Dure boodschappen en stijgende energielasten: voedselbank verwacht honderden extra klanten

Een tafel met spullen voor de voedselbank (archief)
Een tafel met spullen voor de voedselbank (archief) © RTV Noord
In de supermarkt ben je bijna twintig procent duurder uit, vergeleken met een jaar geleden. In combinatie met de stijgende energielasten wordt het voor steeds meer huishoudens lastig de eindjes aan elkaar te knopen. Voedselbank Groningen verwacht honderden nieuwe klanten.
Normaal neemt het aantal klanten van de voedselbank in de gemeente Groningen in de zomer af. Nu neemt het aantal aanvragen juist toe, constateert voorzitter Maria Jongsma: 'Mensen zeggen nu: het is ineens zo duur geworden.'
Voedselbank verwacht honderden extra klanten

Op alles al bezuinigd

Niet iedereen komt voor hulp van de voedselbank in aanmerking, legt Jongsma uit: 'Middeninkomens helpen we niet. Die kunnen hun leefpatroon aanpassen door andere keuzes te maken. Maar mensen met de laagste inkomens hebben niets meer te kiezen, die hebben op alles al bezuinigd.'
Als een alleenstaande met een laag inkomen een jaar geleden nog kon rondkomen, dan is de kans aanzienlijk dat dat nu niet meer lukt, zegt Jongsma: 'Mensen gaan door het ijs zakken. Als je alleen van een AOW moet leven en je hebt niks extra’s, en je had eerder net genoeg om rond te komen, dan kun je nu net te weinig hebben.'
Schaamte speelt nog steeds een rol
Maria Jongsma - voorzitter Voedselbank Groningen

'Enorme toename'

De dure boodschappen komen bovenop de al sterk gestegen energielasten: 'Die gaan aantikken. Als mensen straks per jaar 1500 euro meer kwijt zijn, dan is er een enorme groep die binnen onze normen gaat vallen.' Momenteel heeft de voedselbank in Groningen zo'n vijfhonderd huishoudens als klant. 'Als dit zo doorgaat, zitten we straks op zevenhonderd. Dit gaat echt enorm toenemen.'
Al is het de vraag of iedereen die daar recht op heeft, ook daadwerkelijk aanklopt voor hulp. Jongsma: 'Schaamte speelt nog steeds een rol. Ik denk dat we daar aan moeten werken. Dat mensen wél aankloppen voor hulp.'

Normen worden bijgesteld

De hoogte van het inkomen en de vaste lasten plus het aantal personen van een huishouding bepalen of je in aanmerking komt voor hulp van de voedselbank. Voor een alleenstaande zonder kinderen geldt tot nu toe dat het beschikbare budget voor boodschappen en kleding onder de 250 euro per maand moet liggen.
De huidige omstandigheden maken een aanpassing van de regels noodzakelijk, zegt Jongsma. Zij verwacht dat de landelijke koepel van voedselbanken in september zal beslissen dat de inkomensgrens wordt versoepeld: 'Wij gaan onze normen bijstellen, want mensen gaan teveel in de problemen komen. Van dat weinige geld kun je echt niet meer rondkomen.’
Jongsma is niet alleen bezorgd over de toename van het aantal klanten, die zij verwacht. De verminderde aanvoer van supermarkten komt daar nog eens bij. Supermarkten verkopen tegenwoordig producten die tegen de uiterste houdbaarheidsdatum aan zitten, met korting. 'De dag daarna mogen wij ze niet meer uitdelen', legt Jongsma uit. 'Want wij zijn gebonden aan de regels van de Voedsel- en Warenautoriteit; die controleert ons daarop.'
Wij gaan eerlijk delen. Dan maar iedereen een klein beetje minder
Maria Jongsma - voorzitter Voedselbank Groningen

Zorgen over afname donaties

Met restpartijen van veilingen en distributiecentra plus groente en fruit van lokale boeren en voedseltuinen blijft de aanvoer redelijk op peil. Maar voor de houdbare (non-food) producten voorziet Jongsma op termijn problemen: 'Voor houdbare producten zijn we voor een groot deel afhankelijk van supermarkten. Bij de jaarlijkse kerstactie vragen we bij supermarkten aan mensen om ook boodschappen voor de voedselbank te doen. Met de opbrengst kunnen we weer een half jaar vooruit. Daar maak ik me wel zorgen over. Want als mensen naar de supermarkt komen en hun eigen portemonnee is al leeg, gaan ze niet meer ook nog voor ons kopen.’
Eén ding staat voor haar vast: iemand weigeren die wel recht heeft op hulp, is er niet bij. 'Wij gaan eerlijk delen. Dan maar iedereen een klein beetje minder', zegt Jongsma beslist. 'Wij gaan aan niemand nee verkopen. Het kan wel zo zijn dat onze klanten met boodschappentassen naar huis gaan, die wat minder goed gevuld zullen zijn.'
Acht Groningse voedselbanken
De provincie Groningen telt acht lokale voedselbanken. Die werken samen in een koepel, waarbij ook de voedselbank van de Drentse gemeente Noordenveld is aangesloten. Maria Jongsma is zowel voorzitter van de voedselbank in de gemeente Groningen als van de regionale koepel. Die is op zijn beurt weer aangesloten bij de landelijke vereniging van voedselbanken. In totaal zijn dat er zo'n 160.

De voedselbanken hebben landelijke beoordelingsnormen afgesproken, maar hebben autonome beslissingsbevoegdheid daar van af te wijken, zodat maatwerk mogelijk is.