Te klein om zelfstandig te leven: Djurre is 29 weken en twee dagen oud
Zeven procent van de baby's wordt te vroeg geboren. Soms door een medische oorzaak, maar nog vaker zonder aanwijsbare reden. Het leven van deze baby's is kwetsbaar, dus moeten ze in een couveuse geobserveerd en verpleegd worden. Janet Draaijer (27) bevalt in de 26e week van haar zwangerschap van haar eerste kindje Djurre ('Kostbaar in het Fries'). RTV Noord krijgt een inkijkje in hun leven door een dag mee te lopen op de nieuwe IC Neonatologie in het Beatrix Kinderziekenhuis van het UMCG.
Djurre ligt rustig te slapen. Bij zijn linkerhandje ligt een klein knuffeltje in de vorm van een rood vosje. Een wit dekentje met donkerblauwe blaadjes is om hem heen gewikkeld. Zo op het eerste gezicht lijkt er niks mis met de pasgeboren baby. Van zijn handjes tot zijn teentjes: alles klopt. Een kunststoffen omhulsel om het bedje, drie elektrodes op zijn borst en twee slangetjes in zijn neus en mond verraden echter de realiteit.
Djurre Draaijer, 29 weken en 2 dagen oud, werd ruim drie week geleden geboren. Zijn moeder Janet Draaijer (27) kreeg tijdens de 26e week van haar zwangerschap last van buikkramp. Op aanraden van haar verloskundige besloot ze te douchen (‘voor ontspanning’), maar de pijn verdween niet. Een uur later belandde Janet op de kraamafdeling van het Antonius Ziekenhuis in Sneek. Ze bleek al twee centimeter ontsluiting te hebben: met 26 weken en vier dagen werd Djurre geboren.
Vroeggeboren baby's
Moeder en zoon zijn kort na de bevalling in een ambulance overgebracht naar het UMCG in Groningen. Janet kwam op de kraamafdeling en Djurre op de IC Neonatologie (NICU). Hun verhaal is niet uniek. Volgens de laatste cijfers van het ministerie van Volksgezondheid wordt zeven procent van de baby's te vroeg geboren (voor 37 weken zwangerschapsduur). Van hen werden er 722 (0,4 procent van alle baby's) extreem vroeg geboren (vóór 26 weken zwangerschap).
Kinderen die voor 37 weken zwangerschap worden geboren, worden prematuur genoemd. Prematuren liggen vaak weken of maanden in het ziekenhuis en lopen risico op allerlei gezondheidsproblemen. Hun longen moeten nog rijpen, de hersenen zijn onderontwikkeld en ze kunnen hun ademhaling en temperatuur vaak niet zelf regelen.
Kinderen die te vroeg geboren worden, moeten daarom in een couveuse verder groeien; vaak met allerlei slangen en snoeren verbonden aan apparaten. De behandeling van prematuren is alleen niet zonder risico’s. Door medische handelingen, geluiden en de te vroege scheiding van de moeder ervaren vroeggeboren baby’s stress.
Op de IC Neonatologie in het Beatrix Kinderziekenhuis van het UMCG proberen dokters en verpleegkundigen alles te doen om vroeggeboren kindjes ‘een kans op leven te geven'. Een belangrijk onderdeel van het werken met couveusekindjes (‘en ouders’) is het reduceren van stress om ontwikkelingsachterstanden te voorkomen en de kans op overleven te vergroten. Sinds kort heeft het UMCG daarom een nieuwe NICU. Op de nieuwe afdeling zijn zestien afgesloten kamers en drie tweelingkamers gebouwd waar voor ieder kind een prikkelvrije omgeving is gerealiseerd.
Gordijnen voor privacy
Op de oude afdeling stonden twaalf bedjes naast elkaar in één ruimte. Als artsen of verpleegkundigen met ouders in gesprek gingen, moesten andere ouders op de afdeling een koptelefoon op. Voor privacy tijdens het buidelen (de baby ligt dan op de blote borst van de vader of moeder, red.) of kolven werden gordijntjes opgetrokken. Stressvrij was de afdeling nooit. Een kakofonie van piepjes en apparaatjes vulde de ruimte en als het met één kindje niet goed ging, werden alle andere ouders en kinderen daar onderdeel van.
