Shell vreesde na Huizinge ‘neerwaartse spiraal’ in gaswinning

Al in 2015 had het bedrijf de vooruitziende blik dat de gaskraan in 2023 dicht zou kunnen zijn, mits daarvoor de juiste maatregelen werden getroffen. Maar daarmee zou er tot 500 miljard kuub gas in de grond blijven zitten, ter waarde van vele tientallen miljarden euro’s.

Dat werd duidelijk uit een interne memo die de parlementaire enquêtecommissie donderdag op tafel legde tijdens het verhoor van Benschop. Het verlagen van gaswinning was ‘nooit een valide maatregel voor de veiligheid’, citeerde de commissie uit de memo.

Sinds de zware aardbeving bij Huizinge in 2012 zag Shell niet in dat minder gas winnen zou helpen om het risico op aardbevingen te verminderen. Na het dringende advies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) om de winning zo snel en veel mogelijk te verlagen, gaf Benschop fel tegengas.

Het SodM trok volgens hem ‘te snel vergaande conclusies’. Bovendien vond hij de snelheid van de ontwikkelingen te hoog, dat er op zaken vooruit werd gelopen en waarschuwde hij voor ongewenste ontwikkelingen.

Shell wilde doorgaan met gas winnen terwijl de provincie zou worden verstevigd. Bovendien was het de bedoeling om het draagvlak voor de gaswinning te behouden. Maar de recordhoge gaswinning na ‘Huizinge’ had een ‘verwoestende’ invloed op de discussie, zei Benschop.

Tegenover de enquêtecommissie trok Benschop het boetekleed aan. Hij noemde het ‘fout’ dat Groningers niet konden meepraten over de gaswinning.

Hetzelfde waarschuwende SodM-advies werd door topambtenaar Mark Dierikx niet doorgespeeld aan toenmalig demissionair minister Maxime Verhagen (CDA) van Economische Zaken. Volgens Dierikx deed hij dat omdat Verhagen demissionair was en er volgens hem nog discussie was over het advies. Shell, ExxonMobil, de NAM en het KNMI deelden de conclusies namelijk niet.

De ervaren topambtenaar adviseerde de minister steevast om extra onderzoek te doen. ‘Het was een hele complexe en ingewikkelde periode om je minister goed te adviseren en te zorgen dat tegelijk in de regio verstandige dingen gebeuren’, kijkt Dierikx terug op die periode.

‘Erop terugkijkend vind ik dat we te lang Groningen en Groningers weg hebben gehouden rondom besluiten over de gasproductie. Ik heb het altijd jammer gevonden dat we daar zo benauwd mee om zijn gegaan.'

'Het uit handen geven van de verantwoordelijkheid aan de regio in combinatie met publieke regie had wat mij betreft eerder gemogen. Dat besef komt natuurlijk ook pas als je jaren later hier zit en je dat wordt gevraagd.’