Schaakgrootmeester Lucas van Foreest: ‘Niemann is absurd, in elk opzicht’

Lucas van Foreest in Hoogeveen
Lucas van Foreest in Hoogeveen © Hoogeveen Schaaktoernooi
Lucas van Foreest heeft de schaakmatch in Hoogeveen tegen Luke McShane met 4-2 gewonnen, maar het gesprek van de dag binnen de schaakwereld blijft de rel over de vermeende valsspeler Hans Moke Niemann.
Op de dezelfde dag dat Van Foreest de prestigieuze match won, maakte Niemann bekend een rechtszaak tegen wereldkampioen Magnus Carlsen te beginnen. Maar in Hoogeveen wordt er natuurlijk ook naar het schaken zelf gekeken, en dat zag er bij Van Foreest goed uit. ‘Lucas speelde gewoon zeer goed,’ gaf McShane na zes dagen schaken in het gemeentehuis van Hoogeveen sportief toe.

'Hoogtepunt van het jaar'

Van Foreest was zeer tevreden met zijn overwinning tegen de gelauwerde Engelsman. ‘McShane is een sterke, solide tegenstander. Met zwart had ik niet veel problemen en met wit kon ik voor m’n kansen gaan.’ De 21-jarige Groningse grootmeester won dit jaar al toernooien in Limburg, Noorwegen en Finland. ‘Maar dit is wel het hoogtepunt van het jaar. Het was een grotere uitdaging. Het was een kans om tegenover mezelf te bewijzen dat ik goede spelers aankan.’
Lucas van Foreest in overpeinzing in de slotronde van de match tegen Luke McShane
Lucas van Foreest in overpeinzing in de slotronde van de match tegen Luke McShane © Hoogeveen Schaaktoernooi

Reputatie

De 19-jarige Amerikaanse grootmeester Hans Niemann werd twee maanden geleden beschuldigd van valsspelen door wereldkampioen Magnus Carlsen. Waarna Niemann toegaf twee keer tijdens een potje op internet te hebben valsgespeeld. De website chess.com kwam vervolgens met een statement dat Niemann ten minste honderd keer vals heeft gespeeld tijdens online partijen, ook op momenten dat er prijzengeld te verdelen was.
De 19-jarige Niemann slaat terug, en maakt bekend wereldkampioen Magnus Carlsen en enkele andere schakers aan te klagen. Niemann eist een schadevergoeding van maar liefst 100 miljoen dollar. Hij zegt dat zijn reputatie is ‘verwoest’ en zet daarom in een rechtszaak hoog in.
Van Foreest speelde zelf twee keer tegen Niemann (één keer gewonnen, één keer remise) en volgt de zaak op de voet. ‘Ja, het is smullen. En nee, ik denk niet dat het slecht is voor het schaken. Er bestaat niet zoiets als slechte reclame.’

'Niets is normaal'

‘Ik ga niet zeggen dat Niemann valsspeelt, want ik wil niet voor honderd miljoen dollar aangeklaagd worden. Ik vind het vreemd dat sommige mensen zeggen dat ze zeker weten dat Niemann níet valsspeelt, want hij is op z’n minst verdacht. Veel mensen die Niemann verdedigen lijken daar baat bij te hebben. En als Carlsen met zo’n serieuze beschuldiging komt, dan moeten we dat serieus nemen. Ik niet weet of Niemann valsspeelt of niet, want hard bewijs ontbreekt.'
Het is onvoorstelbaar moeilijk om te zeggen of Niemann geniaal is of dat hij iets in zijn schild voert
Lucas van Foreest - Schaakgrootmeester
Ook over de vreemde optredens van de flamboyante grootmeester Niemann is veel te doen. Van Foreest: ‘Niemann is absurd op elk gebied. Om te beginnen is zijn persoonlijkheid ongelooflijk absurd. Dat maakt het ook zo onvoorstelbaar moeilijk om te zeggen of hij geniaal is óf dat hij iets in zijn schild voert. Zijn spel is ook vreemd, het is de ene dag heel goed en de volgende dag heel slecht. Ook zijn speelstijl is vreemd, en dat geldt ook voor zijn gedrag achter het bord. Eigenlijk is alles vreemd aan hem en niets normaal.’
Hans Moke Niemann
Hans Moke Niemann © ANP
Van Foreest erkent dat valsspelen een probleem is in het schaken, al nuanceert hij het wel. ‘Valsspelen moet aangepakt worden in het schaken, al gebeurt het vaker op een iets lager niveau. Dan zijn het schakers die bijvoorbeeld op het toilet hun mobieltje erbij pakken. Als Niemann valsspeelt doet hij het een stuk slimmer en geavanceerder.’

Macht

Niemann heeft ook de schaakwebsite chess.com aangeklaagd. Volgens Van Foreest is het niet ondenkbaar dat de website met een ‘countersuit’ komt en Niemann op zijn beurt aanklaagt. ‘Nu kan Niemann alleen maar winnen. Als hij de zaak verliest, maakt het zijn reputatie niet kapot. Maar als chess.som hem ook aanklaagt, bijvoorbeeld omdat hij geld heeft gewonnen op hun website terwijl hij valsspeelde, dan kan Niemann ook verliezen. Dan wordt het pas echt interessant.’
Van Foreest vindt wel dat sommige entiteiten in de schaakwereld wel heel veel macht hebben, zoals Carlsen, chess.com en Hikaru Nakamura, niet toevallig allemaal aangeklaagd door Niemann. ‘Zij weten over alles wat er zich afspeelt in de schaakwereld. Daarom vind ik de beschuldiging van Niemann van samenzwering nog niet eens zo heel gek.’

WK voor landenteams

Het volgende toernooi staat ook alweer op de rol voor oud-Nederlands kampioen Van Foreest: het WK voor landenteams in Israël. Nederland vaardigt een jong team af. Behalve Lucas vertegenwoordigen ook zijn oudere broer Jorden van Foreest, huidig Nederlands kampioen Max Warmerdam en Robby Kevlishvili de Nederlandse driekleur. Binnenkort begint de voorbereiding op Sportcentrum Papendal, gesteund door het NOC*NSF en de KNSB. ‘Het is in rapid-tempo, ik denk dat dat ons wel ligt. En we hebben gewoon een sterk team.’

NK in Groningen

Later dit jaar, rondom Kerst, is het Nederlands kampioenschap in zijn thuisstad Groningen. ‘Er doen ook veel sterke Groningse grootmeesters mee. Ik hoop mee te kunnen doen, maar ik moet nog wel officieel een uitnodiging krijgen. En het is tegelijkertijd met het WK Blitz en Rapid. Maar het is leuk dat het NK in Groningen is.’