Die onnodige stress moet weg, dacht hoofd Neonatologie Arie Bos. Hij doet al jaren onderzoek naar de effecten van onder meer geluid op de ontwikkeling van het kind. Zo zag hij dat sommige ‘couveusekinderen’ pas rustig konden slapen als thuis de stofzuiger aan stond: een direct effect van het gesuis in de couveuse. ‘Geluiden, medische handelingen en licht veroorzaken stress bij prematuren. Ook het gescheiden zijn van de moeder heeft negatieve effecten,’ zegt Bos. Sinds 2016 pleit hij daarom voor een nieuwe NICU, die zo veel mogelijk in dienst staat van het vroeggeboren kind en zijn of haar ouders. 'Ik ben ontzettend trots dat het nu eindelijk bewerkstelligd is.'
In de nieuwe afgesloten couveusekamers is geluid van buiten gedempt. Voor het raam hangt een wit gordijn, waardoor privacy mogelijk is. Op alle kamers is het 23 graden, zodat het voor de baby's nooit te koud is. In de hoek van de kamers staat een grote grijze buidelstoel. Hier kunnen ouders in alle rust met hun kindje buidelen. Het kindje komt dan op de blote borst van de ouders te liggen. Voor vroeggeboren baby's belangrijk, omdat ze zo het gemiste contact uit de baarmoeder kunnen 'inhalen'.
Djurre lag een week op de oude afdeling, maar is sinds kort verplaatst naar de nieuwe IC-afdeling. Hier heeft niet alleen hij meer privacy en rust, maar ook zijn ouders. In de hoek van de nieuwe kamer zit Janet, gekleed in een lichtblauwe blouse en een donkerblauwe broek, op de grijze buidelstoel. Tegenover haar ligt Djurre in de couveuse rustig te slapen. Over de couveuse hangt een lichtblauw dekentje met een geborduurde leeuw op de voorkant. Het is, op wat geluidjes van monitoren na, stil in de ruimte. ‘Op de oude afdeling kregen wij voortdurend het gevoel dat elk alarm dat afging, bij ons kind hoorde. Nu is die stress weg,' zegt Janet. (Ze praat in de wij-vorm vanwege haar man Rintsje Draaijer (29), die er niet bij is, omdat hij aan het werk is.)
Verdriet voor ouders beter te dragen
Voor de verpleegkundigen is de nieuwe IC-afdeling nog wel even wennen. Op de oude afdeling konden ze direct reageren als ze een baby hoorden huilen. Nu is het gehuil van een baby door de geluidsdichte ruimtes bijna niet meer te horen. Ook kunnen ze niet direct zien of een collega handelt op alarmsignalen bij een baby. ‘Ik ben daarom wel eens naar een kamer gerend, waar dan al wel een collega was,’ zegt verpleegkundige Neonatologie Nicolet Schadenberg. 'Maar terug naar de oude afdeling wil ik niet. Het verdriet is voor ouders op deze manier met hun eigen ruimte veel beter te dragen.'
Om de verpleegkundigen te helpen, is in de gang een centrale post opgesteld. Hier staat een scherm waar verpleegkundigen de baby's zorgvuldig kunnen monitoren. In elke couveuse hangt een webcam, die verbonden is met het scherm. Fijn voor de verpleegkundigen, maar ook voor ouders. 'Die kunnen als ze dat willen hun kindje thuis ook bekijken', zegt Schadenberg.
Muziek en ontwikkeling
De baby's worden in de nieuwe IC-kamers niet voor alle geluiden en prikkels afgesloten. Uit onderzoek blijkt dat spraak en muziek de ontwikkeling van het vroeggeboren kind juist kunnen stimuleren. Op de NICU in het Beatrix Kinderziekenhuis komt daarom vier keer per week een muziektherapeut naar de afdeling. 'We zien dat bewegingen van kinderen beter zijn na muziektherapie. Zo zijn ze vaak meer ontspannen', zegt Bos. Volgens de neonatoloog zijn de sessies ook heilzaam voor de ouders van de baby's. 'Ouders hebben het gevoel dat ze hun zieke kindje kunnen ondersteunen. Daardoor nemen angst en stress bij de ouders af, wat ook weer positief uitstraalt op het kindje.'
