Kinderen bevingsgebied groeien op met ‘intens wantrouwen’

Kinderombudsman Margrite Kalverboer in het verhoorbankje
Kinderombudsman Margrite Kalverboer in het verhoorbankje © Bart Maat/ANP
Er is tot op de dag van vandaag te weinig aandacht voor de problemen van kinderen in het aardbevingsgebied. Sommige kinderen zijn bang dat hun huis instort of dat er iets ergs gebeurt met hun vader of moeder. De mentale gevolgen zijn jarenlang onderschat.
Dat zei Kinderombudsman Margrite Kalverboer vrijdag in het laatste verhoor van de parlementaire enquêtecommissie Groningen.

Mentale problemen

Kalverboer heeft onderzoek gedaan naar kinderen en jongeren in het bevingsgebied. Daaruit blijkt dat sommigen regelmatig slecht slapen, piekeren, bang zijn voor nieuwe bevingen of zich zorgen maken om de toekomst. ‘Ik sprak een meisje die op zomervakantie ging naar Frankrijk. Ze zei: ik ben bang dat mijn huis er niet meer staat als ik terugkom. Dat de NAM ons huis heeft platgegooid.’
Als Kinderombudsman komt Kalverboer op voor de belangen en rechten van kinderen. Eén van de belangrijkste aanbevelingen uit het rapport over het bevingsgebied: denk als eerste aan de belangen van het kind. Ze brengt dit onder de aandacht bij bestuurders. Zo gaat ze samen met kinderen uit Appingedam een keer langs bij minister Wiebes van Economische Zaken.
‘Eén van de kinderen vroeg om een bankje bij nieuwe wisselwoningen. Dan kunnen ze daar zitten als er thuis ruzie of stress is, om even weg te zijn van de thuissituatie. De minister zei: zo’n bankje moet kunnen. Maar of dat bankje er uiteindelijk is gekomen, dat weet ik niet…’
Ellemijn: 'Je hand van binnen naar buiten, dat is wel eng'

Verstoorde band met ouders

Sommige ouders gaan helemaal op in de schadeafwikkeling of versterking van hun huis. Daardoor verliezen ze de kinderen uit het oog. ‘Sommige jongeren hebben daardoor een deel van hun jeugd verloren. Ze kunnen die tijd niet meer inhalen.’ Die band moeten ze volgens Kalverboer weer opbouwen in hun studietijd, of daarna.
Ook groeit een deel van de kinderen op met wantrouwen naar volwassenen, omdat die hun afspraken niet nakomen. ‘Eén van de kinderen die ik heb gesproken zou naar een wisselwoning gaan. Die zei: mijn schoolspulletjes zijn ingepakt. Ze staan al zeven maanden ergens waar ik niet bij kan.’ Het is stuitend, vindt de Kinderombudsman.

‘Kom afspraken na’

Daarnaast ziet Kalverboer een ‘intens wantrouwen’ richting de overheid. ‘Kinderen zeggen: Den Haag snapt het niet. Het wantrouwen is heel groot.’ Hoe kan het tij keren? Volgens Kalverboer door afspraken na te komen. ‘Dat is de enige manier om het vertrouwen te herstellen.’
Ze is hoopvol, want ze ziet ook veel goede initiatieven. Zoals kinderambassadeurs op scholen in Eemsdelta, ‘want kinderen kunnen andere kinderen ook helpen’. ‘Laat kinderen meedoen in het mooier maken van hun omgeving. Als je dat doet, kan er iets heel moois ontstaan.’
De openbare verhoren van de parlementaire enquête gaswinning zitten er nu op. Het rapport moet in februari 2023 klaar zijn.
Podcast Verscheurde Jeugd
Wil je zelf enkele indringende verhalen horen van Groningse jongeren die vertellen over hun ervaringen in het opgroeien in het bevingsgebied? RTV Noord maakte eerder de podcast Verscheurde Jeugd, waarin Milou Ottens (15), Esmee Brouwer (20) en Eline de Flines (24) zijn geportretteerd. Milou weet niet beter dan dat ze met aardbevingen moet leven. Esmee schreef een zeer indringende brief naar de overheid. Eline kan vanwege een bijzondere gezinssituatie door aardbevingen tijdelijk niet goed meer thuis komen.
Lees hier meer over de verhalen van de jongeren.