Besmettingscijfers corona lopen op, campagne voor herhaalprik op stoom: 'Ik ben niet bezorgd'
12 oktober 2022, 20:00 • 6 minuten leestijd
Het aantal coronabesmettingen stijgt, meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) deze week. 'De toename is overal zichtbaar.' Maar viroloog Bert Niesters van het UMCG maakt zich geen zorgen. 'Dit komt niet onverwacht, hoor.'
Dat heeft alles te maken met het najaar, waarin sowieso meer infectieziekten rondgaan. 'Er zijn ook meer mensen verkouden', zegt Niesters. 'Kwetsbaren moeten zorgen dat ze een beetje beschermd blijven.'
Aantal testen 'stijgt aanzienlijk'
Bij de GGD Groningen zien ze de laatste weken een toename in het aantal testen dat wordt afgenomen. Woordvoerder Bertine Nijholt-de Ruiter spreekt van 'een aanzienlijke stijging, al zien wij natuurlijk niet de hele bevolking'.
Dat komt omdat het testbeleid tegenwoordig voor een groot deel drijft op zelftesten. Voorheen moest iedereen die klachten had zich voor een test melden bij de GGD. Nu test de GGD met name ouderen en zorgmedewerkers.
'We zien ten opzichte van twee weken geleden een toename van zo'n dertig procent in het aantal tests dat we afnemen. De meeste mensen komen hier met klachten en hebben thuis eerst een zelftest gedaan.'
De getallen stijgen, maar de GGD kan het nog prima bijbenen, zegt Nijholt-de Ruiter. 'Er is nu voldoende testcapaciteit. We kunnen makkelijk opschalen, maar dat is nu niet aan de orde. Het gaat nu ook niet meer om die duizenden tests per week, vanwege de zelftesten.'
Besmettingscijfers
Het aantal mensen dat een GGD-test doet neemt toe van gemiddeld vijftig per week begin september naar 144 per week eind vorige week. De stijging van het aantal positieve coronatests komt omdat meer mensen zich laten testen. Het percentage positieve tests schommelt al maanden rond de zestig procent. Dat percentage stijgt niet.
Het aantal geregistreerde coronabesmettingen in Groningen:
Zelftests nemen toe
Een zelftest doen bij klachten is tegenwoordig heel normaal. Dat merkt ook Inge ten Seldam van Apothekers Combinatie Veendam. 'We bestellen regelmatig bij. Dat beeld zien we al sinds de GGD's minder zijn gaan testen. Vergeleken met de zomer is er nu wel weer een toename, maar het is nog niet zo als tijdens de laatste coronagolf. Het is nu ook weer de tijd van verkoudheid, dan testen mensen ook meer.'
We zien het aantal besmettingen fors toenemen, zowel onder personeel als bewoners
Besmettingen in verpleeghuizen
Het RIVM constateert onder meer een stijging van het aantal besmettingen in verpleeghuizen. Dat beeld herkent woordvoerder Marloes Lok van zorgorganisatie ZINN, met verpleeghuizen in Groningen, Haren en Hoogezand.
'We zien het aantal besmettingen fors toenemen, zowel onder personeel als bewoners. Maar het is nog niet zo dat we aanleiding zien om maatregelen te verscherpen en dat bijvoorbeeld de mondkapjes weer op moeten. Wel is het zo dat we geen handen schudden en dat we iedereen die bij ons binnenkomt vragen om de handen te desinfecteren.'
De ouderen die bij ZINN wonen en het personeel hoeven niet naar een GGD-testlocatie om vast te stellen of ze corona hebben, personeel kan zichzelf en de bewoners testen. 'Dat geldt niet voor de thuiszorg', vertelt Lok over nog thuiswonende cliënten. 'Als we daar mensen treffen met klachten, moeten ze zelf langs de GGD.'
Herhaalprik voor vaccinatie
Volgens viroloog Niesters is de groep die nu risico's loopt door corona minder groot dan in de eerste fase van de pandemie.
'Een groot deel van de mensen heeft al corona doorgemaakt of is gevaccineerd. De groep die dat niet heeft, loopt het grootste risico. De campagne voor de herhaalvaccinatie is op gang, ik ben niet bezorgd.'