Bij Djurre komt muziektherapeute Janneke Oldengarm (23) regelmatig spelen. Ze draagt een witte doktersjas en heeft een bruine gitaar onder haar arm. Zachtjes praat ze met Janet over Djurre’s dag: Is hij rustig? Hoe is zijn ademhaling? Op basis van die informatie kan de muziektherapeute het best bepalen waar Djurre baat bij heeft.
Samen met Janet gaat ze aan de couveuse zitten: Janneke links en Janet rechts. Djurre ligt in de couveuse met zijn handjes gebald. Vervolgens begint ze op haar gitaar een liedje te spelen. 'Through The Looking Glass' van Direct, het lievelingsliedje van Djurre's ouders. Na vijf minuten begint ze zachtjes mee te neuriën. Aan het eind van de sessie, tien minuten later, hangt er een relaxte sfeer in de ruimte. Djurre’s handjes zijn open, zijn lijfje is ontspannen.
Een nare droom die werkelijkheid wordt
Voor Janet en haar man Rintsje Draaijer (29) zijn de afgelopen weken met Djurre een nare droom geweest. Het ene moment was Janet nog zwanger van een gezond jongetje. Het andere moment zit je naast je kindje met de handen aan de couveuse. 'Ik heb die serie ('Handen aan de Couveuse' van de EO, red.) de afgelopen tijd heel veel gekeken. Het voelt raar om dan zelf in die achtbaan te belanden', vertelt Janet. Mensen vragen vaak hoe het met hen gaat, en met Djurre, en wat ze voor hen kunnen betekenen. Een antwoord geven is moeilijk. Vandaag gaat het goed met Djurre, maar morgen kan zo weer anders zijn.
Op de IC Neonatologie van het Beatrix Kinderziekenhuis (UMCG) worden baby's opgenomen die zijn geboren na een zwangerschap van 24 weken of die voor, tijdens of na de geboorte extra hulp nodig hebben bij het ondersteunen van de vitale functies.
Baby's die voor 24 weken zwangerschap worden geboren, overleven de geboorte vaak niet. Als een baby de geboorte wel overleeft, is de behandeling gericht op het zich zo fijn mogelijk te laten voelen in plaats van overleven.
Na 24 weken zwangerschap komt de baby in een couveuse op de afdeling Neonatologie. Iets meer dan de helft van de vroeggeboren kinderen overleeft dit. Bij elke week die daarbij komt, stijgt de kans dat de baby het overleeft. Na 26 weken is dit al 71%, na 27 weken 80% tot 90% en na 28 weken zelfs 95 procent.
Vroeggeboren baby's die op de NICU terecht komen, blijven in ieder geval tot de 30ste week op de IC. Na die tijd wordt gekeken of de baby op een kinderafdeling behandeld kan worden.
Baby's die voor 24 weken zwangerschap worden geboren, overleven de geboorte vaak niet. Als een baby de geboorte wel overleeft, is de behandeling gericht op het zich zo fijn mogelijk te laten voelen in plaats van overleven.
Na 24 weken zwangerschap komt de baby in een couveuse op de afdeling Neonatologie. Iets meer dan de helft van de vroeggeboren kinderen overleeft dit. Bij elke week die daarbij komt, stijgt de kans dat de baby het overleeft. Na 26 weken is dit al 71%, na 27 weken 80% tot 90% en na 28 weken zelfs 95 procent.
Vroeggeboren baby's die op de NICU terecht komen, blijven in ieder geval tot de 30ste week op de IC. Na die tijd wordt gekeken of de baby op een kinderafdeling behandeld kan worden.
Nieuwe ic neonatologie: te klein om zelfstandig te leven
