Oekraïens koor op 'missie' in Groningen: 'We proberen normaal te leven, maar het is vreemd'

De koorleider verblijft samen met zijn vrouw Lena Solovey, dochtertje Anna (7) en koorlid Vladyslav Nemna (16) in het huis van Wim van de Laar in Hoogezand. Dit weekend hebben ze meerdere optredens in Groningen.

Van der Laar is al twintig jaar betrokken bij de optredens van het jongenskoor. Dat koor is voor het eerst niet uitsluitend een koor van jongensstemmen, maar een mix met een meisjeskoor. Dat heeft alles te maken met de oorlog.

'Onze optredens staan nu in het teken van een missie', zegt Tolmachov aan de keukentafel in Hoogezand. 'De ouders van vijf koorleden vechten op dit moment aan het front, evenals drie oud-leden. Jongens die inmiddels volwassen kerels zijn.'

De dirigent vertelt veel over de situatie in zijn land en de gevolgen voor het koor.

'Voor ons vertrek uit Kiev hebben we een concert gegeven in het grootste winkelcentrum van de stad. De weken voorafgaand aan ons vertrek waren heftig, er waren veel bombardementen op de stad. Tijdens het zingen hoorden wij de bommen uit de lucht vallen. We hielden in de gaten waar de bommen vielen en op die manier wisten we dat we door konden gaan met ons concert, de bommen sloegen niet in de nabije omgeving in.'

Wim van der Laar kent Tolmachov al sinds 2002. Ondanks de oorlog en de impact daarvan is de dirigent volgens de Hoogezandster niet veel veranderd. 'Hij vertelde bij aankomst vooral over de dingen die wij ook op tv voorbij zien komen, maar later hoor je verhalen die we niet kennen.'

Zoals die van zijn dochtertje Anna. 'Als ze buiten speelt, hoort ze aan het geluid van de vallende bom of de inslag dichtbij zal zijn of ver weg', zegt van der Laar. 'Dat soort verhalen ken ik niet, maar via Ruben hoor ik dat nu. Toch praten we niet alleen maar over de oorlog. We zijn een dag wezen fietsen en dan praten we over van alles en nog wat.'

Lena Solovey, de vrouw van Tolmachov, is deze keer ook mee. Ze leidt het samengestelde koor samen met haar man. Eerder stond ze aan het hoofd van vrouwenkoren. Op haar telefoon laat ze meerdere apps zien die worden ingezet tijdens de oorlog. De ene app laat zien waar het relatief veilig is.

'Op dit moment zie je dat er alleen echte dreiging is in het oosten van het land', aldus Lena. 'Als de situatie verandert dan krijg ik een melding.' Dan opent ze een andere app. Eentje waarmee je drones, vliegtuigen en helikopters, die van de vijand zijn, op de foto kan zetten.'

'Je maakt een foto en stuurt het vervolgens door', vult Tolmachov haar aan. Er zijn al zo'n 165 duizend foto's verstuurd en daardoor zijn er door het leger zo'n honderd interventies geweest. Het werkt goed.'

De optredens van het koor worden door Tolmachov omgeschreven als promotie voor de Oekraïense cultuur. 'Ik heb de overheid opgebeld met de vraag of ik ook in het leger moet strijden. Ik ben muzikant en in principe kwam ik niet als eerste in aanmerking. Ik kreeg te horen dat ik niet hoef te vechten. Er is meer behoefte aan mensen met ervaring op het gebied van zorg, transport, ict en uiteraard de standaard legerkwaliteiten. Ik ben al bijna vijftig jaar en heb eerlijk gezegd ook niet veel te zoeken in het leger.'

De situatie in zijn thuisland omschrijft hij als vreemd. Iedereen probeert het normale leven zoveel mogelijk te leven.

'Op die manier kan je het mentaal gezien wel overleven. Als we terugkomen gaan wij ook weer nieuwe plannen maken. We willen een kerstconcert geven en in de lente een nieuwe tour maken. We proberen dus door te gaan, maar niks is zeker. Op dit moment is er sowieso niks zeker in ons leven.'

Het 16-jarige koorlid Vladyslav Nemna is inmiddels voor de vierde keer in Nederland. Vrienden van zijn ouders strijden aan het front. Nemna hoopt vooral dat de situatie in zijn thuisland weer ietsjes beter zal zijn als hij is teruggekeerd. Het koor trad onlangs samen met The Rolling Stones op in Oostenrijk. Tot zijn spijt kon hij niet op het podium staan. Hij kon geen coronavaccinatie krijgen en Mick Jagger stond erop dat alleen gevaccineerde mensen op het podium kwamen. De band was daar extra streng op omdat Jagger het virus zelf een maand eerder had opgelopen. Toen werd het Stones-concert in Amsterdam op het laatste moment geannuleerd.

'Dat ik niet op het podium kon staan was een groot verdriet', blikt Nemna terug. 'Daar heb ik om moeten huilen, maar ik weet inmiddels dat alle dromen beginnen met teleurstelling. Daar heb ik veel over gelezen en gehoord via podcasts. Dat was dus mijn teleurstelling.'

Dirigent Tolmachov vult aan dat het liedje dat zijn koor met de Stones zong ook nog eens toepasselijk was voor de situatie: 'U can't always get what you want.' Inmiddels kan Nemna er om lachen.

Het koor treedt vier keer op in onze provincie. Daarna keren ze nog niet terug naar hun thuisland. Na hun Groningse concerten staan ze nog meerdere keren op de planken in het midden van het land. Op de terugweg naar Kiev wordt Berlijn nog aangedaan. Tot grote vreugde van de 16-jarige Nemna, die Berlijn een fijne stad vindt.

Van der Laar heeft veel bewondering voor het koor. 'Als je dit vergelijkt met voetbal dan hebben we het hier over Barcelona en Ajax, alhoewel Ajax inmiddels misschien niet meer helemaal het goede voorbeeld is.'

De al enige seizoenen durende vormdip van Barcelona zal Van der Laar waarschijnlijk ontgaan zijn, maar hij doelt op het Barcelona dat enkele jaren geleden de harten van voetbalfans veroverde met het Tiki-takaspel. 'Ik ben zelf dirigent en weet dus hoeveel moeite het kost om dit niveau te bereiken. Ze moeten onder zeer beperkte omstandigheden repeteren. Elke keer wordt de afweging gemaakt of ze wel of niet gaan, dat heeft alles te maken met de oorlog. Het is echt ongelofelijk dat ze nog altijd zo'n hoog niveau halen.'

Dzvinochok treed zaterdagavond op in de Rooms-Katholieke kerk in Sappemeer en zondag in die van Groningen. Ook staat er een optreden gepland bij het klassieke programma Podium Klassiek op NPO 2. Bekijk hier de volledige planning.