De GGD is tevreden over de opkomst voor de herhaalprik. 'In Groningen zijn het tot nu toe vooral zestigplussers die een oproep kregen, dat is een kwetsbare groep die hem ook daadwerkelijk komt halen', zegt woordvoerder Nijholt-de Ruiter. 'Gisteren hebben we 4500 prikken gezet in de hele provincie, verdeeld over zes locaties. Dat is een stevig getal. Het is nu gewoon lekker druk. Dinsdag, woensdag en donderdag zijn de piekdagen.'
'Meer zorgen over influenza dan corona'
'Er is nu een nieuwe generatie vaccins beschikbaar', legt Niesters uit. Dat heeft te maken met de veranderende vormen van het coronavirus. Momenteel is de variant Omikron BA.5 dominant. 'Ik maak me nu meer zorgen over de influenza (griep, red.), dan corona', zegt Niesters.
De groep kwetsbaren krijgt jaarlijks een uitnodiging voor de griepprik, de exacte samenstelling van het vaccin is elk jaar anders. Soms gebeurt het dat een griepvariant de overhand krijgt, waartegen het vaccin minder beschermt.
De herhaalronde voor de coronavaccinatie richt zich tot nu toe voornamelijk op ouderen en kwetsbaren, later komen ook jongere mensen aan de beurt. Niesters: 'Iedereen moet zelf weten of hij het wil, maar ik raad wel aan om het te doen als je naar je kwetsbare oma wilt of bijvoorbeeld mantelzorger bent.'
Ziekenhuisopnames
Het aantal ziekenhuisopnames loopt de laatste weken wel iets op. Halverwege september lag het aantal Groningers dat met corona is opgenomen op 4 per week, begin oktober was dat 17 per week.
Coronathermometer naar stand twee
Door de stijgende besmettingscijfers roept het RIVM zeventigplussers en mensen met gezondheidsklachten op de herhaalprik te laten zetten. Ook krijgen deze mensen het advies om drukke plekken zo veel mogelijk te vermijden, en om medische mondneusmaskers te dragen als het moeilijk is om anderhalve meter afstand van anderen te houden.
Minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) heeft het waarschuwingsniveau verhoogd. De zogeheten thermometer die sinds vorige maand wordt gebruikt, heeft vier standen. Hij gaat nu vanaf het laagste niveau één stapje omhoog. Bij stand 2 is de impact van het coronavirus op de samenleving verhoogd.
De verhoging van het waarschuwingsniveau wil niet automatisch zeggen dat er coronabeperkingen worden ingevoerd. 'Het betekent slechts dat de te verwachten infectiedruk of ziektelast verandert. Het is dan aan het kabinet om te bepalen of en welke maatregelen het neemt', aldus het coronadashboard van de overheid.
'Je moet de mensen voorbereiden'
'Ik wist niet dat die bestond, die thermometer!', zegt Niesters over het nieuwe instrument van de overheid. 'Hij heeft ook maar vier stappen. Dat vind ik een beetje raar, wat krapjes. Ik doe daar niks mee.'
Sociaal psycholoog Arie Dijkstra van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) snapt wel dat de overheid de coronathermometer om de druk op de samenleving en de zorg uit te drukken heeft ingesteld.
Het probleem is nu nog niet veel groter dan bij een gewone griep, dan zijn mensen niet goed gemotiveerd
'Je moet wel duidelijkheid hebben in de maatregelen en mensen vooral voorbereiden. Dat is psychologisch, als iets onverwacht is, is het extra vervelend. Het doorkruist de dagelijkse dingen. Je wilt dat mensen het begrijpen en weten waarom het is. En dat ze het liefst ook nog kunnen voorspellen wat er gebeurt.’
'Gaat veel meer om het symbool'
Dijkstra maakt de vergelijking met een aangekondigd bezoek bij je thuis. ‘Dan wil je ook graag weten hoe laat iemand komt, zo moet je het zien.'
Al vraagt hij zich wel af of mensen zich iets van de thermometer aantrekken. ‘Er is nog geen echt probleem. Het probleem is nu nog niet veel groter dan bij een gewone griep, dan zijn mensen niet goed gemotiveerd.’
'Het gaat veel meer om het symbool, er komt weer iets aan! Je zal zien dat als straks de epidemie weer uitbreekt, er weer veranderingen komen aan die thermometer. De boodschap is ook: doe nu al iets! Dat kan wel degelijk helpen, maar verwacht in zo'n vroege fase nog niet te veel. Handen schudden zie ik om mij heen al weer heel veel, maar dat is ook weer snel af te leren. Ik merk wel: als ik een boks geef, doen anderen dat ook.'
