10 jaar na Project X: 'Frappantste besluit was het weghalen van het straatnaambordje'

Iemand zit aan het straatnaambord van de Stationsweg
Iemand zit aan het straatnaambord van de Stationsweg © Jos Schuurman/FPS Groningen/Flickr
'Is het tien jaar geleden? Zo lang alweer, het staat mij nog zo vers in het geheugen...', is de eerste reactie van voormalig chef buitendienst Jan Louwes van de toenmalige gemeente Haren. Op 21 september 2012 onderbrak hij zijn vakantie om zich naar de plek des onheils te begeven.
Het is vandaag tien jaar geleden dat de 'Facebookrellen' in Haren plaatsvonden. Het dorp was destijds wereldnieuws. Een uit de hand gelopen oproep op Facebook voor de sweet sixteen party van Merthe leidde tot massale ongeregeldheden. Deze zwarte bladzijde in de geschiedenis van Haren werd vernoemd naar een film waarin ook een tienerfeest ontspoorde, Project X.

Op de boot in Friesland

Jan Louwes was destijds met zijn boot op vakantie op de Friese wateren. Op de dag van de rellen nam de onrust bij hem toe.
Jan Louwes; voormalig chef buitendienst in Haren en nu werkzaam in Noordenveld
Jan Louwes; voormalig chef buitendienst in Haren en nu werkzaam in Noordenveld © Robert Pastoor/RTV Noord
'In de dagen voorafgaand aan de rellen hoorde je al op de radio dat er mogelijk iets zou gaan gebeuren in Haren. Op de dag van de rellen zag mijn vrouw aan mij dat ik onrustig werd. Ja, zei ik, 'het is mijn Haren waar iets gebeurt en ik ben op vakantie'. Mijn vrouw zei dat we de boot in de haven gingen leggen en naar huis zouden gaan, daar hebben we ook geen enkele discussie over hoeven voeren. Als er ook maar iets gebeurt in het openbaar gebied, waar ik verantwoordelijk voor was, dan wil je daar bij zijn.'

Doorgaans rustige villadorp

Louwes en zijn collega's hadden zoiets nog nooit meegemaakt in het doorgaans rustige villadorp en werden totaal verrast. 'Niemand wist wat er echt ging gebeuren.'
Dat kwam volgens hem het meest tot uiting in het besluit om het straatnaambordje van de Stationsweg, de straat waar Merthe woonde, te verwijderen. 'Dat vond ik het meest frappant. Net alsof de jeugd die weg zonder dat bordje niet zou weten te vinden. Het besluit om zoiets te doen neem je op dat moment op een hoger niveau. En dat begrijp ik, maar men had de regie op dat moment nog niet te pakken. Niemand wist hoe het af zou lopen.'

Angst bij gemeentewerkers

Louwes liep net als de gemeentemedewerkers, voor wie hij de verantwoordelijkheid droeg, door de lallende en rellende aanwezigen. Al snel besloot hij om de gemeenteauto's te laten omrijden: ze mochten niet meer door het centrum van het dorp rijden. Dat zou een aanzuigende werking hebben en zorgen voor nog meer ongeregeldheden. Ook werd er geadviseerd om niet langer rond te lopen in de fluorescerende gemeentekleding.
Mijn mensen werden op een gegeven moment ook echt bang
Jan Louwes
Jan Louwes: 'Mijn mensen werden op een gegeven moment ook echt bang. Dat merkte je aan alles. Ook later, toen alles achter de rug was. Je merkte dat mensen er nog echt mee in hun maag zaten, ondanks de goede nazorg die er is geweest. Ik ken iemand die er nog steeds last van heeft.'
Een gemeentemedewerkers die op 21 september 2012 de straat uit voorzorg afzet
Een gemeentemedewerkers die op 21 september 2012 de straat uit voorzorg afzet © Goos de Boer/RTV Noord

Dag als vele anderen

Voor Louwes is woensdag 21 september al met al toch gewoon een dag zoals vele andere. Maar mocht hij vandaag de beelden van destijds zien, dan vermoedt hij dat 'de film opnieuw in zijn hoofd wordt afgespeeld'. 'Ik denk dat dat het oproept, maar of dat echt gaat gebeuren is afwachten. Dat weet ik niet', zegt hij nuchter.