Wekdienst parlementaire enquête 14/10: De verscheurde jeugd van jonge Groningers

Ombudsman Margrite Kalverboer
Ombudsman Margrite Kalverboer © Peter Hilz/.ANP
Goedemorgen en welkom op de allerlaatste dag van de openbare verhoren van de parlementaire enquête naar de gaswinning. Na vandaag zitten zeven weken aan verhoren er op.
De verhoren richten zich vandaag weer op waar de commissie ook mee begon: Groningers. Al is maar een van beide verhoren vandaag met een geboren Groningse, de nadruk zal liggen op de gevolgen voor de inwoners.

Wie worden vandaag verhoord?

10.00 uur: Theodor Kockelkoren
Hij was welgeteld acht dagen in dienst als baas van het Staatstoezicht op de Mijnen toen op 8 januari 2018 bij Zeerijp een aardbeving plaatsvond met een kracht van 3.4 op de schaal van Richter. Niet veel later bracht hij zijn eerste advies uit aan minister Eric Wiebes: breng de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk terug tot 12 miljard kuub per jaar, want gas winnen in Groningen is onveilig. De gaslocaties rondom Loppersum moesten ook dicht. Kockelkoren is sindsdien altijd kritisch gebleven op de gaswinning. Hij gaf een jaar geleden nog aan dat het praktisch onhaalbaar is om de versterkingsoperatie in Groningen in 2028 af te ronden.
14.00 uur: Margrite Kalverboer
Kalverboer is een geboren Groningse en sinds 2016 actief als Kinderombudsman. Het is haar taak om er voor te zorgen dat kinderrechten in Nederland worden nageleefd, door organisaties in het onderwijs en de zorg bijvoorbeeld, maar ook door de overheid. Ze trekt zich het lot van kinderen in het aardbevingsgebied al jaren aan. Vijf jaar geleden waarschuwde Kalverboer met het rapport Vaste grond gezocht al dat er te weinig aandacht is voor de situatie van kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied. Begin september riep ze jongeren nog op om hun verhaal met haar te delen, ter voorbereiding van haar verhoor door de enquêtecommissie. Voordat ze Kinderombudsman werd, was Kalverboer onder meer universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen en werkte ze als gedragswetenschapper in de justitiële jeugdinrichting Het Poortje.
RTV Noord maakte de podcast Verscheurde jeugd: tien jaar na Huizinge over jongeren in het aardbevingsgebied.

Liveblog

Je kunt de openbare verhoren volgen op rtvnoord.nl/enquete. Ook houden we een liveblog bij waar onze verslaggevers opvallende uitspraken en momenten in bijhouden.

Vooruitblik

Er zijn na vandaag geen verhoren meer. Maar dat betekent niet dat de parlementaire enquêtecommissie klaar is. Nu begint de commissie aan het schrijven van haar rapport. Dat moet aan het eind van de winter of in het begin van het voorjaar gepubliceerd worden. Daarna volgt nog een debat in de Tweede Kamer.

Terugblik

‘Dat kan ik niet precies reconstrueren.’ ‘Dat was aan de vakminister.’ ‘Daar was ik niet bij betrokken.’ Het vijf uur durende verhoor van minister-president Mark Rutte was een moeizame. Het zorgde voor zichtbare frustratie bij de enquêtecommissie. Had de premier wel de notulen van de ministerraad gelezen ter voorbereiding? Hij was zich er toch wel van bewust dat hij onder ede stond? Niet eerder reageerde de commissie zo geïrriteerd op gebrekkige herinneringen van getuigen.
De premier heeft pas laat door hoe groot de problemen zijn in Groningen. Pas vijf jaar na de recordhoge gaswinning in 2013 realiseert hij zich ‘hoe bizar dat was’. Een krantenartikel doet hem beseffen wat het betekende voor Groningen. Toen kwam het ‘als een dreun in het gezicht’ binnen.
De commissie probeerde na 66 verhoren nu van Rutte te horen waarom de versterkingsoperatie zo moeizaam loopt. Maar dat ‘valt niemand te verwijten’, vond de premier. Het was vooral een ‘ongelofelijk complex dossier’ geworden.
De hoogste baas van Shell voelde spijt, schaamte en verdriet als hij naar Groningen keek. Ben van Beurden is sinds 2014 de baas bij de multinational en hij zag het maatschappelijk draagvlak voor de gaswinning sindsdien wegsmelten. In 2017 veranderde voor Shell alles toen strafrechtelijke vervolging dreigde. 'Dat was een breekpunt. In ieder ander land waren we gestopt, maar dat kan hier niet. Er zijn veel Nederlanders afhankelijk van het gas.'

Je kunt hier onze belangrijkste verhalen tot nu toe lezen: