Wekdienst parlementaire enquête 29/9: De 'schadebaas' die geen blad voor de mond neemt

29 september 2022, 06:00 • 4 minuten leestijd

Voorzitter Bas Kortmann van het IMG © Mario Miskovic / RTV Noord

Goedemorgen en welkom op dag 21 van de parlementaire enquête gaswinning. De dag staat in het teken van twee belangrijke instituten in de schadeafhandeling en de versterkingoperatie: het Instituut Mijnbouwschade Groningen en de Nationaal Coördinator Groningen.

10.00 uur: Bas Kortmann
Kortmann kondigde afgelopen week zijn afscheid aan als voorzitter van het Instituut Mijnbouwschade Groningen. Hij wil meer tijd met zijn vrouw doorbrengen. Maar sinds de schadeafhandeling in overheidshanden is, is Kortmann al betrokken bij het Instituut Mijnbouwschade en diens voorloper. Onder zijn leiding is onder meer de waardedalingsregeling uitgevoerd en de smartengeldregeling ontwikkeld. Veel Groningers zijn tevreden over het werk van het IMG, maar tegelijk blijven er problemen. Zo worden vergelijkbare bevingsschades jarenlang ongelijk beoordeeld. Kortmann noemde dat zelf ‘niet aanvaardbaar’. Hij neemt sowieso niet gauw een blad voor de mond. Het IMG heeft tot op heden ruim 280.000 schades afgehandeld en ruim 1,5 miljard euro uitbetaald.

14.00 uur: Peter Spijkerman
Spijkerman was vier jaar lang de hoogste baas van de Nationaal Coördinator Groningen. In die periode werd de NAM op afstand geplaatst en de overheid verantwoordelijk voor de versterkingsoperatie. De NCG moet voor 2028 naar schatting 14.000 woningen versterken. Om dat te halen moeten ruim 2000 huizen per jaar worden versterkt terwijl er tot nu toe in al die jaren enkele duizenden huizen zijn versterkt. Het komt de versterkingsorganisatie op stevige kritiek te staan van de toezichthouder, die denkt dat het doel onmogelijk te halen is in het huidige tempo. Spijkerman is het niet eens met die kritiek, hij denkt dat de NCG de klus wel op tijd kan klaren. Hij nam eerder dit jaar afscheid als NCG-baas.

Je kunt de openbare verhoren volgen op rtvnoord.nl/enquete. Ook houden we een liveblog bij waar onze verslaggevers opvallende uitspraken en momenten in bijhouden.

Op vrijdag staan er nog twee verhoren op het programma. Het is dan de beurt aan minister Kajsa Ollongren (D66). De huidige minister van Defensie was als minister van Binnenlandse Zaken van 2019 tot 2022 verantwoordelijk voor de versterkingsoperatie. Ollongren was ten tijde van de aardbeving bij Huizinge ook de hoogste ambtenaar bij het ministerie van Algemene Zaken, waarbij ze rechtstreeks onder premier Mark Rutte werkte.

Naast Ollongren wordt ook een hoge ambtenaar van Binnenlandse Zaken over de versterking gehoord. Chris Kuijpers hield zich vanuit het ministerie van Ollongren volop bezig met de versterkingsoperatie.

Na veertig verhoren in vier weken tijd is bevestigd wat veel mensen al wel aan hun water voelden: lange tijd was de veiligheid van Groningen ondergeschikt aan het geld. Waar we eerder nog dachten dat de hoge gaswinning absoluut noodzakelijk voor de leveringszekerheid, getuigde een oud-directeur van Gasunie dat dit niet zo was.

Een belangrijk advies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) bereikte maandenlang de minister niet. Volgens de toenmalige baas van het SodM werd dat advies belachelijk gemaakt en was een brief van de NAM belangrijker dan het brief van de toezichthouder. Toen het advies uiteindelijk bij de minister kwam, drong in Den Haag langzaam door dat er in Groningen niet alleen sprake was van schade, maar grote veiligheidsrisico’s. Desondanks werd de gaswinning in 2014 toch iets hoger dan de toezichthouder adviseerde. Reden: de inkomsten waren nodig om de beroerde begroting rond te krijgen.