het Waterbedrijf moet de inname verminderen of zelfs stoppen als er minder dan duizend kuub per uur door de Drentsche Aa stroomt.

Om te bepalen hoe hoog de afvoer is, is Anko Mertens in de weer met een molentje dat hij op verschillende dieptes in het water houdt. Hoe harder het molentje draait, hoe meer water er onder de brug door stroomt. Geohydroloog Rijpkema noteert de meetwaarden in een klapper. Na een tijdje meten blijkt dat de afvoer 1228 kubieke meter per uur is, nog boven de kritische grens dus. ‘Toch is het hard gedaald’, stelt Rijpkema vast. ‘Volgende week gaat het er om spannen.’

'Het zou niet de eerste keer zijn dat we de inname moeten terugschroeven', zegt Rijpkema, 'Dat gebeurde ook al in 2018, 2019 en 2020. Die trend baart ons wel zorgen.'

Als de inname uit de Drentsche Aa gedeeltelijk of geheel moet worden gestaakt gaat het Waterbedrijf meer grondwater oppompen om in de waterbehoefte te kunnen voorzien. Ook dat grondwater is geen onuitputtelijke bron, zegt de geohydroloog: ‘We mogen maar een bepaalde hoeveelheid grondwater onttrekken omdat anders de kans bestaat dat het een negatief effect op de natuur heeft.’

Het is dit jaar voor het eerst dat het Waterbedrijf gebruik maakt van een realtime model voor de waterafvoer in de Drentsche Aa. Daar worden de meetgegevens van het Waterbedrijf ingevoerd, plus de gegevens van de neerslag en verdamping van het KNMI en de weersverwachting.

‘Op die manier kunnen we ongeveer twee weken vooruitkijken’, zegt Rijpkema. ‘Dat is belangrijk, omdat we niet van het ene op het andere moment kunnen overschakelen van oppervlaktewater naar grondwater. We hebben tijd nodig om de biologische filters die het water zuiveren aan te passen.’

Het Waterbedrijf heeft maandagmiddag besloten om de inname van water uit de Drentsche Aa langzaam terug te schroeven.