Dronepiloten zonder diploma lappen regels aan laars: 'Dweilen met de kraan open'
23 oktober 2022, 20:00 • 6 minuten leestijd
Mistig herfstweer, niet iedereen is er even dol op. Maar één groepje Groningers loopt er in elk geval wel voor warm: dronepiloten. Want mooiere plaatjes vanuit de lucht dan bij mist of nevel krijg je niet, getuige ook de vele filmpjes die de afgelopen week opdoken. Maar mag je wel zomaar overal vliegen met een drone?
In een van de filmpjes die de afgelopen dagen gepost werden op social media, zien we vanuit de lucht de Martinitoren in nevelen gehuld. De beelden zijn gemaakt vanuit een drone die om de statige kerktoren heenvliegt. ‘Prachtige beelden inderdaad, maar wel illegaal gemaakt’, zegt Egbert Swierts, vertegenwoordiger van DroneHub Noord-Nederland, die daarnaast ook al ruim tien jaar dronepiloten opleidt vanuit zijn eigen bedrijf.
Diploma verplicht
Dronebezitters die succesvol de opleiding doorlopen krijgen een diploma. Dat is veel meer dan een papiertje: het is een wettelijke verplichting voor iedereen in Nederland die zijn onbemande vliegtuigje de lucht in wil sturen, met welk doel dan ook. Zoals een automobilist een rijbewijs moet hebben.
Regels voor drones
Sinds 31 december 2020 gelden Europese regels voor als je met een drone vliegt. Welke regels gelden, hangt onder meer af van het risico op een ongeval tijdens de vlucht, het gewicht van de drone, Wet op de Privacy en andere factoren.
Als je je niet aan de nieuwe regels houdt, dan loop je het risico dat je een boete krijgt. De boete kan oplopen tot 8700 euro. Zonder ontheffing is het verboden te vliegen in no-fly zones, boven Koninklijke huizen en mensenmenigten. Er mag maximaal op 120 meter hoogte worden gevlogen.
De regels voor het vliegen met een drone worden regelmatig geüpdatet of gewijzigd. Kijk voor de actuele regels op de site van de Rijksoverheid en de site van de Inspectie Leefomgeving en Transport.
Sinds 31 december 2020 gelden Europese regels voor als je met een drone vliegt. Welke regels gelden, hangt onder meer af van het risico op een ongeval tijdens de vlucht, het gewicht van de drone, Wet op de Privacy en andere factoren.
Als je je niet aan de nieuwe regels houdt, dan loop je het risico dat je een boete krijgt. De boete kan oplopen tot 8700 euro. Zonder ontheffing is het verboden te vliegen in no-fly zones, boven Koninklijke huizen en mensenmenigten. Er mag maximaal op 120 meter hoogte worden gevlogen.
De regels voor het vliegen met een drone worden regelmatig geüpdatet of gewijzigd. Kijk voor de actuele regels op de site van de Rijksoverheid en de site van de Inspectie Leefomgeving en Transport.
Swierts legt uit dat er om meerdere redenen niet gevlogen mag worden boven de stad Groningen. ‘Als het mistig is, is het extra gevaarlijk. Want als er bijvoorbeeld een helikopter naar het UMCG vliegt, zie je die vanaf de grond niet aankomen.'
'Maar ook als het niet mistig is, behoort de stad samen met Groningen Airport Eelde tot één groot gebied waar slechts onder zeer strikte voorwaarden met een drone gevlogen mag worden', vervolgt Swierts. 'Dan moet je bijvoorbeeld denken aan direct radiocontact met de verkeerstoren in Eelde en een van tevoren ingediend vluchtplan. Pas als je hier toestemming voor hebt gekregen, mag je vliegen. Bovendien moet de dronepiloot het hoogste diploma voor professionals, de zogenoemde EU Specific, hebben.'
Swierts betwijfelt of alle piloten die in de mist vliegen wel een diploma hebben. ‘Velen hebben ook vermoedelijk niet eens het hobby drone-diploma, de EU Open. Dat is frustrerend voor wel opgeleide dronepiloten. Zij houden zich netjes aan de regels en moeten tegelijkertijd toezien hoe mensen zonder diploma zich allerlei vrijheden permitteren. Ze verpesten het voor de professionals. Het verziekt de markt. Waar professionals stoppen en 'nee' zeggen tegen een klant, gaan mensen die illegaal vliegen gewoon door.’
'Waar bemoei je je mee?'
