Nedmag boort op omstreden locatie, omwonenden woedend

De boortoren waarmee nieuwe zoutputten worden geboord bij Borgercompagnie
De boortoren waarmee nieuwe zoutputten worden geboord bij Borgercompagnie © Jeroen Willems/RTV Noord
Zoutwinner Nedmag uit Veendam past haar plannen aan om nabij Borgercompagnie twee zoutputten aan te leggen. Een van de nieuwe putten wordt nu verderop geslagen, tegen een eerder advies van het ministerie van Economische Zaken in.
Nedmag heeft toestemming om twee zoutputten te boren in Borgercompagnie, de zogeheten putten Veendam 5 en 6. Het bedrijf mag eerst alleen uit de put Veendam 5 zout winnen. Omdat er minder helder magnesiumzout bij put 5 is gevonden, boort het bedrijf nu niet naar put 6, maar is Nedmag bezig put 7 te slaan.

Ministerie en Staatstoezicht draaien

Het ministerie van Economische Zaken gaf eerder echter aan dat Nedmag eerst uit Veendam 5 en 6 mag winnen. Daarna moet er een onderzoek naar bodemdaling plaatsvinden. Blijkt dat de bodemdaling niet onevenredig is toegenomen, dan mag Nedmag door met put 7 en 8. Nedmag krijgt nu van het ministerie en Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) groen licht om de put alvast te slaan.
Wat is er aan de hand?

Nedmag is een bedrijf in Veendam dat zout wint in de Veenkoloniën. In april 2018 ontstond er een lek op bijna twee kilometer diepte in de bodem, waarbij er uit een zoutcaverne miljoenen liters pekelwater en diesel weglekten.

Nedmag moest vervolgens een nieuw winningsplan indienen bij het ministerie van Economische Zaken. Toen het ministerie Nedmag groen licht wilde geven tot 2045, hebben omwonenden en tegenstanders van zoutwinning een zaak aangespannen bij de rechter. Ze willen aantonen dat het winnen van zout uit nieuwe putten onveilig is. In september volgt de uitspraak in deze zaak.

RTV Noord en Follow the Money werken samen in het zoutdossier. Een uitgebreide versie van dit verhaal is hier te lezen.

Het blijkt maar weer eens dat de toezichthouder geen toezicht meer houdt en een verlengstuk is van het ministerie
Kees Ploegman, bestuurslid van stichting Stop Zoutwinning

'SodM moet gaan optreden'

Omwonenden zijn laaiend op de zoutwinner en toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen, omdat Nedmag zo een voorschot neemt op de toekomst, terwijl deze zaak nog onder de rechter is. Zij willen dat SodM direct handhaaft, maar volgens Kees Ploegman, bestuurslid van stichting Stop Zoutwinning, wist SodM al langer van de plannen van Nedmag en is de toezichthouder er niet voor gaan liggen.
‘Ze hebben geen vergunning voor deze put, dus ze zijn in overtreding’, stelt Kees Ploegman uit het buurdorp Kiel-Windeweer vast. ‘We hebben het SodM gemaand met spoed op te treden. Want anders is de put al geboord, voordat ze in actie komen.’
Wat blijkt? De toezichthouder is al langer op de hoogte van het slaan van put 7. Ploegman: ‘Ik ben gebeld door het SodM. Ze hebben niet gehandhaafd, maar na overleg met het ministerie van Economische Zaken geconcludeerd dat het verzoek van Nedmag ontvankelijk is. In onze ogen gedoogt het SodM de boring.’
De tegenstanders van zoutwinning zijn laaiend. ‘We zijn hier ontzettend boos over. Het blijkt maar weer eens dat de toezichthouder geen toezicht meer houdt en een verlengstuk is van het ministerie. Het SodM weet hoe mijnbouw in dit gebied beleefd wordt, maar biedt Nedmag desondanks de ruimte om door te gaan. Dat is te gek voor woorden. Onze zaak ligt nog onder de rechter nota bene! Dit is een stoot onder de gordel van het SodM aan ons.’
Het gaat om een bedrag met zes nullen
Abel Jan Smit, directeur mijnbouw Nedmag

Van geen kwaad bewust

Nedmag heeft nu het ministerie verzocht om toestemming om in de vergunning het getal 6 te veranderen in 7. Abel Jan Smit, directeur mijnbouw van Nedmag is zich van geen kwaad bewust.
‘We hebben een vergunning voor twee diepboringen,’ zegt Abel Jan Smit, directeur mijnbouw van Nedmag. ‘Het is natuurlijk de vraag wanneer de boring bij Veendam 5 wat tegenvalt, of je in de buurt nog een tweede put gaat boren. Onze vraag aan het ministerie is dan ook niet of we een tweede put mogen boren, onze vraag is of we deze in plaats van Veendam 6 nu Veendam 7 mogen noemen.’
Nedmag erkent dat het nog niet aan de slag kan met het daadwerkelijk winnen van zout. Dat kan pas wanneer de rechter in september een voor Nedmag positief oordeel heeft uitgesproken. Volgens het bedrijf is het aanleggen van een zoutput een miljoenen verslindende operatie. ‘Het gaat om een bedrag met zes nullen’, meldt het bedrijf desgevraagd. Nu de boortoren er staat, wil het bedrijf deze optimaal benutten, erkent ook Smit.
Want wanneer de rechter in september groen licht geeft, wil het bedrijf een wijzigingsverzoek bij het ministerie indienen, zodat het ook zout kan winnen uit put nummer 7. Omwonenden voelen zich zwaar benadeeld en eisen dat het Staatstoezicht op de Mijnen alsnog gaat handhaven. Het Staatstoezicht is om een reactie gevraagd, en bevestigt de lezing van de omwonenden en stichting Stop Zoutwinning.

'Nedmag heeft geen vergunning'

‘Allereerst bleek uit de boring op Veendam 5 dat het zout dat daar werd aangetroffen van mindere kwaliteit is dan Nedmag had verwacht. Omdat Veendam 6 daar dicht in de buurt zit wordt vermoed dat ook daar die mindere kwaliteit zout zit. Daarom wordt nu ondergronds naar Veendam 7 geboord’, meldt een woordvoerder van de toezichthouder. ‘SodM heeft op 9 juli aan NedMag laten weten dat ze daar geen boorvergunning voor heeft.’
Na contact tussen het ministerie van Economische Zaken, Nedmag en Staatstoezicht op de Mijnen heeft Nedmag een vergunning aangevraagd voor het boren naar put 7. Die is nog niet verleend, maar het SodM gaat niet dwarsliggen, omdat er ‘zicht is op legalisatie’. Het ministerie van Economische Zaken meldt dat ‘de werkzaamheden in overleg met Staatstoezicht op de Mijnen mogen worden voortgezet in afwachting van de vergunning.’

Omwonenden vechten door

Actievoerder Jakoba Gräper uit Borgercompagnie wilde in alle rust de uitkomst van de rechtszaak afwachten, maar dat is gezien deze ontwikkeling niet gelukt.
‘We hadden gehoopt eindelijk een paar weken zonder zoutgedoe te hebben, en nu dit!’, verzucht Gräper, die al decennialang strijdt tegen de winning van zout. De omwonenden laten het er niet bij zitten en zijn vastberaden hun strijd tegen de zoutwinning door te zetten.