Groningse betonproducent met de handen in het haar door lage rivierwaterstanden

Het terrein van betonproduct Theo Pouw in de Eemshaven
Het terrein van betonproduct Theo Pouw in de Eemshaven © Jan Been/RTV Noord
De droogte zorgt voor lage waterstanden in de Rijn, Waal en IJssel, met aanzienlijke gevolgen voor de binnenscheepvaart. De aanvoer van zand en grind hapert, merken ze ook bij betonproducent Theo Pouw in Groningen en in de Eemshaven.
'Het is een drama', verzucht manager Peter Heideveld van de Theo Pouw Groep. Hij doelt op de toenemende problemen bij de productie van betonmortel door een gebrekkige aanvoer van grind. 'Als ik bijvoorbeeld drieduizend ton grond nodig heb, wordt dat normaal met één schip aangevoerd. Nu moet dat door twee schepen gebeuren.'

Schepen kunnen maar voor de helft worden beladen

Voor de productie van beton maakt zijn bedrijf gebruik van een speciaal soort grind uit het Sauerland, nodig voor brandwerend beton, dat via de Rijn naar Nederland wordt vervoerd, legt Heideveld uit. Doordat het waterpeil in deze belangrijke vervoersader momenteel extreem laag staat, kunnen de schepen nog maar voor hooguit de helft worden beladen: 'Dat betekent dus een verdubbeling van de kosten. Daar komt nog eens een laagwatertoeslag voor de vervoerders bij.'
Het kan nog erger, zegt Heideveld: 'Laatst werd een van onze eigen schepen leeg weggestuurd uit de haven van Amsterdam, omdat er gewoonweg geen grind was om te vervoeren.'
Peter Heideveld van Theo Pouw
Peter Heideveld van Theo Pouw © Jan Been/RTV Noord

Schippers druk door Poetin

De lage waterstanden zijn niet de enige oorzaak van het gebrek aan vervoerscapaciteit. De binnenvaartschippers in Europa kunnen het werk amper meer aan. Dat is ook een gevolg van de oorlog in Oekraïne. Doordat Poetin de gastoevoer naar Duitsland vrijwel helemaal heeft stopgezet, worden de Duitse kolencentrales weer opgepookt om aan de energievraag te voldoen.
Daarvoor zijn veel kolen nodig die met schepen over de Rijn moeten worden aangevoerd. Een ander deel van de binnenvaartvloot is druk bezig met de export van het Oekraïense graan via de Donau, wat normaal met grote zeeschepen via de Zwarte Zee zou gebeuren.
Betonmortel is nu 50 procent duurder dan een jaar geleden
Peter Heideveld, manager Theo Pouw Groep

Drie prijsverhogingen

Kortom, gebrek aan vervoerscapaciteit, schepen en laadvermogen zorgen voor een tekort aan grondstoffen, zoals zand en grind. Schaarste drijft de prijs op, dat is een economische natuurwet. Heideveld constateert dit ook: 'We hebben in een jaar al drie keer de prijs voor onze betonmortel moeten verhogen. Het is nu vijftig procent duurder dan een jaar geleden.'
Voor zijn bedrijf vormen die prijsstijgingen op zichzelf geen groot probleem, zegt Heideveld: 'In alle contracten met onze afnemers staat een clausule dat wij dit soort kostenstijgingen doorberekenen.'

Ook op het bordje van Ring Zuid

De extra kosten komen dus op het bordje van de klanten. Een daarvan is aannemer Combinatie Herepoort, die werkt aan de bouw van de nieuwe zuidelijke ringweg in Groningen. Afgezien van de gestegen productiekosten, bestaat de kans dat bouwers langer moeten wachten op hun bestelling vanwege de haperende toevoer van grondstoffen.
Dat kan ingrijpende gevolgen hebben. Heideveld: 'Het hangt er vanaf. We hebben verschillende leveranties moeten uitstellen. Dat betekent dat bepaalde onderdelen van een project vertraging oplopen. Als daar geen andere werkzaamheden achteraan gepland staan, valt het mee. Maar als ze op een betonstorting moeten wachten, wordt het een ander verhaal.' Heideveld verwacht dat de problemen na de bouwvak nog groter zullen blijken dan ze nu al zijn.
Bert Kramer, omgevingsmanager bij Combinatie Herepoort, reageert verrast op de uitspraken van Heideveld. 'Ik kan het niet bevestigen', zegt Kramer. 'Er zijn op dit moment wat minder werkzaamheden vanwege de bouwvak. Veel mensen in de organisatie zijn op vakantie; daarom kan ik daar nu niets over zeggen.'

Nog geen tekort aan grind en zand

Ook klanten van BCG (Betonmortel Centrale Groningen) moeten rekening houden met extra kostentoeslag door de lage waterstanden, blijkt uit een mededeling op de website van het bedrijf. Maar van een tekort aan aanvoer van grind en zand is (nog) geen sprake, zegt betonmengmeester Tom Kremer: 'Tot nu toe redden we het. Bovendien is het nu bouwvak. Dus de vraag is ook wat minder. In uiterste nood kunnen we nog materiaal uit zee gebruiken. Maar dat wil je liever niet, omdat de kwaliteit dan minder is.'