'De Herepoort moet terug naar Groningen, hij hoort niet in Amsterdam' (update)

De Herepoort toen hij nog in Groningen stond
De Herepoort toen hij nog in Groningen stond © Groninger Archieven/Fr. von Kolkow
Een groep Groningers wil dat de Herepoort terugkeert naar Stad. Ger Bos, die zich bezighoudt met de Groningse geschiedenis, stuitte enige tijd geleden op foto's van de 'Arc de Triomphe' van Groningen.
'Het zou geweldig zijn als de poort weer op het Hereplein komt te staan', vindt Bos. Het bouwwerk staat nu hemelsbreed bijna 150 kilometer verderop, in de tuin van het Rijksmuseum in Amsterdam.

Leuk voor toeristen

'Het is een stukje cultuur', vindt Bos. Die cultuur werd in 1878 overigens door de Groningers zelf gesloopt, vanwege stadsuitbreiding. Een deel van de poort kwam terecht bij het Rijksmuseum. Samen met de resten van een Deventer stadspoort en resten van een gesloopt Amsterdams pand werd er daar een nieuwe poort van gemaakt.
Maar Bos ziet daarin geen belemmering om de poort terug te halen. Volgens hem kan het bouwwerk op het Hereplein prima worden neergezet 'op de plek van die glazen kubus', het Tschumipaviljoen.
'De Herepoort kan dan helemaal verlicht worden, dat is ook leuk voor de toeristen', zegt Bos. 'Hij hoort daar en niet in Amsterdam. Als er een Amsterdamse poort in Groningen had gestaan, hadden de Amsterdammers zich ook al gemeld', denkt de initiatiefnemer.
De Herepoort in de tuin van het Rijksmuseum
De Herepoort in de tuin van het Rijksmuseum © Wikipedia/ Ronn

Rijks vindt het maar niks

Het Rijksmuseum ziet niets in de verhuizing, zegt een woordvoerder tegen de regionale omroep NH Nieuws. Dat heeft er onder meer mee te maken dat de Herepoort dus niet zelfstandig in Amsterdam staat maar is samengevoegd met de Deventer poort.
Dit verzoek komt eens in de zoveel tijd voorbij
Woordvoerder Rijksmuseum
'Dit verzoek komt eens in de zoveel tijd voorbij', laat de woordvoerder weten. 'De fragmenten zijn sinds het einde van de 19e eeuw onderdeel van de permanente collectie van het Rijksmuseum.'

(Oude) politiek

Ger Bos kan niets met de opstelling van het museum. 'Dat past niet in deze tijd', vindt hij. 'Je moet er als museum aan meewerken dat de poort terugkeert naar waar die vandaan komt. Dit is oude politiek van het Rijksmuseum. Ik hoop dan ook dat de wethouder zich er hard voor gaat maken dat de poort terugkomt.'
Of dat gaat gebeuren, blijft nog even onduidelijk. Wethouder Kirsten de Wrede van Cultuur (PvdD) reageert vooralsnog niet op vragen over de kwestie.
De Groningse Stadspartij juicht het initiatief toe. Fractievoorzitter Amrut Sijbolts wil graag in gesprek met Ger Bos 'om te kijken wat zijn bedoeling precies is'. 'We zijn er altijd voor om cultureel erfgoed te behouden en waar mogelijk terug te halen. Maar in het verleden heb ik er met een stichting al voor gepleit om de Herepoort terug te krijgen naar Groningen. Vanuit die tijd weet ik dat het een lastig gesprek wordt met het museum...', zegt Sijbolts.

Stadsarcheoloog: poort hoeft niet direct terug

Wat betreft stadsarcheoloog Gert Kortekaas hoeft de poort niet direct terug. 'Hij heeft een functie in Amsterdam', zegt hij. 'Ik zou 'm in Amsterdam ook meer zien als een uithangbord van Groningen. Kijk, je moet mensen verleiden om naar Groningen te komen. Naar Amsterdam komen is niet zo moeilijk, maar ze moeten ook naar Groningen komen. Nou, daar kan die Herepoort uitstekend voor dienen.'
De Herepoort zoals die in Amsterdam staat is in feite een replica
Gert Kortekaas - stadsarcheoloog
Daar komt bij, zegt Kortekaas, dat de poort zoals die in de hoofdstad staat voor een groot deel niet de originele poort is. 'Het was destijds, in de 19de eeuw, te duur om hem in z'n geheel af te voeren. De belangrijke stukken zijn per trein meegenomen, maar al het lijstwerk - heb ik van horen zeggen - is nagegoten in een mal. Dus wat in Amsterdam staat is in feite een replica.'

'Maak een 3D-scan en bouw hier een replica'

Kortekaas stelt voor: scan de poort in Amsterdam in 3D. 'Dat kun je in elk gewenst formaat een replica maken en daar hier leuke dingen mee doen. Je zou dat ook met andere poorten kunnen, want in de 17de eeuw waren er ooit negen. En die zijn allemaal verdwenen. De acht andere zijn als materiaal hergebruikt, of als puinverharding gebruikt. Verdwenen in ieder geval.'
(Het verhaal is geüpdatet met uitspraken van stadsarcheoloog Gert Kortekaas)