‘Pas op voor de geniepige Russische propaganda'

Dagboek van boer Kees Huizinga
Dagboek van boer Kees Huizinga © RTV Noord
Het Oekraïense leger boekte de afgelopen tijd aanzienlijke terreinwinst op de Russische bezetter. De Russen sloegen deze week terug met een regen aan raketten, die verspreid over Oekraïne dood en verderf zaaiden. ‘Af en toe kijk je toch even omhoog.’
De in Hellum opgegroeide Kees Huizinga werpt zich op als spreekbuis van de boeren en het volk van Oekraïne. Zo'n twintig jaar geleden trok Huizinga naar dat land en bouwde daar samen met zijn vrouw Emmeke een bloeiend boerenbedrijf op. RTV Noord heeft geregeld telefonisch contact met Huizinga.
De Oekraïense autoriteiten waarschuwden afgelopen dinsdag de bevolking extra waakzaam te zijn vanwege het gevaar op raketinslagen. ‘Blijf alstublieft in de schuilkelders’, aldus de noodmelding die Kees Huizinga binnenkrijgt op zijn mobiele telefoon, vergezeld van een luide, schrille toon.
De waarschuwing van de Oekraïense autoriteiten:
Maar schuilkelders vind je vooral in steden, zelden in een dorp als Kischenzi, waar Huizinga zijn agrarisch bedrijf runt. Maar nood maakt vindingrijk: ‘Als het moet, dan kunnen we onder de silo’s op ons terrein dekking zoeken. Die zijn helemaal van beton.’
Huizinga herhaalt nog eens wat hij al eerder heeft gezegd: ‘We wonen nog steeds in de middle of nowhere. We maken er ons nog niet zoveel zorgen over. We zijn geen strategisch doelwit.’
Maar je weet het maar nooit: ‘Af en toe kijk je toch even omhoog.’ Wat de reacties in het dorp zijn? ‘Boosheid en machteloosheid, maar geen paniek ofzo.’

Standvastig onder de raketbeschietingen

Het is eigenlijk ook een teken van zwakte wat de Russen doen, stelt Huizinga: ‘Ik vergelijk het met wat de nazi’s aan het eind van de Tweede Wereldoorlog deden, toen ze met V1- en V2-raketten op Londen gingen schieten. Ze waren al aan het verliezen, maar ze maakten nog zoveel als ze konden kapot.’
Huizinga ziet nog een overeenkomst: ‘De Londenaren bleven gewoon doorgaan met hun werk. Ze trokken zich nergens wat van aan. Die standvastigheid zie ik ook bij de Oekraïners. Ze raken er alleen maar meer van overtuigd dat die Russen moeten opdonderen.'
Zijn geluk is dat Huizinga op honderden kilometers afstand van het front woont en werkt. Daardoor kan zijn bedrijf tot nu toe nog steeds blijven draaien, al worden de gevolgen van de oorlog steeds meer merkbaar.

Stroomuitval

Dat heeft niet alleen te maken met schaarste aan brandstof, kunstmest en andere goederen waarvoor boeren in Oekraïne in de buidel moeten tasten. Doordat energiecentrales beschadigd zijn of in handen van de Russische agressor zijn gevallen, dreigt ook elektriciteit schaars te worden.
Huizinga: ‘Eerder deze week was er ’s avonds twee uur geen stroom. Dat doen ze in heel Oekraïne. Ze schakelen dan in een provincie of regio de stroom een paar uurtjes uit. Dat blijft de komende maanden nog wel zo.’
Belangrijk vanwege de koeling van de wortel- en uienopslag
Kees Huizinga over de aanschaf van een noodstroomaggregaat van 70.000 euro
Mocht de stroom langdurig uitvallen, dan is er voor Huizinga geen man overboord: ‘Wij hebben een extra noodstroomaggregaat gekocht. Dat is belangrijk vanwege de koeling van de wortel- en uienopslag.’ Een vrij prijzige uitgave van omgerekend 70.000 euro: ‘Het is wel geld dat je nu niet aan iets anders kan besteden.’

Stoken op houtsnippers

Huizing is niet voor één gat te vangen: ‘Over een week beginnen we met het drogen van de maïs. Dat doen we al niet meer op gas. Ik heb de droger omgebouwd, zodat die kan worden gestookt op houtsnippers.’ Aan deze brandstof heeft hij geen gebrek: 'Wij hebben heel veel bosranden tussen onze percelen, kilometers lang. Die bomen snoeien we, anders groeien ze het land in. De takken halen we door de versnipperaar. We hebben nu al duizend ton houtsnippers.’
Meer dan genoeg om ook de houtsnipperkachel op het erf te laten branden en daarmee de werkplaats, de kantoorruimte en het woonhuis te verwarmen. ‘En de appartementjes waar nu nog steeds vluchtelingen in zitten’, vertelt Huizinga.