Die ergernis merk je ook op de social media. Hobbypiloten posten trots een filmpje, gemaakt vanuit hun speeltuig dat boven Stad of Ommeland zweeft. Ze krijgen talloze complimenten, maar veel piloten met diploma schrijven in een reactie dat het onverantwoord en verboden is. Die groep krijgt vervolgens de bal teruggekaatst met teksten als ‘waar bemoei je je mee?’ en 'je bent gewoon jaloers'. En de zoveelste polemiek op Twitter, Facebook of Instagram is geboren.
Ik ben geen handhaver, dus ik ga er niemand bijlappen. Dan kan ik bezig blijven
‘Het is dweilen met de kraan open’, zegt Swierts over het grote aantal dronebezitters zonder diploma. ‘Het is de taak van de handhaving om hier iets tegen te doen, maar dat gebeurt amper. Ik ben zelf geen handhaver, dus ik ga die mensen er niet bijlappen. Bovendien kan ik dan bezig blijven’, aldus de dronepilotenopleider.
Kaart met verboden zones
In onze regio zijn niet alleen de stad Groningen en Groningen Airport Eelde verboden gebied voor vrijwel alle drones. Ook boven grote delen van de Waddenzee, de Dollard en Schiermonnikoog geldt een vliegverbod. Op de ‘go-drone map’, de kaart van Nederland van het ministerie van Infrastructuur en Rijkswaterstaat, vallen verder de kleine rode bolletjes op. Dat zijn de kleinere luchthavens, helikoperhavens, gevangenissen, waterwinningsplekken en bepaalde industriegebieden. Buiten onze provincie is het voor drones ook verboden te vliegen boven bijvoorbeeld legerbases en paleizen.
Het aantal incidenten met drones valt mee, ziet Swierts. Maar tegelijkertijd ziet hij de laatste jaren een grote toename van het aantal dronepiloten. ‘We hebben het over tienduizenden dronepiloten in Nederland, en dan heb ik het alleen nog over degenen mét diploma. De kans dat er wel een incident plaatsvindt, ook in onze regio, wordt dus groter.'
Het instapniveau is steeds lager. 'Voor een paar honderd euro heb je al een drone. Nu denken ze: ik kom ermee weg zonder diploma. En dan laten ze de opleiding aan zich voorbijgaan.’
Lees de handleiding! Dat kan ongelukken voorkomen
Potentiële gevaren zijn er genoeg. Dan moet je volgens Swierts denken aan een drone die boven een mensenmassa’s vliegt. ‘De propellers gaan hard rond en er zit behoorlijk wat gewicht in de accu, dus dat kan levensgevaarlijk zijn.’ Ook drones in de buurt van vliegtuigen en helikopters kunnen vanzelfsprekend voor gevaar zorgen.
Gezond verstand
Op de opleiding leren piloten vooral hun gezond verstand te gebruiken, vertelt Swierts. ‘We hebben een checklist, waarop we drie dingen bij langslopen: Is het veilig op de grond? Is het veilig in de lucht? En is het geschikt weer?’ Een andere tip die hij beginnende dronepiloten wil meegeven: ‘Lees de handleiding! Dat is lastig, dat snap ik, want je wil je nieuwe drone natuurlijk direct uittesten. Maar de handleiding lezen kan ongelukken voorkomen.’
Hoe groot de groep is die bewust de regels aan de laars lapt, weet de opleider niet. Er zal ook nog best een groep zijn die niet eens weet dat een diploma vereist is. Het ministerie mag daar dan ook best wel wat meer ruchtbaarheid aan geven, vindt hij, bijvoorbeeld door middel van een reclamecampagne op dezelfde social media-kanalen waarop ze hun filmpjes posten.
Versoepeling regels
Kunnen de regels her en der ook niet iets soepeler? Swierts: 'Zolang de regels er zijn, moet je je eraan houden. Maar we kunnen ook best een paar regels onder de loep nemen. Zo is het gecontroleerde gebied rondom een internationale luchthaven waar lichtopgeleide piloten niet mogen vliegen best groot. Je zou deze gebieden kunnen verkleinen en de hierdoor ontstane buitenste ring openstellen voor deze groep. Ook zou je als voorwaarde kunnen stellen dat je hier bijvoorbeeld op maximaal veertig meter hoogte mag vliegen.'
Tot aan Slochteren, als een van de uitlopers van vliegveld Eelde, geldt nu de beperking waar je in deze categorie helemaal niet mag vliegen. 'Dan denk ik: we kunnen weleens kijken waar we iets kunnen versoepelen. Je komt de markt dan al behoorlijk tegemoet', besluit Swierts.
Alle kanttekeningen, regels en mogelijke gevaren ten spijt, Swierts wil positief afsluiten: 'Drones zijn - onder de juiste voorwaarden - in veel opzichten absoluut een verrijking voor onze maatschappij.'
