Ophef over mishandeling scholier Veendam: 'De maag draaide mij rond'

Normaal kijkt hij niet op social media, maar toen hij het bewuste filmpje toegestuurd kreeg, besloot Ferdinand Vinke het toch te bekijken. ‘De maag draaide mij rond; ik vond het echt weerzinwekkend’, aldus de bestuurder van de Veendammer scholengemeenschap.

Toch heeft hij geen spijt dat hij de beelden heeft gezien: ‘Het is niet fraai, maar in dit geval was het voor mij goed om het filmpje te zien. Want dan krijg je even dezelfde emotie als de rest van Veendam en ieder ander die ernaar kijkt.’

De mishandeling vond niet op school plaats, maar dat neemt niet weg dat de school nauw bij de nasleep is betrokken, aldus Vinke: ‘De geruchtenmachine kwam meteen op gang. Directeuren, ouders, iedereen die hier een rol bij heeft, begint gelijk met elkaar te communiceren. Dan blijkt dat er inderdaad een paar leerlingen van school bij zitten, maar ook een paar die hier niet op school zitten.’

De ouders van het slachtoffer hebben direct na het incident aangifte gedaan bij de politie. Daarnaast wordt het sociale netwerk rondom de betrokken tieners in kaart gebracht, vertelt Vinke: ‘Dat laten we bij de politie. Maar we zijn natuurlijk ook niet gek. We proberen in te schatten wie er bij betrokken zijn. Kan het zijn dat deze leerlingen ook een risico vormen voor de sociale veiligheid op onze school?’

Als het om problematische leerlingen gaat, werken school, gemeente (jeugdzorg) en justitie (politie) samen om de achtergrond in kaart te brengen, legt Vinke uit: ‘We hebben vaak een meerpartijenoverleg over leerlingen, met de wijkagent, de leerplichtambtenaar, mensen van school en soms ook met zorginstellingen. Het gaat om maatwerk.’

Maar de reikwijdte van een incident als dit gaat verder dan de direct betrokkenen, zegt Vinke: ‘We hebben tweeduizend leerlingen, die allemaal dat filmpje hebben gezien. Die hebben daar een emotie bij; ouders overigens ook. Het is weliswaar niet op school gebeurd, maar ze willen wel weten of het hier veilig is voor hun kind. Dat snap ik ook.’

‘Je staat voor de sociale veiligheid op school. Met tweeduizend leerlingen zijn er altijd wel dingen die ze elkaar kwalijk nemen en die uit de hand kunnen lopen. Maar als je ziet hoeveel leerlingen hier rondlopen, dan valt het mij nog mee.’

Bovendien, zegt Vinke, worden beginnende brandjes meestal snel opgemerkt: ‘Heel veel hebben we op tijd in de gaten, of we lossen het op. Maar deze is heftig.’

Docenten, maar ook conciërges zijn nu extra alert op eventuele gevolgen, schetst Vinke: ‘Niet alleen in de klas, maar ook in de gang en op het schoolplein. Wat gebeurt er, wat speelt er? We hebben mentoren gevraagd er op te letten of leerlingen met vragen zitten en dat dan bespreekbaar te maken. We zien ook dat heel veel leerlingen snappen dat dit (de mishandeling, red.) volstrekt onacceptabel is.’

Hoe zorg je er voor dat de rust terugkeert in de school? ‘Daar is geen algemene richtlijn voor. Het moet voor iedereen veilig zijn om naar school te gaan. Iedere leerling heeft recht op onderwijs. Maar als wij het idee hebben dat wij bij een bepaalde leerling - en dan praat ik niet over dit specifieke geval – niet het vertrouwen hebben dat het voor de anderen veilig is, dan maken wij soms de keuze voor het recht op veiligheid en zoeken wij een andere oplossing voor deze leerling.’

Maar het is onbegonnen werk alles en iedereen te controleren om incidenten te voorkomen, beseft Vinke: ‘Dat moet je ook niet willen. Kinderen maken fouten en dat mag ook.’

De dialoog aangaan is beter dan domweg controleren, stelt Vinke: ‘We praten met leerlingen over wat we van elkaar verwachten omtrent gedrag. We weten uit ervaring dat je daar veel verder mee komt. Dat is ook leren, los van Engels en Nederlands. Kinderen moeten hier volwassen worden, leren omgaan met conflicten.’

De leerlingen die nu verdacht worden van de mishandeling, blijven in elk geval weg van school, totdat duidelijk is wat zich precies heeft afgespeeld: ‘Wat we niet willen hebben is dat ze weer pontificaal in de klas zitten, terwijl er nog heel veel onduidelijkheid is. Dat kan natuurlijk niet.’

Ondanks alles verwacht Vinke dat het dagelijks ritme op Winkler Prins snel weer terugkeert: ‘Het vlamt nu op en iedereen heeft het erover. Maar als je volgende week vraagt hoe het ook al weer zat, dan is er ook al weer heel wat nieuws gebeurd.’

Is de mishandeling aanleiding bepaalde protocollen aan te scherpen? Voor Vinke hoeft het niet zo nodig. ‘Onze protocollen zijn op orde, maar ik vind het vooral van belang dat mensen op verantwoordelijke manier het werk uitvoeren. Dat betekent ogen en oren openhouden en optreden als dingen zich voordoen. Mensen hier zijn daar heel goed op ingesteld. En dat kun je wel protocolleren - ik heb handboeken vol – maar je moet er vertrouwen in hebben dat mensen gewoon hun werk doen.’

Een jaar geleden was er ook beroering op Winkler Prins. Dat had te maken met het beschimpen van docenten en leerlingen op social media door medeleerlingen. De school deed toen aangifte.

‘Een paar keer per jaar heb je te maken met een incident als dit’, zegt Vinke. ‘We hebben eens te maken gehad met een bommelding van een leerling. Ook liep er eens een leerling met een pistool door de school.’

‘Je kunt van tevoren niet bedenken wat er gaat gebeuren’, weet de schoolbestuurder. ‘Sommige scholen proberen dat uit de openbaarheid te houden. Maar wij zeggen: wat ons overkomt, daarvoor hoeven wij ons niet te schamen. Laten we daar open over zijn. Het heeft niets te maken met onvermogen van de school. Je moet hopen dat je met z’n allen daar adequaat op inspeelt.’