Oorlogsbelasting

'Die hele oorlog heeft ons natuurlijk al handenvol met geld gekost', gaat Huizinga verder. Minder inkomsten en hogere uitgaven voor onder meer kunstmest zijn niet de enige oorzaak. ‘Dat loopt in de miljoenen euro’s. Daarnaast betalen we jarenlang een soort oorlogsbelasting. Dat kost natuurlijk ook extra geld.’
Dat staat nog los van de landbouwproducten die Huizinga weggeeft aan het leger en aan humanitaire hulp: ‘Het zou met niks verbazen als dat ook richting een miljoen gaat.’
Eerder verwachtte je dit jaar ondanks alles toch zwarte cijfers te schrijven. Stel je dat beeld inmiddels bij?
‘Dat is eigenlijk nog steeds wel zo. Het verbaast mij ook wel een beetje dat het zo goed gaat, eerlijk gezegd.’ Dat komt ook door de 'graandeal' tussen de strijdende landen, aldus Huizinga. Onder voorwaarden staat Rusland toe dat Oekraïens graan via de havens aan de Zwarte Zee wordt geëxporteerd. Al hapert dat soms door de dreiging van het oorlogsgeweld.
Huizinga: ‘Het heeft drie dagen stil gelegen door de bombardementen. Ik heb vanochtend nog contact gehad met de jongens die met onze vrachtwagens in de haven van Odessa staan. Het schijnt dat er vandaag weer gelost gaat worden. Maar als de Russen elke dag een raketje op Odessa schieten, dan ligt het gewoon stil.’

Explosies

De vrachtwagenchauffeurs van Huizinga kunnen maar beter beschikken over stalen zenuwen: ‘Die jongens staan wel vaker in de haven. Af en toe horen ze knallen en explosies. Je hebt niet zoveel om naar toe te gaan. Je staat in de haven tussen de grote graansilo’s te wachten tot je de stortput kan oprijden. Eentje vertelde dat hij midden in de nacht wakker werd: de cabine trilde van de explosie.’
Misschien schiet hij wel raketten af op zijn eigen moeder
Kees Huizinga over de zoon van een kennis die in het Russische leger zit
Dat de oorlog tussen Rusland en Oekraïne ook op individueel niveau op soms bizarre wijze invloed heeft, illustreert Huizinga met een voorbeeld. Het gaat over de neef van een kennis. ‘Die neef zit in het Russische leger. Hij is commandant van helikopterpiloten. Zijn moeder woont in Nikolajev (stad in het zuiden van Oekraïne, redactie). Dus misschien schiet hij wel raketten af op zijn eigen moeder.’
Nog een voorbeeld: ‘Ik heb Nederlandse kennissen die een bedrijf in Rusland hebben, of hadden. Die zijn getrouwd met een Russische vrouw. Maar ze staan aan de kant van Oekraïne. Woedend zijn ze op Rusland.’

Nucleaire dreiging en propaganda

Het gesprek komt op de mogelijkheid dat Poetin naar atoomwapens grijpt om Oekraïne op de knieën te krijgen. In de Westerse media buitelen deskundigen over elkaar heen als het om dit doemscenario gaat. Huizinga blijft er nuchter onder: ‘Angst…ik denk dat dat van persoon tot persoon verschilt. Ik maak me er niet druk om. Soms denk je wel: het zou toch niet…?’ Droogjes: ‘Als het gebeurt, ben ik niet de enige die er last van heeft.’
Huizinga waarschuwt voor het effect van de Russische propaganda: ‘Niet alleen de Russen worden hierdoor beïnvloed. In West-Europa word je hierdoor ook onbewust door beïnvloed. Zo geniepig werkt die Russische propaganda. Ze maken misbruik van de journalistiek in het Westen, omdat de journalistiek geneigd is ook de andere kant van het verhaal te laten horen. Dan wordt er een Russische uitspraak als waarheid afgedrukt. Weliswaar dan tussen aanhalingstekens, maar toch.’
Daar heb je moeite mee, begrijp ik?
‘Ja. Ik kan me wel voorstellen dat je dat als West-Europeaan niet ziet, als je er niet middenin zit. Maar zo komt het wel in de hoofden in het Westen terecht. Terwijl alles wat uit Rusland komt, regelrecht gelogen is, of gemanipuleerd.’
Jij denkt dus dat de gemiddelde nieuwsconsument hier niet in staat is te doorzien dat het om propaganda gaat?
‘Ja, ik denk dat mensen in het Westen dat niet gewend zijn en er ook niet op voorbereid zijn. Ook journalisten niet. Ik vind dat je daarover moet nadenken.’
Hij geeft een voorbeeld: ‘Ik sprak laatste een oude Duitse kennis. Die zei: misschien moet je wat land weggeven voor vrede. En er zijn toch ook wel wat extreemrechtse figuren in Oekraïne. Alsof ook Oekraïne hier fout is. Die beeldvorming over Oekraïne is de afgelopen tien tot vijftien jaar er wel in geslopen. Maar in het Oekraïense parlement zitten geen extreemrechtse partijen. In tegenstelling tot veel West-Europese landen.’
Huizinga ziet wel vooruitgang: ‘Sinds die oorlog aan de gang is, is het beter geworden. Media nemen zaken minder klakkeloos over. Maar je moet blijven oppassen dat je niet misbruikt wordt.’