Arie Haan: 'WK voetbal zorgde voor veranderingen in Argentinië, hopelijk ook in Qatar'

'In praktisch elk programma wordt over Qatar gesproken. We zijn er, de wereld is er mee bezig. Dat was in Argentinië ook zo', zegt Haan in gesprek met Radio Noord.

Het WK in Qatar staat ter discussie vanwege uitbuiting en sterfgevallen bij arbeiders die de stadions gebouwd hebben. Van een boycot, zoals door sommigen gesuggereerd werd, kwam het net als in '78 niet.

'Ik denk dat de discussie om wel of niet te gaan nu ook niet speelt bij de spelers van het Nederlands elftal. Je kan alleen de publiciteit er naartoe brengen, maar ze kunnen geen dingen veranderen. Dat doet de politiek.'

Haan verwacht dat de publiciteit uiteindelijk bijdraagt aan veranderingen in Qatar, zoals dat volgens hem ook in Argentinië gebeurde na het WK daar. Videla verdween uiteindelijk in 1981 als president van het toneel en werd later veroordeeld voor betrokkenheid bij onder meer moorden, ontvoeringen en martelingen.

'We zijn een paar jaar terug nog een keer naar Argentinië geweest, met Andere Tijden Sport. Toen hebben we daar de moeders nog gesproken (Dwaze Moeders, die wekelijks aandacht vroegen voor het lot van hun onder het Videla-bewind verdwenen geliefden, red.), die vonden het fantastisch dat we er waren', vertelt Haan.

'Want daardoor is alles in de publiciteit gekomen. Dat is in Qatar natuurlijk ook zo. De publiciteit is er, door het WK. Natuurlijk doet het zeer dat er mensen zijn omgekomen en dat die mensen misbruikt zijn, maar het hele regime staat nu in de publiciteit. Dat is wat je wilt met dit soort dingen. In Argentinië zijn dingen veranderd. Het WK heeft daar een hele grote rol in gespeeld. Er werd over gepraat en geschreven, voor die tijd wist men het wel maar was het niet zo'n hype. We kunnen ook alleen maar hopen dat het in Qatar verandert.'

Haan wordt nog regelmatig herinnerd aan de verloren WK-finales. De eerste keer, in 1974, ging West-Duitsland er met de winst vandoor, vier jaar later Argentinië. Beide keren verloor Oranje in de finale van het organiserende land. 'Van de finale in '74 weet ik alles nog, elke minuut. Dat trauma blijft je achtervolgen. Voor '78 geldt dat ook hoor.'

Het Nederlandse elftal begon zonder hoge verwachtingen aan het WK in West-Duitsland, herinnert Haan zich. 'We waren na afloop natuurlijk heel erg teleurgesteld. Toen we het toernooi begonnen hadden we eigenlijk geen idee waar we konden eindigen. Maar als je dan in de finale komt, wil je ook winnen. Dat was wel een beetje pijnlijk. Maar de ontvangst in Nederland was geweldig, dus we zijn er snel overheen gestapt.'

Het toernooi in Argentinië, vier jaar later, was voor Haan persoonlijk mooier. Hij scoorde tegen West-Duitsland en Italië met zijn handelsmerk: een afstandsschot met hoge snelheid.

'Dat is toch wat elke voetballer zich wenst, een doelpunt maken. Dat geeft je een geweldig gevoel. Die goals blijven altijd op het netvlies staan. Zowel bij mij als bij heel veel mensen. Het WK in Argentinië was veel moeilijker voor ons, want er waren niet zoveel fans. Dat was in Duitsland heel anders, daar zaten de stadions vol. Eigenlijk speelden we daar toen zes thuiswedstrijden. De enige uitwedstrijd was tegen Duitsland. Argentinië was ver weg en de toeschouwers die er waren, waren allemaal tegen ons. Vooral in de finale natuurlijk.'

Ondanks de dubbele nederlaag, kijkt Haan niet met wrok terug op de WK-finales. 'Het zijn geweldige herinneringen! Elk toernooi dat je speelt, wil je de finale halen. Dat was als jeugdspelertje al zo. Dat is het ultieme. Als je daar bent, is het eigenlijk al gewonnen. Maar natuurlijk wil je ook winnen als je er bent. Wat wel belangrijk is als je naar een toernooi gaat: je moet tot het einde meedoen. Na bijna vijftig jaar komen we daar nu wel langzaam overheen. Maar het is jammer.'

'Het leuke is: iedereen in de wereld kent het Nederlands elftal van 1974. Er is nooit een beter elftal tweede geweest', zegt hij lachend.