'Getuigen seksueel overschrijdend gedrag moeten meer verantwoordelijkheid nemen'

Dat zegt Fetzen de Groot, coördinator Seksueel Geweld Groningen-Drenthe, in reactie op de berichtgeving van RTV Noord over de 22-jarige 'Lisa'.

Zij zat vorige maand in een trein van Arriva toen een man tegenover haar zat te masturberen. Toen ze daar kabaal over maakte, reageerde niemand van de aanwezigen in de coupé. En dat moet anders, vindt De Groot.

'Het is heel afhankelijk van de situatie, maar je kunt beginnen met het doorbreken van de sfeer. Dit doe je door het slachtoffer hele simpele vragen te stellen als: 'Waar gaat deze trein naar toe' of 'Weet je ook hoe laat het is?' Daarmee doorbreek je de opgewonden sfeer waar deze man in zit en zal het hopelijk gelijk stoppen met dit gedrag.'

'Daarnaast zijn deze vragen van groot belang voor het slachtoffer. Die voelt zich hierdoor gezien en niet aan haar lot overgelaten met zo'n man. Vaak bevriest het slachtoffer in een situatie als deze en kun je niets anders dan het voorval ondergaan.'

Twee meisjes die achter Lisa zaten in de coupé kwamen na afloop bij haar om te vragen of het goed ging met haar. Zij durfden op het moment zelf niets te doen. Maar wat kun je doen in zo'n geval, zelfs als je het heel spannend en eng vindt?

'Je kunt eigenlijk altijd iets doen', zegt De Groot. 'Loop bijvoorbeeld naar een andere coupé voor hulp, bel 112 of een noodlijn voor overlast in de trein. Wat je ook kunt doen is andere mensen op zoeken om samen sterker te staan en je kunt zelfs aan de noodrem trekken. Als je het echt heel eng vindt moet je het vooral niet alleen proberen te doen, zeker niet als je gevaar loopt.'

Voor Lisa kwam de interesse van de twee meisjes te laat, omdat ze op het moment zélf juist behoefte had om gezien en gehoord te worden.

'We zijn met z'n allen de maatschappij en dus moeten we ons ook allemaal verantwoordelijk voelen voor dit soort gedrag. Op die manier zetten we een norm neer, waardoor hopelijk de cultuur verandert en we met z'n allen laten zien dat we dit niet pikken, van niemand.'

Op de vraag wat iemand bezielt zoiets te doen in het openbaar vervoer heeft De Groot niet echt een antwoord. 'Dat kunnen verschillende redenen zijn. Misschien is de man dronken, heeft hij een beperking of is hij seksueel gefrustreerd, zeg het maar. Wel is het vaak zo dat de persoon dit doet vanuit een machtspositie. Daarom is het zo belangrijk om die sfeer te doorbreken, omdat dan de seksuele lading eraf valt, de man in de spotlights staat en het daardoor gelijk niet meer interessant is voor hem.'

De gevolgen van een ervaring als deze zijn voor iedereen verschillend, stipt De Groot aan. De een heeft hulpverlening nodig, terwijl de ander er juist weer makkelijker overheen stapt. 'Wat erg belangrijk is, is dat je er niet jouw probleem van maakt. Mensen hebben zich te gedragen en dit hoort absoluut niet.'