Een maandsalaris kwijt aan duurdere boodschappen en energie: 'Bezuinigen? Waarop dan nog?'
10 augustus 2022, 18:11 • 5 minuten leestijd
Een doorsnee gezin betaalt per jaar zo’n 1.500 euro meer aan boodschappen dan een jaar geleden. Samen met de gestegen kosten voor energie betekent dat een huishouden maandelijks tussen de 300 en 400 euro meer kwijt is aan wonen, eten en leven. Waar halen mensen dat geld vandaan?
‘Meer dan vijf euro voor een pak Senseo, ik schrok me een ongeluk. Zoveel heb er ik nog niet eerder voor betaald.’ Met een tas gevuld met een bescheiden hoeveelheid boodschappen komt Adriana de Albert Heijn aan het Floresplein in de Groningse Korrewegwijk uitgewandeld.
Als alleenstaande met een uitkering moet ze het vanwege het schuldtraject waar ze nog in zit, doen met zeventig euro in de week. ‘Ik twijfelde erg of ik die koffie wel moest meenemen’, zegt ze. ‘Maar ik rook niet, ik drink niet, moet ik dan ook stoppen met koffiedrinken? Dan blijft er toch niks over?’
Zeven minuten douchen
Ze woont alleen en heeft een lat-relatie, haar kinderen zijn de deur uit. Met haar achternaam wil ze liever niet genoemd worden. ’Bezuinigen? Waarop dan nog?’, vraagt ze zich hardop af. ‘Ik ben in januari gestart met besparen op energie. Wassen doe ik nu alleen nog in het weekend, wanneer mijn daltarief geldt. Mijn droger gebruik ik eigenlijk niet en douchen doe ik maximaal zeven minuten.’
De extra lasten van boodschappen en energie drukken niet alleen zwaar op het budget, maar ook op Adriana’s gemoed. ‘Het houdt me erg bezig, zeker zoals nu, wanneer ik net mijn boodschappen heb gehaald.’
Vooral pasta, olie, brood en zuivel duurder
Bureau GfK komt woensdag met verontrustende prijscijfers. Het onderzoeksbureau houdt via een boodschappenpanel de prijzen bij van een standaardmandje van 55 producten. Dat mandje kost nu 18,5 procent meer dan elf maanden geleden. Omgerekend naar een jaar is dat een kostenstijging van circa 1.500 euro voor een vierpersoonsgezin.
Pasta, olie, brood, zuivel en toilet- en keukenpapier doen het meest pijn in de portemonnee. Die producten zijn het hardst in prijs gestegen. Bananen, appels, chocola en schoonmaakmiddelen zijn nauwelijks duurder geworden.
Reken daarbij nog eens de torenhoge energierekening. Ga maar uit van een stijging van drie à vierduizend euro dit jaar voor energie, becijferde Ben Woldring van gaslicht.com een paar dagen geleden. Anders dan met de boodschappen die bij de kassa afgerekend moeten worden voelt niet iedereen direct die hogere kosten voor energie. Veel mensen hebben een contract dat langer loopt. Pas bij afloop daarvan worden prijzen aangepast.
Een prijsstijging zoals nu hebben we niet eerder gezien
Voor Jan Modaal - het meest voorkomende inkomen - die een salaris van 2.500 euro netto mee naar huis neemt, betekenen de prijsstijgingen dat hij ongeveer anderhalf maandsalaris per jaar meer kwijt is aan boodschappen en een warme woning.
‘Een prijsstijging zoals nu hebben we niet eerder gezien’, zegt Norman Buysse van GfK. ‘Meestal gaat het mandje met de inflatie mee, zo’n twee of drie procent per jaar dus.’ Hoe consumenten erop reageren, verschilt per huishouden, vult Buysse aan.
‘Geef je een groot deel van je inkomen uit aan boodschappen dan ga je meer huismerken kopen, meer bij discountsupermarkten besteden en meer op aanbiedingen letten. En als je alles al doet, dan ga je uiteindelijk minderen. Geen koekje meer bij de koffie en geen toetje meer na het eten.’ Niet zo gek dat A-merken het momenteel wat lastiger hebben en huismerken het momenteel een stuk beter doen.
Supermarktdeskundige: prijsstijging aanzienlijk lager dan GfK stelt
Laurens Sloot, RUG-hoogleraar ondernemerschap in de detailhandel, plaatst een kanttekening bij de GfK-cijfers. Het mandje van 55 basisartikelen dat het bureau gebruikt geeft een beperkt beeld, stelt Sloot. ‘De retailers zelf, die met een assortiment van twintig- tot dertigduizend artikelen werken, zien een prijsinflatie van ongeveer 10 tot 11 procent ten opzichte van vorig jaar, wat overigens ook hoog is.’
‘Veel klanten betalen die hogere prijzen ook niet omdat ze switchen van duurdere producten naar goedkopere. In plaats van dure kaas kiezen ze een goedkopere variant, of ze kopen wat minder. En het huismerk zit in de lift’, aldus Sloot, die schat dat door een zuiniger koopstrategie de prijsstijging uiteindelijk iets van een procent of 5 à 6 is.
Over de verdere prijsontwikkeling is GfK niet positief. Buysse: ’Alle factoren die van invloed zijn op de prijsverhoging; grondstoffen, energie en arbeid, die blijven schaars en dus duur. We verwachten niet dat dit in dit jaar nog omkeert.’
Een op de drie krijgt begroting niet rond
Het Nibud signaleerde vorige maand dat een groeiend aantal mensen in moeilijkheden komt door de gestegen lasten. Één op de drie huishoudens krijgt volgens het budgetinstituut de maandbegroting niet rond. Het Nibud becijferde dat een gezin dat twee keer modaal verdient, nu 188 euro per maand meer kwijt is vergeleken met januari 2021.
Guus ’t Hart laadt een tas vol boodschappen in zijn Renault die hij voor de deur van de Albert Heijn Floresplein heeft geparkeerd. Hij is gepensioneerd onderwijsassistent, leeft samen met zijn vrouw en drie kinderen. Zijn vrouw heeft een baan in het onderwijs en samen behoren ze tot middengroep van de inkomens.
’t Hart berust in de gestegen prijzen. ‘Ik denk nog niet: ‘Help!’. Ik kocht altijd al weinig A-merken. Al maak ik me zorgen over de energieprijzen, wij zullen ons wel redden. De klappen vallen bij veel mensen die hier in de Korrewegwijk wonen en in een wijk als De Hoogte.’ Beide wijken behoren tot de armere delen van de stad. Wat ’t Hart betreft zouden de belastingen op bedrijfswinsten omhoog mogen om met de opbrengst ervan mensen die tekortkomen te helpen.
'Lagere inkomens beschermen'
Het Nibud en ook vakbond FNV willen dat de overheid huishoudens te hulp schiet. Die is er al wel in de vorm van lagere energiebelasting en compensatie van 1.300 euro voor de lagere inkomens op de energierekening. Nibud wil dat die inkomenscategorie beschermd wordt tegen koopkrachtdaling en dat de bijstand omhoog gaat.
Vakbond FNV vindt dat de overheid kan helpen met huur- en zorgkortingen en door het wettelijk minimumloon te verhogen. Werkgevers moeten wat de vakbond betreft over de brug komen met flinke loonsverhogingen.
